Текст книги "Sisterdark / Сястра-Цемра(СИ)"

Автор книги: Влада Гуринович

сообщить о нарушении

Текущая страница: 16 (всего у книги 17 страниц)

– Шкыньдзёхай. Жаба г╕пербарэйская, – прамов╕ла я ╕ к╕нула ╝ Мару вогненнае кола.

Пачу╝ся трэск, н╕бы распаро╝ся мех са смеццем. На╝кол завыла, забрахала ╕ загалёкала на тысячу галасо╝. Мяне усцешыла, што ╝ гэтым шматгалосс╕ я не расчула н╕чога чалавечага. Па шэраму пабегл╕ частыя сполах╕, ╕ праз ╕мгненне ╝сё зашугала ясным полымем. Здавалася, быццам я апынулася ╝ эп╕цэнтры пажару. Зразуме╝шы, што г╕не, шэрая Мара з енкам╕ к╕далася па мосце, н╕бы ╝ спадзеве зб╕ць з сябе агонь, як╕ пажыра╝ яе. Нарэшце, закруц╕╝шыся ╝ вогненны в╕хор, яна ╕рванула да неба, ╕ гэты в╕р падхап╕╝ мяне ╕ пацягну╝ за сабой. Пачуццё палёту хутка змян╕лася адчуваннем падзення. Мяне панесла ╝ нейкую прорву, а потым у вушах зашумела, ╕ паветра зраб╕лася ледзяным ╕ вязк╕м, н╕быта я ╝пала ╝ ваду, пры гэтым захава╝шы здольнасць дыхаць, як часам бывае ╝ сне. Полымя трох╕ прытухла, ╕ на╝кол зно╝ запанавала каламутнае зелянявае свячэнне. Безабл╕чная с╕ла валакла мяне ╝н╕з, да цёмнага дна. Нарэшце я ╝бачыла перад сабою Браму. Яна выглядала, як чатыры святл╕выя раскол╕ны, што зе╝рал╕ на тле апраметнага чарноцця. Яны разыходз╕л╕ся промням╕ ад цэнтру, заг╕наючыся на канцах, як салярны знак, ╕ ╝ся гэта канструкцыя павольна круц╕лася вакол сваёй вос╕, выпраменьваючы трупнае ззянне. Па той бок Брамы чул╕ся галасы – шэпты ╕ ляманты, кпл╕выя смяшк╕, уладныя вокл╕чы, разгульны рогат ╕ ╝скл╕к╕ нато╝пу ╝ м╕льёны глотак. У раскол╕нах м╕льгал╕ абл╕ччы, падобныя да чалавечых, адтуль цягнул╕ся рук╕ – альбо падабенствы рук. На ╕х было па восем пальца╝, ╕ яны не мел╕ костак, выг╕наючыся, як шчупальцы малюска╝. Потым шуганула полымя, Брама зачын╕лася, ╕ зраб╕лася вельм╕ цёмна.

***

Я расплюшчыла вочы. Нада мной было цёмнае неба, зацягнутае хмарам╕. Па краях небасх╕лу хмары трох╕ разышл╕ся, ╕ ╝ прарэх╕ глядзел╕ буйныя зоры, а ╝ вышынях, проста ╝ мяне над галавой шугал╕ маланк╕. Яны лётал╕ ╝ чорных аблоках, як вогненныя цмок╕, ╕ згасал╕ адна за адной. Дз╕╝на, але перуно╝ не было чуваць. Наогул было вельм╕ ц╕ха, чутно было тольк╕, як ун╕зе пад мостам плёскаецца вада. Зелянявае ззянне згасла таксама, ╕ мост ах╕нула цемрадзь – звычайная начная цемрадзь без выкрутаса╝. У паветры лунал╕ пах╕ азону ╕ гарэлага жалеза – ужо ледзь за╝важныя. Я паднесла руку да вачэй. Далонь ╕ пальцы непрыемна смылел╕, але раны зацягнул╕ся, ╕ кро╝ больш не цякла. Затым я паднялася на ног╕ ╕ агледзелася. У выбл╕сках маланак, што ╝спыхвал╕ ╝сё радзей, я ацан╕ла масштабы разбурэння╝. Мост бы╝ як пасля бамбёжк╕. Асфальт уздыб╕╝ся ╕ раскрышы╝ся, у паверхн╕ моста зе╝рал╕ скразныя прабо╕ны, л╕хтарныя слупы павал╕ла ╕ пераламала, як ало╝к╕. Метал╕чная агароджа таксама моцна пацярпела – з аднаго боку моста яе папросту здзёрла, а тое, што засталося, было пагнута ╕ пакарабачана дашчэнту.

– Н╕што сабе патаньчыл╕, – прамов╕ла я ╕ засмяялася.

У гэтым напра╝ду было штосьц╕ заба╝нае. Бедны, бедны наш выканкам. Тольк╕ паспел╕ адрамантаваць дарогу пасля нашай навагодняй разборк╕, а цяпер цэлы мост прыйдзецца адна╝ляць. Адны выдатк╕, а ╝ кра╕не ╕ так крыз╕с, кашмар!..

Краем вока я ╝гледзела нейк╕ рух побач са мной. Я з╕рнула туды, ╕ смех захрас у мяне ╝ горле. Лёня. Жывы. Ён курчы╝ся на раструшчаным асфальце, спрабуючы падняцца. З аднаго боку, мяне гэта ╝зрадавала – ╝сётк╕ абышлося без смертазабойства. Але ╝ той жа час я адчула лёгкую пан╕ку. Ён жа тольк╕ што ╕мкну╝ся парэзаць мяне на лахманы. Хто ведае, што яшчэ ён вык╕не. Пс╕х ненармальны. Я стаяла ╕ глядзела на яго, гатовая ╝ любы момант к╕нуцца на╝цёк╕. Пасля некальк╕х ня╝далых спроб ён пры╝зня╝ся ╕ се╝, абап╕раючыся на далон╕. Поз╕рк╕ нашы сустрэл╕ся. Выгляд ╝ яго бы╝ не тое каб прасветлены. Хутчэй ашалелы. Але быццам бы асэнсаваны.

– Лёня, ты? – спытала я з недаверам.

Вусны яго варухнул╕ся, ён, здавалася, штосьц╕ сказа╝, але я не разабрала н╕ слова.

– Чаго? – перапытала я.

Ён пах╕та╝ галавой. Потым твар яго скрыв╕╝ся, ╕ ён сутаргава ╝чап╕╝ся сабе ╝ ка╝нер, быццам яму бракавала паветра. Вусны яго зно╝ заварушыл╕ся, ╕ зно╝ ан╕ гуку. Аглухла я, ц╕ што? Ага, атыповая кантуз╕я. Ц╕ гэта ╝ яго мову адняло? Такое з ╕м ужо здаралася.

– Захар, я не чую. Што?

Нарэшце ╝ яго атрымалася. Нейк╕ здушаны хрып, ╝ як╕м чыста ╕нту╕ты╝на ╝гадвал╕ся склады ╕ л╕тары.

– Аль..ж..жбе..та...

Тут я ╝свядом╕ла, што глядз╕ць ён не на мяне, а на штосьц╕ ╝ мяне за сп╕най. Я аз╕рнулася. Так ╕ ёсць. Вядзьмарка з Кунца╝к╕. У нязменным сва╕м кажушку, ва╝нянай спадн╕цы ╕ хустцы з махрам╕, тольк╕ ╝жо без стрэльбы. Яна ╝см╕халася. Проста-тк╕ кв╕тнела ╝смешкай. Задаволеная, як...ёйны кот. Ён таксама хмыл╕╝ся. Там, на плошчы.

– Альжбета, – прамов╕ла я.

– Добра, дзевачка мая, добра, – сказала яна, ухвальна к╕ваючы. – Ты ╝сё зраб╕ла прав╕льна. Як мае быць. Я ╝ табе не памыл╕лася.

– Але... – тут мову адняло ╝жо ╝ мяне. – Дык вы што, на╝мысна? Мяне? Сюды? З гэтым? – гаварыла я ╝ збянтэжанасц╕.

Вядзьмарка сцягнула з сябе кажушок, заста╝шыся ╝ кофце ╕ кам╕зэльцы з гафтам, ╕ нак╕нула яго мне на плечы.

– Вазьм╕, Та╕са. Холадна тут.

– Ага... Дзяк, – разгублена сказала я, хутаючыся ╝ кажух. Цёплы.

Яна апусц╕лася на зямлю побач з Лёнем. Абняла яго, прых╕нула да сябе. Правяла далонню па яго брудных валасах ╕ прынялася штосьц╕ гаварыць яму, ц╕ха-ц╕ха. Так мац╕ суцяшае дз╕ця, якое абудз╕лася пасярод ночы ад кашмарнага сну. Гэта ж трэба, стольк╕ ╝ваг╕ гэтаму адмарозку. А я?

– Пан╕ Альжбета, – пакл╕кала я.

Яна ╝зняла галаву ╕ паглядзела на мяне з усмешкай.

– Вяртайся ╝ шп╕таль, Та╕са. Цябе ╝жо хап╕л╕ся ╕ шукаюць.

Шп╕таль. Халера, я ж туды ╕ зб╕ралася. Зус╕м забыла.

– А кольк╕ часу прайшло? – спытала я.

– Па╝гадз╕ны.

Неверагодна. А мне здавалася, што гэта нейкая бясконцая ноч, што ╝сё цягнецца ╕ цягнецца. Зрэшты, спытаць я хацела зус╕м не гэта. Я тольк╕ баялася прамов╕ць гэта ╝слых. Але Альжбета ╕ гэта прадугледзела.

– Жывы твой Ц╕мафей, – сказала яна, быццам прачыта╝шы мае думк╕. – За яго не хвалюйся. З ╕м усё добра. Я кажу.

У мяне як камень з душы звал╕╝ся. Хвала табе, Госпадзе. Пранесла.

– Дзякуй вам. Дзякуй, – сказала я шчыра.

– Няма за што, – яна зно╝ павярнулася да Лён╕.

Я разумела, што гутарка скончана, але я не спяшалася сыходз╕ць. Трэба было высветл╕ць яшчэ адну рэч. Вельм╕ важную.

– Альжбета, паслухайце. Тое, што ён гавары╝...ну, пра майго бацьку. Гэта пра╝да?

– Так, – адказала яна, не гледзячы на мяне.

У грудзях у мяне зно╝ запякло, ╕ ╝ носе брыдка зашчыпала. Але я не заплакала.

– ╤ вы... ╤ ты ведала? Альжбета? Ведала з самага пачатку? ╤ не сказала мне, так?

Яна ма╝чала. Усё ясна. Трох╕ паразважа╝шы, я ск╕нула кажух ╕ акуратна паклала яго ╕м пад ног╕.

– Заб╕райце. Мне не холадна.

Потым я павярнулася ╕ пайшла прэч. У шп╕таль. Туды, дзе мяне чакал╕.

_________________________________

* Vade retro satana (╤дз╕ прэч, шатан!) – сярэднявечная формула экзарцызму, занатаваная ╝ манускрыпце 15 ст. У свецк╕м жыцц╕ можа выкарысто╝вацца як адмова ад спакусы, нязгоду з нама╝ленням╕ ╕ншага ╕ндыв╕дуума. У гэтым кантэксце пераклад можа гучаць прыкладна так: 'Давай, шкыньдзёхай!'

Эп╕лог. Ён яшчэ вернецца

Овельск, гарадок, старэйшы за Менск, але маладзейшы за Полацак, зно╝ апыну╝ся ╝ цэнтры ╝ваг╕. Прычынай таму стал╕ 'люта╝ск╕я падзе╕' – так у сродках масавай ╕нфармацы╕ абазначыл╕ заваруху, што чын╕лася тут уз╕мку 20... года.

Аф╕цыйныя СМ╤ асвятлял╕ гэту г╕сторыю давол╕ сц╕сла. У СБ надрукавал╕ разгорнуты артыкул аб 'карупцыйным скандале', ╝ як╕м н╕быта бы╝ замяшаны мэр Овельска В╕ктар Хлябцо╝. Адразу пасля 'люта╝ск╕х падзей' спадар мэр бясследна зн╕к, прыхап╕╝шы вял╕зную суму дзяржа╝ных грошай ╕ тым самым справакава╝шы чарговы в╕ток крыз╕су ╝ кра╕не. Экс-мэра абвясц╕л╕ ╝ м╕жнародны росшук, падключы╝шы ╤нтэрпол ╕ федэральныя службы Расе╕, але штосьц╕ мне падказвае, што яго не зловяць. Як жа, шукай ветру ╝ пол╕. Усётк╕ ягоны продак ме╝ прозв╕шча Ляпец, а Ляпцо╝ голым╕ рукам╕ не возьмеш.

На БТ з'яв╕лася некальк╕ ня╝цямных рэпартажа╝ пра 'тэракт' ╕ 'фундаментал╕ста╝' ╝ Овельску. Што там был╕ за фундаментал╕сты, не ╝дакладнялася. Яшчэ праз тыдзень на Першым канале выйшла адмысловае ток-шо╝ у жывым эф╕ры, у як╕м бра╝ удзел супрацо╝н╕к службы бяспек╕. Суровы аф╕цэр у шэрым цыв╕льным п╕нжаку до╝га вяшча╝ пра экстрэм╕сцкую групо╝ку 'Л╕цьв╕нск╕ Джыхад', як╕ баз╕руецца ╝ Па╝днёвай Н╕геры╕ ╕ ф╕нансуецца тамтэйшым ал╕гархам славянскага паходжання. Баев╕к╕ групо╝к╕ н╕быта ╝зял╕ на сабе адказнасць за беспарадк╕ ╕ падры╝ моста ╝ Овельску. Затым вядо╝ца выцягну╝ да м╕крафона студэнта-н╕герыйца, як╕ вучы╝ся ╝ адным з м╕нск╕х вну. Выгляда╝ ён каларытна – у падраных джынсах, памяранцавай ц╕штоцы ╕ з дрэдам╕. Усе чакал╕, што студэнт будзе расказваць пра фундаментал╕ста╝, але той раптам за╝см╕ха╝ся проста камеру ╕ выгукну╝: 'Здравствуйте! Жыве Беларусь!' Усе аслупянел╕, а нейк╕ мужык з масо╝к╕, як╕ сядзе╝ на задн╕х радах, падхап╕╝ся, ╕ трасучы кулакам╕, залямантава╝: 'Смерць польск╕м акупантам!' Потым камеру выключыл╕, ╕ пайшо╝ рэкламны рол╕к. Кал╕ камера уключылася зно╝, то н╕ студэнта, н╕ КДБшн╕ка, н╕ змагара з акупантам╕ ╝ студы╕ ╝жо не было. Засталася адна масо╝ка ╕ знерваваны вядо╝ца, як╕, зап╕наючыся, пача╝ тлумачыць, што студэнт насамрэч сказа╝ 'Было зашыб╕сь!', але з-за акцэнту выйшла невыразна. Яму н╕хто не паверы╝, бо атрымалася як раз-тк╕ вельм╕ выразна, пачул╕ ╝се. Ф╕нал бы╝ прадказальны. Ток-шо╝ не╝забаве скасавал╕, вядо╝цу звольн╕л╕, ён уцёк у Беласток ╕ ╝ наступным зраб╕╝ непаганую кар'еру на тэлеканале «Белсат». На гэтым тэма 'люта╝ск╕х падзей' была закрыта, ╕ ╝ дзяржа╝ных СМ╤ пра Овельск больш не згадвал╕.

Затое апаз╕цыйная прэса адрывалася напо╝н╕цу. На Харты╕ ╕ Партызане яшчэ до╝га смакавал╕ сюжэт, як╕ адз╕н дасц╕пны журналюга назва╝ 'Безмяжак у маленьк╕м гарадку'. То бы╝ яскравы прыклад таго, да якога маразму могуць дайсц╕ чынушы ╝ сва╕м ╕мкненн╕ выслужыцца. Мясцовыя ╝лады, напужа╝шыся народных хвалявання╝, страц╕л╕ рэштк╕ здаровага сэнсу. Яшчэ за тыдзень да акцы╕ пратэсту звар'яцелыя чынушы нагнал╕ по╝ны горад а╝тазака╝ з ц╕харыкам╕, а ╝начы напярэдадн╕ м╕тынгу зым╕тавал╕ тэракт, закла╝шы выбухо╝ку пад гарадск╕ мост. Гэты выбрык 'беспрадзельшчыка╝ ва ╝ладзе' ста╝ апошняй кропляй, ╕ народ узбунтава╝ся. Уначы гараджане зб╕л╕ ╕ выгнал╕ з горада ╝с╕х ц╕харыка╝, а таксама паграм╕л╕ ╕ паперакульвал╕ а╝тазак╕. Ран╕цой Овельск выгляда╝, як пасля Мамаева пабо╕шча, але к╕м бы╝ завадатар ╕ хто бра╝ удзел у той калатнечы, засталося невядомым, бо гараджане захо╝вал╕ грабавое ма╝чанне. Чынушы, усвядом╕╝шы ╝сю непапра╝насць с╕туацы╕, паспрабавал╕ гэтую справу замяць, але было позна. Наза╝тра ╝ Овельску ╝жо к╕шма к╕шэл╕ рэпарцёры, потым прыехала кам╕с╕я з М╕нска, ╕ паляцел╕ галовы...

Зрэшты, ва ╝с╕м гэтым ме╝ся ╕ стано╝чы момант. Ну, адносна стано╝чы. Куфар знайшо╝ся. Той самы, ахвярны. Ён выплы╝ з в╕ро╝ пад Чортавым мостам, ╕ яго прыб╕ла да берага хвалям╕. Там яго ╕ знайшл╕ ран╕цой. Важк╕ ╕ до╝г╕, як труна, аблеплены шчыльным слоем ракушак ╕ водарасця╝ ╕ абматаны пра╕ржавелым дашчэнту ланцугом. Мяркуючы па ╝с╕м, ён праляжа╝ на дне ╝жо добрае стагоддзе, захрасну╝шы пам╕ж камяням╕ ╕ затанулым╕ карчам╕. Яго вынесла на паверхню с╕лаю выбуху, кал╕ гарадск╕я ╝лады спрабавал╕ ╝зарваць мост. Прынамс╕, так гэта тлумачыл╕ апаз╕цыйныя журнал╕сты. Кал╕ куфар адчын╕л╕, то ╝нутры выяв╕л╕ся чалавечыя костк╕. Яны рассыпал╕ся ╕ перамяшал╕ся пам╕ж сабой, таму немажл╕ва было адразу вызначыць, кольк╕м людзям яны прыналежыл╕, аднак два ацалелыя чарапы ╝казвал╕ на тое, што ахвяр было па меншай меры дзве. Менав╕та ахвяр. Усё тут сведчыла пра жудаснае злачынства. Костк╕ был╕ варварск╕ рассечаны ╕ патрушчаны, ╕ на ╕х мел╕ся выразныя сляды нейкай метал╕чнай прылады – меркавана, п╕лы. Адз╕н з супрацо╝н╕ка╝ следчай групы, выкл╕канай на месца здарэння, змрочна пажартава╝, назва╝шы знаходку 'археалаг╕чнай расчлянёнкай'. А Альгерд Алегав╕ч, як╕ прыбег на бераг Овельк╕, ледзь даведа╝шыся пра знаходку, спакойна паведам╕╝, што ахвяр тут сапра╝ды дзве, ╕ ён не мае сумнева╝ адносна ╕хняй ╕дэнтычнасц╕ – аднак не будзем спяшаццца, пачакаем вын╕ка╝ генетычнай экспертызы. Што тычыцца забойца╝, то ён можа назваць ╕х ╕мёны проста зараз. Славам╕р Кунцэв╕ч ╕ Ерамей Ляпец. Без перабольшання, то бы╝ дзень ягонага трыумфу. Дагэтуль даследванн╕ спадара На╝мысн╕ка мел╕ больш тэарытычны характар, а цяпер воляю лёсу яму прынесла рэчавыя доказы, той самы Corpus Delicti ╝ л╕таральным сэнсе слова. А гэта значыць, што ён не памыл╕╝ся ╝ сва╕х здагадках, рухаецца ╝ слушным к╕рунку ╕ наогул жыве не дарма.

Альгерда Алегав╕ча засмучала х╕ба тольк╕ тое, што до╝гачаканы м╕тынг так ╕ не адбы╝ся. Усё абмежавалася п╕кетам. У нядзелю спадар На╝мысн╕к выйша╝ да будынка адм╕н╕страцы╕ ╕ разгарну╝ над галавой г╕старычны сцяг БНР. Пастая╝ так хв╕л╕н пятнаццаць. Н╕хто яго не чапа╝. Н╕ м╕л╕цыянта╝, н╕ ц╕харыка╝ пабл╕зу не было. Апаз╕цыйныя журнал╕сты, як╕я здымал╕ п╕кет, нават крыху засумавал╕. Потым да адз╕ночнага п╕кету далучы╝ся Пётра Анатольев╕ч, Тол╕ка╝ бацька. Ён ста╝ поруч са спадаром На╝мысн╕кам ╕ выцягну╝ з-за пазух╕ самаробны плакат – кавалак ватману, на як╕м зялёным маркерам было накрэмзана ад рук╕: 'РЭФЕРЭНДУМ'. Журнал╕стам Пётра Анатольев╕ч патлумачы╝, што так╕я пытанн╕, як масавае звальненне праца╝н╕ко╝ лесап╕льн╕ з кандачка не рашаюццца, тут патрэбен рэферэндум. М╕нула яшчэ чвэрць гадз╕ны. Так ╕ не дачака╝шы хапуна ╕ рэпрэс╕й, Альгерд Алегав╕ч не без здз╕╝лення пракаментава╝, што, в╕давочна, адбыл╕ся нейк╕я радыкальныя змены на вышэйшым узро╝н╕, ╕ цяпер ╝ г╕сторы╕ Овельска, ╕ мажл╕ва, усёй кра╕ны, пачынаецца прынцыпова новы этап. А Пётра Анатольев╕ч глыбокадумна дада╝: 'Вось так за╝сёды бывае. Табе здаецца, што ты ╝весь час прайграеш, а потым гоп – ╕ аказваецца, што ты перамог!' Дзень выда╝ся з╕мны, ╕ памёрзну╝шы яшчэ хв╕л╕н пяць, два пратэсто╝цы разам з нато╝пам журнал╕ста╝ нак╕равал╕ся ╝ кавярню 'Ля гастранома', дзе цудо╝на прабав╕л╕ час.

Альгерд Алегав╕ч ме╝ рацыю. Пасля 'люта╝ск╕х падзей' у жыцц╕ Овельска сапра╝ды адбыл╕ся радыкальныя змены. Злашчасную лесап╕льню не╝забаве адчын╕л╕, ╕ ╝се звольненыя вярнул╕ся на працо╝ныя месцы. Потым нам прызначыл╕ новага граданачальн╕ка замест збеглага Хлябцова. Малады ╕ энерг╕чны В╕та╝т Гедым╕нав╕ч Грамычка адразу ж узя╝ ╕н╕цыятыву ╝ свае рук╕. Перш-наперш ён выцягну╝ з ям╕ны наш драб╕льны завод, як╕ ╝жо ледзь л╕пе╝. Спадар Грамычка заключы╝ выгодны кантракт з заходн╕м╕ ╕нвестарам╕, у цэх╕ завезл╕ новае абсталяванне, ╕ амаль збанкрутаваны завод запрацава╝ на ╝се заста╝к╕. Овельск, адпаведна, таксама 'запрацв╕та╝' паскораным╕ тэмпам╕, быццам ╕ не было н╕як╕х крыз╕са╝.

Апроч таго, новы гарадск╕ галава аказа╝ся неабыякавым да г╕старычнай м╕ну╝шчыны. Менав╕та ён прапанава╝ усталяваць на гало╝най плошчы помн╕к Авяльяну-Рыбаку, легендарнаму герою-змеяборцу ╕ заснавальн╕ку горада. Канечне, не замест помн╕ка Лен╕ну, а побач з ╕м. Адно другому не зам╕нае. Праект ужо зацверджданы, ╕ адкрыццё адбудзецца сёлета ╝ жн╕╝н╕. Адначасова ╝ Овельску пройдуць святочныя к╕рмашы ╕ гулянн╕ з рыцарам╕, дударам╕ ╕ 'горадам майстро╝'. Чакаецца беспрэцэдэнтны наплы╝ турыста╝, у тым л╕ку з дальняга замежжа. Нашу са╝дэпа╝скую гасц╕н╕цу ╝жо адцюн╕нгавал╕ пад трохзоркавы гатэль, а таксама пачал╕ будаваць першы ╝ горадзе хостэл... У дадатак В╕та╝т Гедым╕нав╕ч прыня╝ся раб╕ць захады па вяртанн╕ гораду г╕старычнай назвы Авяльянск, бо тапон╕м 'Овельск' – чыстая прафанацыя ╕ вын╕к дурацкай памылк╕ дробнага чынушы часо╝ Расейскай ╤мперы╕. Гараджане ставяцца да гэтага скептычна ('Лепш бы людзям пенс╕╕ падня╝!'), але асаб╕ста я не супраць. Няхай будзе Авяльянск.

***

У ма╕м жыцц╕ таксама адбыл╕ся радыкальныя змены (зрэшты, як ╕ ╝ жыццях кожнага, хто ме╝ дачыненне да 'люта╝ск╕х падзей'). Папаша мой, у сэнсе, б╕ялаг╕чны бацька, нечакана актыв╕зава╝ся. Мы атрымал╕ ад яго вестку л╕таральна праз пару тыдня╝ пасля 'тэракту' на мосце. Заказное п╕сьмо. Канверт, у як╕ бы╝ укладзены л╕ст, надрукаваны на прынтэры, ╕ стандартны фотаздымак 'дзевяць на дванаццаць'. З╕рну╝шы на фотку, я пачала ╕стэрычна ржаць. З фотаздымка на мяне паз╕ра╝ Яромка Ляпец. Ну, амаль што. Падабенства неймавернае. Тая ж ф╕з╕яном╕я, рысы, выраз твару. ╤ нора╝, пэ╝на, так╕ ж самы, паскудны, ляпцо╝ск╕. Гены не раздушыш, як той сказа╝. У сва╕м л╕сце Вас╕ль Ляпец (ён жа Змей Падкалодны) звярта╝ся да мяне. Не буду перадаваць увесь змест, скажу тольк╕, што нап╕сана было давол╕ зб╕╝л╕ва, нечакана шчымл╕ва ╕ быццам бы шчыра. Л╕ст завярша╝ся словам╕: 'М╕лая мая Таечка! Мамка твая, несумн╕╝на, скажа, што бацьку на ╝сё напляваць, але ведай, што гэта не так. Сёння я адкры╝ рахунак у банку на тваё ╕мя ╕ пакла╝ туды тысячу даляра╝. Ты зможаш забраць ╕х, кал╕ табе спо╝н╕цца васемнаццаць гадо╝. З грашыма раб╕, што хочаш, яны ╝се твае. А мамку не слухай, яна за╝сёды была супраць мяне'. ╤ подп╕с: 'Твой любячы бацька, Вас╕ль Ляпец'.

Я, шчыра кажучы, прасляз╕лася. Не думала, што ён так╕ рамантык. Затое ╝ матул╕ гэта выкл╕кала страшэнны выбух абурэння. З л╕стом у руцэ яна к╕далася па кватэры, н╕бы тарнада, ╕ лаялася, як н╕кол╕ ╝ жыццц╕: 'Яму ж насраць было! Усё жыццё было насраць! А цяпер, бач ты, адкуп╕цца вырашы╝! Тысячай смярдзючых даляра╝! Хай ╕х сабе ╝ дупу ╝ткне, змяя падкалодная!' 'Ну-ну, Бронечка, не трэба так хвалявацца,' памярко╝на гавары╝ Франц-Адамыч, як╕ прысутн╕ча╝ пры гэтай душараздз╕ральнай сцэне ╝ якасц╕ наз╕ральн╕ка ╕ м╕ратворца. Нарэшце мац╕ з рыданням╕ к╕нулася да яго ╝ абдымк╕ ╕ абвясц╕ла, што за╝тра ж яны пойдуць у ЗАГС афармляць аднос╕ны, бо ейнаму дз╕цяц╕ патрэбна нармальная сям'я. Апомн╕лася, называецца. Я да╝но ╝жо не дз╕ця. Хаця супраць Франц-Адамыча я н╕чога не маю. Хай будзе.

Потым мы з Ц╕мкам стаял╕, абня╝шыся, на каменнай набярэжнай. Надыходз╕╝ адвячорак, з╕мовае сонца х╕л╕лася да захаду, ╕ прад нам╕ ляжа╝ стары Овельск у снягах, канан╕чны, як на карц╕не Брэйгеля. Дакладней, як на карц╕не Валянц╕на Губарава, як╕ дасц╕пна парадз╕руе Брэйгеля, умалё╝ваючы беларускую глыб╕нку ╝ фламандск╕ краяв╕д. Мы п╕л╕ каву з папяровых кубачка╝. Я ╝сётк╕ куп╕ла тэрмас. Файная рэч, цяпер мы можам п╕ць гарачую каву, дзе захочам.

– Смачная, – сказа╝ ён, адп╕╝шы глыток.

– Дзяк, прыемна. Я старалася!

Кава была адмысловая, з мёдам, цытрынай ╕ вострым╕ прыправам╕. Я зварыла яе па рэцэпце, як╕ знайшла ╝ ╤нтэрнэце. Змолатую каву насыпаць у кавярн╕к, трох╕ папражыць, дадаць мускатны гарэх, гваздз╕ку, перчык чыл╕, трох╕ цынамону. Варыць на ц╕х╕м агн╕. Кажуць, гэта ╝падабаны напой генерала П╕начэта. Прышп╕льна.

– Ужо прыдумала, куды грошы патрац╕ш? – пац╕кав╕╝ся Ц╕мка.

– Бамжам раздам, – адказала я коратка.

Ён к╕╝ну╝.

– Таксама варыянт.

– Альбо вазьму яшчэ крэдыт ╕ адчыню кавярню. Тут, у Овельску.

– Кавярню? – перапыта╝ ён з ц╕ка╝насцю.

– Ну, так. Чаму б ╕ не? Сапра╝дную, як у стал╕цах. Буду варыць каву з цынамонам. Булачк╕ пячы. Чызкейк╕ ╕ гэтыя, як ╕х, ра╝л╕к╕. ╤ яшчэ там будзе бясплатны вайфай ╕ пал╕чка з кн╕гам╕ – бяры ды чытай.

– Тай, збанкруц╕шся ты са сваёй кавярняй, – сказа╝ ён, ц╕хенька засмяя╝шыся.

– Гэта чаму раптам? – спытала я.

– Ты што, тутэйшых не ведаеш? Яны не зразумеюць. Скажуць: "На халеру нам тая кавярня, стало╝ка ж ёсць, рэстаран "Бухарэст", чарачная ля гастранома, буфет вунь яшчэ на вакзале, а мы што, Боры Ма╕сеевы, па кавярнях хадз╕ць?.."

Ён не дагавары╝, бо я пачала рагатаць.

– Ай, ды ну цябе, Ц╕мка. Вечна ты ╝сё зганьб╕ш!

– Але, з ╕ншага боку, можна паступова прывучаць ╕х да прэ╝краснага, – ён дап╕╝ каву ╕ змя╝ кубачак у далон╕.

– Можна. А як?

– Як за╝сёды. Аг╕тацыя ╕ прапаганда.

– Ц╕-╕-╕м!.. – я з╕рнула на яго з пяшчотай. Потым прысунулася бл╕жэй ╕ паклала галаву яму на плячо.

– ╤ ╝сётк╕, пагадз╕ся, не так╕ ╝жо ён засранец. Ляпец гэты. Кал╕ разабрацца, – прамов╕ла я задуменна.

– Кал╕ разабрацца, то ╝се яны добрыя, – сказа╝ Ц╕мка. – Проста некаторыя хварэюць.

Я разумела, пра што ён. Ягоны бацька, Я╝ген Аркадз╕ч, таксама няда╝на аб'яв╕╝ся. Прыеха╝ з В╕цебшчыны м╕рыцца з цёцяй Тоняй. Яны ╝жо нават паспел╕ пакамун╕каваць. Ну, як пакамун╕каваць. Сустрэл╕ся яны ╝ кавярн╕ "Ля гастранома". Сцэна атрымалася, як у ф╕льме пра Шц╕рл╕ца. Яны проста сядзел╕ ╕ глядзел╕ адно на аднаго. Мо╝чк╕. Пэ╝на, ╕м было аб чым пама╝чаць. А дзядзька Я╝ген сапра╝ды аказа╝ся не так╕м ужо гадк╕м чалавекам. Я думала, што ён не прымае н╕якага ╝дзелу ╝ жыцц╕ сваёй сям'╕, а ён, як вывяв╕лася, ╕м грошы сла╝. Рэгулярна. Для мяне гэта была нечаканка, як ╕ для Ц╕мк╕. Ён не веда╝. Матуля яму не гаварыла. З сынам Я╝ген Аркадз╕ч таксама пагутары╝. Сур'ёзна ╕ па-мужчынску. Падрабязнасцей той гутарк╕ я не ведаю, але здаецца мне, што свайму нядбайнаму папашы Ц╕мка ╝жо ╝сё дарава╝. Ён наогул н╕ на кога до╝га не злуе. Не ╝мее проста. Як там ╝ Я╝гена Аркадз╕ча складзецца з цёцяй Тоняй, яшчэ няясна. Спадзяюся, што ╝рэшце яны паразумеюцца, ╕ ╝сё ╝ ╕х будзе добра. ╤ ╝ мяне з Ц╕мафеем таксама. Усё будзе добра. Вельм╕-вельм╕. Кал╕ "люта╝ск╕я падзе╕" был╕ свайго роду выпрабаваннем, то мы яго прайшл╕. Гэта ╝жо нешта большае, чым проста каханне двух падлетка╝. Цяпер нас зн╕тавала наза╝сёды. На ╝сё жыццё. ╤ паспрыя╝ гэтаму, як н╕ дз╕╝на, Лёня Захара╝.

Жыццю Ц╕мк╕ н╕чога не пагражала. Я даведалася аб гэтым, кал╕ той ноччу вярнулася ╝ шп╕таль. Ён апрытомне╝ не╝забаве пасля аперацы╕ ╕ адразу ж запатрабава╝, каб яго адпусц╕л╕ дадому. Ну як╕ сэнс марынавацца ╝ шп╕тал╕ з-за нейкай там драп╕ны? У яго сапра╝ды зага╕лася ╝сё неймаверна хутка. Нават слядо╝ амаль не засталося. Менав╕та што драп╕нка, н╕быта хлопец ня╝дала пагал╕╝ся. Ужо не ведаю, у чым тут рэч. Магчыма, наш мясцовы х╕рург роб╕ць цуды, а мажл╕ва, вядзьмарства Альжбетк╕ дапамагло. Альбо ╕ тое, ╕ другое адначасова. Ц╕мку патрымал╕ ╝ шп╕тал╕ яшчэ з тыдзень – хутчэй для прыл╕ку – ды адпусц╕л╕ з Богам. А потым пачалося самае ц╕кавае.

Лёнечка загрыме╝ па-сур'ёзнаму. Я даведалася пра гэта тольк╕ ╝ сераду, кал╕ ран╕цой прыйшла на занятк╕. У панядзелак ╕ а╝торак урок╕ был╕ адмененыя з-за «тэракту». У тыя дн╕ амаль усе грамадск╕я ╝становы был╕ зачыненыя, у горадзе дзяжурыл╕ вайско╝цы ╕ працавал╕ «канторск╕я». У СМ╤ ужо пачал╕ прасочвацца чутк╕ пра «фундаментал╕ста╝», ╕ мяне ╝сцешвала, што ╝сёй гэтай г╕сторы╕ знайшлося рацыянальнае тлумачэнне. А пра Лёню мне Стас╕к расказа╝. Падышо╝ да мяне з загадкавым выразам твару, паздаро╝ка╝ся ╕ як бы м╕ж ╕ншым спыта╝:

– Чула? Захар у пс╕хушцы. Дайгра╝ся.

– Вот, чорт!.. – гэта ╝сё, што я здолела тады сказаць.

Загрыме╝ ён у тую самую ╬п╕рэв╕цкую бальн╕чку, што так палохала мяне ╝ дзяц╕нстве. Я ╝сё баялася, што мяне там зачыняць наза╝жды. А ╝ вын╕ку зачын╕л╕ Лёнечку. У стане вострага пс╕хозу. Клас╕ка жанру. "Што ж, усё да гэтага ╕шло. Ён да╝но ╝жо бы╝ "паеха╝шы", проста ╝с╕м было напляваць. Спахап╕л╕ся, кал╕ дайшло да самага краю," – гавары╝ Стас╕к. Я не пярэчыла. Кал╕ адк╕нуць м╕стычны складн╕к, то ╝сё выходз╕ла лаг╕чна. Лаг╕чна ╕ рацыянальна. Мы проста заел╕ся з двума адмарозкам╕, Захарам ╕ Ж'ыхарам з "нулявога" гаража. Адбылося некальк╕ сур'ёзных сутычак. А потым у Захара канчаткова сарвала дах, ╕ ён нак╕ну╝ся з нажом на Ц╕мку. Вось ╕ ╝сё. Проста, як булка з маслам. ╤ н╕якай табе м╕стык╕.

А потым з'яв╕╝ся гэты следчы з М╕нска. Мне ён не падаба╝ся. Не, знешнасць ╝ яго была зус╕м не брыдкая. Вельм╕ малады, пэ╝на, учорашн╕ стажор, з каштанавым праборам ╕ мякк╕м╕ рысам╕ твару. Следчы фарс╕╝ у чорным гарн╕туры з гальштукам ╕ несупынна жлукц╕╝ растваральную каву з пластыкавага кубка. Напэ╝на, ён л╕чы╝ сябе паслядо╝н╕кам агента Купера з серыяла «Тв╕н П╕кс». Я ╝ думках назвала яго «сышчык Строга╝, верс╕я 2.0». ╤ адразу ж зненав╕дзела. Бо зразумела (╕нту╕цыя, аднак), што гэты кадр не супако╕цца, пакуль не папсуе каму-небудзь жыццё. Я не памыл╕лася. Строга╝-2 аказа╝ся надзвычай ╝едл╕вым. Справа здавалася яму элементарнай, ╕ яму вельм╕ карцела прышыць Лён╕ замах на забойства ╕ наза╝сёды зачын╕ць яго ╝ Гайцюн╕шках, ╕нтэрнаце для злачынца╝-пс╕хапата╝. Магчыма, гэтым бы ╕ скончылася, ды вось тольк╕ ╕ сведк╕, ╕ пацярпелыя пайшл╕ ╝ глухую адмову. Ц╕мка адразу сказа╝, што зл╕ваць Захара ён не будзе. Лёня, канечне, адмарозак, але мац╕ ягоную шкада. ╤ наогул, ён ужо сваё атрыма╝. Уляпа╝ся па самыя вушы, куды ╝жо далей...

Мы з Ц╕мкам прасо╝вал╕ верс╕ю пра гопн╕ка╝. Спачатку нападн╕ка╝ было трое. Потым ╕х колькасць скарац╕лася да двух. Ап╕свал╕ мы ╕х аднолькава. Ну, гопн╕к╕. Звычайныя так╕я, калдыры. Адз╕н худы ╕ плюгавы, друг╕ лысы качок, быкава╝ увесь час, пальцы вык╕два╝. Абодва ╝ дэб╕льных шапачках ╕ з манц╕ро╝кам╕. Строга╝-2 слуха╝, к╕ва╝ ╕ не веры╝.

– Рабяты, вы што, здзекуецеся? Гэта ж Саша ╕ С╕рожа! – гавары╝ ён з прыкрасцю. – Так, давайце яшчэ раз. Значыць, вы вяртал╕ся з лодачнай цераз парк...

Следчы разуме╝, што мы з нейкай прычыны хочам выгарадз╕ць Захара. Ён нават западозры╝, што ягоныя сваяк╕ дал╕ нам грошай за ма╝чанне. Гэта была, канечне, лухта. Н╕хто нам н╕чога не плац╕╝. Да цёц╕ Тон╕ сапра╝ды прыходз╕ла Вера Сяргее╝на, Лёнева мац╕, але без грошай. ╤ не прас╕ла яна н╕чога. Проста сядзела на кухн╕ ╕ плакала, а цёця Тоня капала ёй карвалол у шклянку. Напэ╝на, менав╕та тады Ц╕мка вырашы╝, што здаваць Лёню ён не стане.

Следчы нервава╝ся. С╕туёв╕на сапра╝ды складвалася дурацкая. Усе н╕быта ведаюць, што ды як, а доказа╝ няма. Ну, няма доказа╝. Урэшце Строга╝-2 азвярэ╝ ╕ прыня╝ся трэсц╕ ╝с╕х запар. ╤ Тол╕ка. ╤ Стася. Дабра╝ся нават да Арцёмк╕ Жыхарэ╝скага, ╕ той прабалбата╝ся, што Неруш мае баявы ствол. Гэта было ╝жо ц╕кава. Справа набывала новы, нечаканы паварот. Ц╕мка Неруш, аказваецца, сам пс╕х ╕ маньяк, бегае па горадзе з агнястрэлам ╕ Лён╕ Захараву нават у твар страля╝, добра, што прамаза╝. Строга╝-2 се╝ у службовае а╝то ╕ паеха╝ ва ╬п╕рэв╕чы. Гало╝ны падазраваны ╝ гэтай справе раптам аказа╝ся пацярпелым ╕ сведкам, а ╝ Ц╕мк╕ намалявал╕ся сур'ёзныя праблемы. Тады я напалохалася па-сапра╝днаму. У Лён╕ да Ц╕мафея асаб╕стая непрыязнасць, здасць жа з вантробам╕. А Цёмачка Жыхарэ╝ск╕ паказа╝ следчым, дзе Неруш хавае агнястрэл. На сядз╕бе Кунцэв╕ча╝. Там, дзе сходы з калонам╕. Пад прыступкай. На сядз╕бе, пра╝да, так н╕чога ╕ не знайшл╕. З-пад прыступак выцягнул╕ тольк╕ прамасленую анучу, ╝ якую, ╕маверна, кал╕сьц╕ бы╝ загорнуты п╕сталет. Самаго п╕сталета не было. Хтосьц╕ забра╝, паспе╝шы раней за следчых. Я здагадвалася, хто. Цяпер зразумела, адкуль у Лён╕ ствол. Ж'ыхар яму сказа╝. Тады яшчэ, напярэдадн╕ фэсту. ╤дэя, канечне, сама па сабе дасц╕пная – прыстрэл╕ць Ц╕мку з ягонай жа валыны. Экстравагантна, Лёня... Ва ╬п╕рэв╕чах следчы наведа╝ся ╝ бальн╕цу ╕ ╝ прысутнасц╕ ╝рача пагутары╝ з пацыентам. Той паводз╕╝ сябе на здз╕╝ленне адэкватна – пэ╝на, тэрап╕я пайшла на карысць. Жыхарэ╝ск╕ ╝сё гон╕ць, сказа╝ ён. Н╕якай разборк╕ не было. Пра ствол упершыню чую. Не ведаю я, н╕чога не ведаю. ╤ наогул, «адыдз╕, бабулька, я ╝ смутку»... Карацей кажучы, следчы вярну╝ся з Уп╕рэв╕ча╝ н╕ з чым. Усе ╝дзельн╕к╕ канфл╕кту ма╝чал╕, як партызаны. А Ц╕мафей сказа╝ тады пра Лёню: «А ён мужык».

Строга╝-2, аднак, адступаць не намерва╝ся, ╕ ён яшчэ папсава╝ бы нам крыв╕, ды тут умяшалася Альжбета. Яна наведалася ╝ Овельск╕ РАУС, зайшла ╝ каб╕нет, дзе Строга╝-2 п╕са╝ справаздачы, ╕ пам╕ж ╕м╕ адбылася прыватная гутарка. Дзверы ╝ каб╕нет был╕ адчынены, ╕ наведн╕к╕, як╕я сядзел╕ ╝ кал╕доры, потым расказвал╕, што Альжбета глядзела следчаму проста ╝ вочы ╕ штосьц╕ гаварыла – ц╕ха, спакойна, але настойл╕ва. Той перы╝ся на яе, разяв╕╝шы рот, лыпа╝ вачам╕ ╕ выгляд ме╝ так╕, быццам яго заг╕пнатызавал╕. Ён, пра╝да, хутка апрытомне╝. У кал╕доры чул╕, як следчы з усёй с╕лы ляпну╝ далонню ╕ па стале ╕ выгукну╝:

– Ды што ╝ вас тут, наогул, адбываецца?!

А потым залямантава╝:

– Прэч! Прэч адгэтуль!

Вядзьмарка адразу рэц╕равалася, а следчы до╝га яшчэ сядзе╝, адк╕ну╝шыся ╝ крэсле, ╕ рагата╝, як звар'яцелы. Я так ╕ не даведалася, што гаварыла яму Альжбета ╕ ц╕ ╝жывала яна пры гэтым як╕ясьц╕ вядзьмарск╕я штучк╕. Але факт – ужо наза╝тра следчы ╝с╕х прымус╕╝ нап╕саць заявы аб адсутнасц╕ прэтэнз╕й. Потым ён скла╝ паперы ╝ тэчку, вып╕╝ апошн╕ кубак кавы, заскочы╝ у службовае а╝то ╕ к╕ну╝шы на разв╕танне: "Бадай ён прапа╝, ненав╕джу гэты чорта╝ горад!", з'еха╝ у М╕нск. Справу закрыл╕ за адсутнасцю ул╕к, ╕ больш мы яго тут не бачыл╕.

Не╝забаве я сустрэлася з Альжбеткай ╕ пагутарыла з ёю па душах. Упершыню пасля «люта╝ск╕х падзей». Увесь гэты час я яе пазбягала. Кольк╕ разо╝ я сутыкалася з ёю ╝ горадзе. Яна спрабавала са мной загаварыць, але я кожны раз адварочвалася ╕ сыходз╕ла, паскоры╝шы крок. Не магла ёй дараваць. Здавалася б, яна мне не схлус╕ла. Проста не сказала ╝сёй пра╝ды. Не так╕ ╝жо смяротны грэх. Але даверу да яе больш не было. Я трох╕ адмякла тольк╕ пасля ад'езду следчага. Прыйшла я да яе сама, без запрашэння. Яна не здз╕в╕лася. Н╕быта ведала, што я рана ц╕ позна аб'я╝люся. Мы сядзел╕ ╝ яе на верандзе ╕ п╕л╕ духмяную гарбату на тра╝ках. Руды кац╕дла драма╝, варкочучы, у мяне на каленях. Ён мяне больш не бая╝ся.

– ╤ ╝сётк╕, Альжбета, ня╝жо нельга было адразу мне сказаць? Проста так узяць ╕ ╝сё патлумачыць? Ну што табе зам╕нала?

– Пэ╝на, то была мая памылка, – гаварыла яна. – Мабыць, ╕ не трэба было так перастрахо╝вацца. Я проста не ведала, як ты адрэагуеш. А гэта бы╝ адз╕ны шанец пазбав╕цца праклёну. Разумееш? Адз╕ны.

Я разумела. Усё гэта было невыпадкова. Нехта ж укла╝ мне ╝ рук╕ гэту смяротную зброю, маю Цемру, ╕ в╕давочна, то был╕ не г╕пербарэйцы. Хтосьц╕ яшчэ. А цяпер м╕с╕я выканана, ╕ Цемры больш няма. Пасля "люта╝ск╕х падзей" яна зн╕кла наза╝сёды.

– Сумуеш па ёй? – спытала Альжбета.

Я пакруц╕ла галавой.

– Зрэдку. Але нямоцна. Усётк╕ гемару з яе было больш, чым выгоды.

– Затое ╝ цябе ёсць Мроя. Здольнасць камун╕каваць з ╕ншасветам, – прамов╕ла яна, усм╕хаючыся. – Гэта дар, як╕ ╝ цябе н╕хто не адбярэ. Кал╕ жадаеш, я навучу цябе ╕м карыстацца.

– А на халеру? – спытала я.

– Людзям дапамагаць, – сказала яна проста.

– Дапамага-а-аць, – працягнула я з сумневам. – Ведаеш, дапамагаць людзям можна ╕ без Мро╕. А так... Вось Лёня, кажуць, таксама мройца. ╤ што, дапамагло гэта яму? Як раз наадварот. Тыя, з ╕ншасвету, гэтым скарыстал╕ся. ╤ цяпер ён у дурдоме. Вось табе ╕ Мроя, – адчу╝шы збянтэжанасць, я падхап╕ла кубак з гарбатай ╕ адп╕ла вял╕зны глыток.

– Гэта бы╝ няшчасны выпадак, – сказала яна мякка. – ╤ мая в╕на, канечне. Праглядзела.

– Ён вылечыцца? – спытала я нягучна.

Яна к╕╝нула.

– З ╕м усё будзе добра. Апрытомнее. З пункту гледжання медыцыны гэта будзе по╝ная рэм╕с╕я. Балазе на стацыянары цяпер до╝га не трымаюць. Потым паназ╕раюць яшчэ пару месяца╝, для прыл╕ку, ды адчэпяцца. Быццам ╕ не было н╕чога.

– Ты так спакойна пра гэта гаворыш. Непамысна неяк, – я перасмыкнула плячыма.