Текст книги "Głowa Minotaura"

Автор книги: Marek Krajewski

сообщить о нарушении

Текущая страница: 9 (всего у книги 17 страниц)

Mock rozepchnął zaskoczonych muzykantów i ruszył za człowiekiem, z którym przed chwilą rozmawiał Popielski.

Za sobą słyszał szybkie kroki zdenerwowanych i pijanych mężczyzn, lecz zaraz zagłuszył je warkot silnika. Mock obejrzał się.

Podobnie uczynił Kasprzak. I wtedy zobaczył oddalonego o kilka kroków mężczyznę średniego wzrostu, krępej i jakby kwadratowej budowy. A za nim dwóch rozwścieczonych muzykantów. A jeszcze dalej szybko biegł w śnieżnej zadymce jakiś jeszcze jeden. Wszyscy ci ludzie kierowali się w jego stronę, a wzdłuż chodnika sunął czarny samochód. Zaniepokoiło to nauczyciela, który skręcił nagle w ulicę Bóżniczą i chciał ją przeciąć szybkim krokiem.

Nie zdążył. Automobil przystanął i zablokował mu przejście. Wtedy ów kwadratowy mężczyzna zbliżył się do niego i uczynił gwałtowny ruch nogą. Kasprzak poczuł przenikliwy ból w piszczelu. Ogarnęła go niepohamowana wściekłość, że ktoś w centrum Lwowa ośmiela się napadać na niego. Nie dotknął bolącej nogi, lecz rzucił się na napastnika. Wtedy ten uniósł drugą nogę i wraził mu obcas w kolano. Kasprzak stęknął i machnął dłonią zaciśniętą w pięść. Napastnik uchylił się, a pięść profesora trafiła w dach samochodu. Wtedy otworzyły się drzwi od strony pasażera. Kasprzak schylił głowę i spojrzał odruchowo w głąb pojazdu. Wtedy otrzymał cios w potylicę, który go niemal wrzucił do auta. A potem już z bliska dostał w twarz od kierowcy. Jego usta wypełniły się krwią. Kiedy był wciągany do pojazdu za klapy paltota i krawat, trzasnęły szwy w przyciasnej marynarce. Nagle poczuł wszędzie ból, w piszczelu, kolanie, dłoni, w tyle głowy i w nosie.

– Ratunku! – wrzasnął Kasprzak. – Gwałtu! Mordują!

Wtedy usłyszał głos Edwarda Popielskiego:

– Policja! Rozejść się! Nie widzicie, że złapaliśmy smy-tracza?

Uniósł z trudem głowę i przez tylną szybę samochodu ujrzał, jak jeden z muzykantów plunął Popielskiemu pod nogi. Wtedy kierowca, który wciągnął Kasprzaka do wnętrza, narzucił pedagogowi na jego głowę jakiś śmierdzący smarem koc. Ktoś chwycił go pod pachy, wyciągnął z auta, otworzył tylne drzwi, wepchnął na kanapę, a potem ciężko zwalił się obok. Ostatnie, co nauczyciel usłyszał, to osobliwie wymówione słowo „łysy”, jakby z podwojeniem lub nawet potrojeniem głoski „s”. Wydawało mu się, że to słowo padło z ust muzykantów.

Lwów, piątek 29 stycznia 1937 roku,

godzina piąta po południu

Chevrolet minął róg Kleparowskiej i Janowskiej i zatrzymał się. Kleparowska była oświetlona tylko nikłym światłem dochodzącym z mieszkań oraz żółtym blaskiem jednej jedynej latarni, która kołysała się w podmuchach wiatru trzy metry nad nierównym brukiem. Popielski, siedzący obok Zaremby, z niepokojem spojrzał na okna szynku. Podniesione głosy, a nawet jakieś śpiewy, potwierdziły jego obawy co do licznej frekwencji pijanej i rozpolitykowanej klienteli, która na widok policjantów natychmiast zareaguje wściekłością.

– Wiluś – zwrócił się do Zaremby – my z panem Mockiem zabieramy tego obywatela, a ty, bracie, jedź czym prędzej do domu, aby ta hałastra z knajpy nie rozpoznała naszego wozu. W domu czekaj, aż zatelefonuję. Na pewno będziesz jeszcze dzisiaj potrzebny – wskazał głową Kasprzaka, którego Mock przyciskał do oparcia kanapy – żeby gdzieś wyrzucić jego ścierwo.

Zaremba skinął głową i czekał, aż Popielski uczyni to, co zapowiedział. Komisarz wysiadł, otworzył drzwiczki, chwycił Kasprzaka za nogi i mocno pociągnął. Ten szarpnął gwałtownie rękami w kajdankach i choć zakneblowany, wydobył z siebie jakiś bulgot. Dobrze go obezwładnił, Popielski pomyślał o Mocku z pewnym uznaniem. Ten, siedząc wciąż obok Kasprzaka, podkurczył nogi, oparł stopę na ramionach leżącego obok nauczyciela i przeklinając swój brzuch, wypychał delikwenta z auta, głośno dysząc. Kiedy już prawie całe ciało Kasprzaka – oprócz głowy – spoczywało na bruku, Mock wyskoczył z auta, obszedł je dokoła i chwycił pod pachy leżącego, który rzucał się jak ryba, zawieszony między kanapą a jezdnią. Wtedy Popielski chwycił go za nogi i kiwnął głową. Na tę niemą komendę unieśli go obaj i z trudem zatargali w stronę bramy. Kiedy już wkroczyli do wnętrza budynku, Mock poczuł, że śliska skóra jego rękawiczek i materiał płaszcza Kasprzaka tracą ze sobą kontakt. Usiłował jedną ręką sięgnąć głębiej pod pachę mężczyzny, ale była to próba całkowicie nieudana.

Uderzenie głowy Kasprzaka o pierwszy drewniany schodek było głośne, jak się im zdawało, niczym mała eksplozja. Otworzyły się wtedy drzwi mieszkania na parterze. Popielski zrozumiał, że stanie się teraz najgorsze – zostaną zdemaskowani. W jednej chwili w jego umyśle pojawiła się wizja: oto stoi w gabinecie komendanta Goździewskiego i odbiera z jego rąk dymisję z dożywotnim zakazem pełnienia jakichkolwiek obowiązków państwowych. Zastygli wraz z Mockiem w oczekiwaniu na rozwój wypadków.

Tymczasem w drzwiach mieszkania stali w rozpiętych płaszczach dwaj chwiejący się na nogach mężczyźni. Jednemu z nich kaszkiet zjechał na potylicę, drugiemu druciane okulary – na czubek nosa. Obaj byli pijani.

– Ta, Józku, daj pyszczydła – wrzasnął jeden z nich.

– Ty byku krasy – odwrzasnął drugi. – Tylku nas dwóch jest na tym świeci, ty i ja!

Mężczyźni padli sobie w objęcia, a ich pijackie całusy były jak klaśnięcia dłoni o policzek. Popielski mrugnął do Mocka. Obaj chwycili pod pachy Kasprzaka i zaczęli go ciągnąć po schodach, szybko znikając z plamy światła, dochodzącego z otwartych drzwi. Kasprzak coś za-bełkotał. Ten odgłos oraz ruch na schodach nie uszedł uwagi dwóch pijaków.

– A co si dzieji? – Jeden z nich nasunął okulary na nos i wciąż się chwiejąc, starał się coś dojrzeć, wpatrując się w ciemne sylwety na schodach.

– A mój kulega fest dał du wiwatu – powiedział Popielski bałakiem – i niosy go na chawiry!

Buty Kasprzaka zadudniły o schody. Poły jego płaszcza wycierały kurz i zmiatały niedopałki. Znaleźli się na półpiętrze. Po drewnianych stopniach potoczył się urwany guzik. Zardzewiały gwóźdź, wystający z tralki, zaczepił o kieszeń spodni Kasprzaka. Mocno wdarł się w materiał i uniemożliwił dalszy transport. Szarpnęli. Nie pomogło. Pijacy wciąż spoglądali ku górze, lecz półmrok i wódka mąciły im wzrok. Popielski znów szarpnął. Usłyszał trzask materiału, lecz ciało ani drgnęło na zakręcie schodów.

– Zamykaj te drzwi! – wrzasnął ktoś ze środka mieszkania. – Bo zimno i muchi leco!

– Ta już zamykam! – Okularnik wpatrywał się w pół-piętro. – Ali trzeba tu jednemu oświecić, co kirusa kulege taszczy.

– Komu oświecić? – W knajpie rozległo się szuranie krzeseł i butów po trocinach pokrywających podłogę. – Pokaż no, kto si tam tarabani! Mozy to Tadziu? On nigdy fasonu ni trzyma!

Popielski i Mock szarpnęli. Na darmo. „Szanowany profesor gimnazjalny, skatowany przez sławnego policjanta”, takie nagłówki gazet widział już Popielski oczami wyobraźni. Na dole potężniały głosy ludzi poirytowanych zimnem dochodzącym z otwartych drzwi lokalu. „Dożywotni zakaz pełnienia obowiązków państwowych”. Poczuł jedyne w swoim rodzaju swędzenie w szczękach – znak nadchodzącej furii. Sięgnął ręką w stronę brzucha Kasprzaka i namacał pasek. Zaparł się piętą o stopień, zacisnął zęby i pociągnął. Wtedy zauważył gwóźdź, który zahaczał o spodnie profesora. Nie odczepił go. Spojrzał na Mocka ze wściekłością. Szarpnęli. Gwóźdź rozdarł materiał spodni, przebił kalesony i skórę. Jęk bólu wydostał się przez knebel. Ciało przesuwało się ku górze, a szpic gwoździa przecinał materiał i orał naskórek. Głowa Kasprzaka zadudniła na posadzce pierwszego piętra.

Na dole trzasnęły drzwi. Zapadła ciemność. Mock i Popielski ciężko oddychali, a Kasprzak znieruchomiał na ziemi. Po chwili Popielski wstał i kopnął w jedne z drzwi. Otwarły się i w smudze czerwonego światła stanął Juliusz Szaniawski. Miał na sobie bujną perukę, obcisłe majtki i sterczącą spódniczkę baletnicy. Z wnętrza mieszkania dochodził zapach tureckich kadzidełek oraz czerwone światło.

Ktoś głośno grał na gramofonie czardasza z Jeziora łabędziego.

Nie uprzedził mnie pan komisarz o swojej wizycie. -Tancerz poruszył dłonią, a dym z palonego przez niego papierosa zakręcił się w piekielnym poblasku. -Ani o swym towarzystwie… – Spojrzał obojętnie na Mocka i na człowieka z workiem na głowie, leżącego pod drzwiami. – Ale witam, witam, jak zwykle serdecznie. Pańskie gniazdko jest wolne.

Lwów, piątek 29 stycznia 1937 roku,

godzina szósta po południu

W łazience Szaniawskiego, zwanej szumnie przez gospodarza „pokojem kąpielowym” albo „gniazdkiem Popielskiego”, paliło się światło. W wannie leżał Kasprzak w bieliźnie. Jego ubranie było zwinięte w kłębek i wepchnięte w kąt łazienki. Mock siedział na krześle, a Popielski na zamkniętym waterklozecie. Siedzieli bez marynarek, palili papierosy i wpatrywali się w Kasprzaka ciężkim, nieruchomym wzrokiem. Rękawy ich koszul były podwinięte, a krawaty – poluzowane. Było im duszno, ciężko oddychali, a przed chwilą ledwo zdołali uniknąć zdemaskowania. Patrzyli ponuro na mężczyznę w wannie. W oczach mieli złość. Nie musieli jej udawać. – Powiedziałeś, Kasprzak – Popielski mówił wolno i z naciskiem – że nie widziałeś mnie nigdy w teatrze. To prawda, bywam tam rzadko. A wiesz, czemu? Bo aktorzy za głośno krzyczą i zbyt mocno tupią na scenie. Mam kiepską wyobraźnię i jakoś nie mogę uwierzyć, że jestem na przykład w pałacu

Capulettich, gdy jakaś deska sceny tak potwornie skrzypi…

Kasprzak sprawiał wrażenie, jakby nie słyszał słów Popielskiego. Syczał i jęczał z bólu, ślinił palec i próbował nim dotknąć rany na udzie. Krew spływała na dno wanny cienkim strumykiem, kalesony wisiały w strzępach po obu stronach nogi i odsłaniały chudą, kosmatą łydkę. Niezbyt czysta skarpetka opadła na kostkę, a pod kolanem kiwała się gumowa podwiązka. Drżał, jakby znajdował się w eskimoskim igloo, a nie w gorącej łazience.

– Napiszesz list, który ci podyktuję. – Popielski uniósł klapę waterklozetu, wrzucił niedopałek do wody i pociągnął rączkę rezerwuaru. – Zachowam go sobie na pamiątkę. A kiedy się dowiem, że rozmawiasz z moją córką poza klasą, kiedy się dowiem, że wciąż chcesz ją angażować do jakichś przedstawień, kiedy się dowiem, że rozpływasz się nad jej talentem aktorskim, wtedy pójdę z tym listem do dyrektor Madlerowej. A jeśli to nie pomoże, to pokażę go w magistracie, a „Sprawiedliwość” wydrukuje go w najbliższą sobotę pod tytułem Spóźnione amory belfra. A pierwsze, co masz zrobić, to zwolnić moją córkę z gry w Medei. Powiedz, że zrozumiałeś, co mówię!

Kasprzak nie zareagował. Popielski mrugnął do Mocka, a ten wstał ciężko z krzesła i pochylił się nad wanną.

– Tak, wiem! – wrzasnął Kasprzak, patrząc na Mocka. – Wszystko zrozumiałem!

Popielski wstał, podsunął krzesło kolegi do wanny. Z wewnętrznej kieszeni marynarki Kasprzaka wyciągnął jego bilet wizytowy oraz wieczne pióro. Następnie podał mu marynarkę.

– Wytrzyj o to ręce! – mruknął – bo poplamisz wizytówkę. I pisz!

– Co mam pisać? – Kasprzak z sykiem bólu przekręcił się w wannie i zdjął skuwkę.

– Już ci dyktuję. – Popielski był tak zdumiony szybką zgodą Kasprzaka, że przez chwilę nie mógł zebrać myśli. – „Droga i kochana Rito! Nie mogę przestać o tobie myśleć. Twój talent jest ogromny i niepowtarzalny. Och! Jak marzę o dotknięciu twojej dłoni! O dotknięciu ust nawet marzyć nie śmiem, choć to tylko marzenie…”

– Od słów „choć to tylko marzenie” już się nie zmieści – w oczach Kasprzaka była gorliwość lizusa. – Poproszę o nową wizytówkę!

Popielski deliberował przez chwilę. Samo przypuszczenie o pocałowaniu Rity przez tego chudego, włochatego kozła napawało komisarza wstrętem. Wciąż swędziały go szczęki. Tej wściekłości nie rozładowała ani krew Kasprzaka, ani jego psia gotowość do spełniania wszelkich żądań. Wciąż miał przed oczami słoneczne, wrześniowe popołudnie, kiedy szczęśliwa Rita wpada do domu po pierwszym dniu w szkole i woła radośnie: „Tatku, już mnie nie uczy polskiego ta ciocia drypcia Mąkosówna, mam nowego nauczyciela, który przepięknie wykłada i kocha teatr!”. Leokadia uśmiecha się nad kartami i pyta: „A przystojny jest ten nowy polonista?”

Popielski wstał i zbliżył się do wanny. Kasprzak nawet nie jęknął, kiedy kant dłoni komisarza trafił go w szczękę. Pióro upadło na kafelki podłogi, bakelit pękł na kilka małych części.

– Taki niby jest pan przystojny, panie profesorze? – wysyczał Popielski i uniósł znów dłoń, przez którą przeszedł mu silny ból od uderzenia. – Taki niby Casanova?

Nie zdążył jednak uderzyć, bo jego przegub znalazł się w silnej dłoni Mocka. Niemiec chwycił go również za drugą dłoń i rozkrzyżował na ścianie.

– Niech się pan uspokoi, do stu piorunów! – Mock przyciskał przeguby Popielskiego i patrzył, jak pod skórą jego twarzy przesuwają się jakieś guzy. – Chce pan go zatłuc? Przecież już osiągnęliśmy cel! Mamy go w garści! W imadle, z którego nie wyjdzie aż do matury pańskiej córki! Tak działa firma Mock & Popielski!

– Jestem zdeprawowany, jestem zdeprawowany – powtarzał Popielski półprzytomnie.

– Wszyscy jesteśmy zdeprawowani! – krzyknął Mock. – Patrz, zobacz, co to znaczy prawdziwa deprawacja!

Powiedziawszy to, otworzył w ścianie klapkę, o której Popielski dotychczas nie miał najmniejszego pojęcia. Przez to małe okienko wychodzące do salonu wpadły do łazienki dym kadzidełek i dźwięki muzyki. Za okienkiem widać było współczesną Sodomę i Gomorę. Szaniawski zrzucił już z siebie majtki i tańczył na stole Taniec małych łabędziątek. Miał na sobie jedynie sterczącą spódniczkę baletnicy i perukę. Roztrącał stopami puste butelki po winie. Pod stołem trzej nadzy mężczyźni chodzili na czworakach. Każdy z nich miał pawie pióra wpięte we włosy.

Popielski osunął się na krzesło. Mock wyjął papierosa, zapalił go i podał komisarzowi. W wannie rzęził profesor Kasprzak. Mock otarł pot z czoła.

– Najwyższy czas, abyśmy napili się wódki, nie sądzi pan? – wysapał.

Lwów, piątek 29 stycznia 1937 roku,

godzina jedenasta wieczór

Stuknęli się kieliszkami, przełknęli z przyjemnością kminkówkę Baczewskiego i zakąsili, Mock – rolmopsem, Popielski – pasztetem z borówkami. Siedzieli w lokalu dancingowym „Palais de Dance” koło Teatru Wielkiego i patrzyli na okrągły obracający się powoli parkiet, na którym tańczono figlarny dość, angielski taniec lambeth walk. Na ich stoliku stała salaterka ze „studzininą”, półmisek ze śledziami, pasztetem i szyjkami gęsimi nadziewanymi wątróbką. Z wiaderka wypełnionego lodem wynurzała się butelka szampana, a pośród talerzyków pyszniła się wysmukła i zmrożona karafka wódki.

Milczeli. Mock nie był zadowolony z tego, że Popielski odprawił dwie młode fordanserki, które się do nich przed chwilą chciały dosiąść. Ten zaś przypominał sobie – już całkiem beznamiętnie – wypadki minionego dnia: upodlenie Kasprzaka, przyjazd Zaremby do Szaniawskiego i wyrzucenie nauczyciela na rogu Rzeźni i Starozakonnej w worku na głowie, potem cztery godziny bezskutecznych przesłuchań w urzędzie policyjno-śledczym przedstawicieli mniejszości ormiańskiej i gruzińskiej, którymi Herman Kacnelson nie zdążył się zająć, zanim został pobity w knajpie Kanarienfogla, następnie wspólne z Mockiem odprowadzenie Rity i Lodzi na sleeping do Kołomyi, a potem ukłony samego pana Zehnguta, właściciela „Palais de Dance”, który zaoferował im w swoim lokalu lożę dyrektorską. Mock pierwszy przerwał milczenie.

– Napijmy się jeszcze. Mam ochotę na tę wspaniałą galaretę. – Wskazał dłonią na „studzininę”. – A bez wódki nie mogę.

– Dlaczego? – Popielski zapytał machinalnie, nie patrząc na niego. – Nie smakuje panu?

– Wręcz przeciwnie. – Mock sięgnął po butelkę. – Za bardzo mi smakuje. Ale nie chcę więcej przytyć.

– Ale co wódka ma z tym wspólnego?! – Popielski starał się przekrzyczeć muzykę.

– Mój znajomy medyk sądowy – Mock zbliżył się do ucha komisarza – doctor rerum naturalium, twierdzi, że tłuszcz jest rozpuszczany przez alkohol. I wtedy on nie idzie w brzuch, lecz gdzieś tam się rozmywa nieszkodliwie w organizmie. – Poklepał się po brzuchu i wybuchnął sztucznym śmiechem.

Popielski mu nie zawtórował. Z wysokości loży patrzył na parkiet bez najmniejszego zainteresowania, ściskał mocno w dłoni kieliszek i zataczał nim małe koła na obrusie. Mock poczuł wzbierającą złość. Nie był jednak zły na to, że ten karnawałowy wieczór ciągnie się w nudzie i upływa im na nieznośnym wspólnym milczeniu. Chodziło o coś innego. Nie mógł po prostu uwierzyć, że ten człowiek, którego prawie przyłapał w pociągu na figlach z piękną dziewczyną, wprowadził go do jakiejś pieczary sodomitów, gdzie czuł się jak u siebie w domu i gdzie miał „własne gniazdko”. Nie wiedział, jak ma Popielskiemu powiedzieć, że ich spółka nie może istnieć bez całkowitego zaufania, bez wyznania sobie nawet mrocznych tajemnic. Ale bał się jednak, że Popielski mu wyzna jakiś straszny sekret własnej płciowości, którego nie chciał znać, bo obawiał się, że zrujnuje on ich policyjną spółkę.

– Muszę coś panu wyznać. – Orkiestra przestała już grać, a Popielski patrzył w ciszy na Mocka, jakby czytał w jego myślach. – Pewną moją wstydliwą tajemnicę…

– Zapomniałem o czymś panu powiedzieć – przerwał mu Mock. – Dostaliśmy dziś telegram z Katowic. Dwudziestoletnia kobieta w szpitalu psychiatrycznym. Pogryziona na twarzy. Twierdzi, że pogryzł ją jakiś arystokrata…

– Niech mi pan nie przerywa, proszę! – Popielski wypił gwałtownie wódkę i niczym nie zakąsił. – Co nas obchodzi jakaś wariatka ze Śląska! Niech pan słucha, co chcę panu powiedzieć…

– Musimy tam jechać – Mock nie pozwalał mu dokończyć – to może być ważne!

– Niech mi pan nie przerywa, do stu piorunów! -Popielski wrzasnął i wstał, szurając głośno krzesłem ku zaniepokojeniu kelnera.

– Nic mnie, kurwa, nie obchodzi – Mock również wstał i oparł się o stół – pańska intymna zażyłość z tym ciepłym bratem Szaniawskim! On nie ma związku z naszym śledztwem! Niech pan nie będzie Hamletem, do cholery! Najpierw pan rozpacza nad jakimś belfrem, a teraz chce mi pan zdradzić swój sekret seksualny! Nie chcę, nie chcę o tym słyszeć! Niech się pan bierze do śledztwa, a nie będzie miękkim jajem!

Słowa Mocka słychać było wyraźnie w sali podczas przerwy dla orkiestry. Popielskiego ocuciła ta cisza. Oprzytomniał. Miał nadzieję, że szybkość, z jaką Niemiec wyrzucił je z siebie, uniemożliwiła ludziom ich zrozumienie, tym bardziej że najistotniejsze słowa w tej wypowiedzi było niejasne nawet dla niego samego. Orkiestra zagrała tango, a Popielski usiadł spokojnie przy stole.

– Nie zrozumiałem pana. – Wyjął papierosa „Egipskiego” i postukał nim o stół. – Co to znaczy „z ciepłym bratem”?

– Nie tak się mówiło w Austrii na pederastów? – Mock wciąż stał, lecz zmienił ton.

– Niech pan słucha. – Popielski zaciągnął się głęboko. – Za chwilę będzie pan wiedział, co mnie łączy z Szaniawskim. – Podniósł rękę, kiedy Mock znów chciał mu przerwać. – Z nim nic, ale z jego mieszkaniem wiele. Udostępnia mi łazienkę zawsze i natychmiast, kiedy tylko sobie tego zażyczę. A ja chcę tego, kiedy zbliża się mój atak. Tak, drogi panie, jestem chory na epilepsję, o czym chyba już pan wie. Ale nie wie pan, że podczas ataków miewam wizje. Korzystał pan w swej policyjnej pracy z usług jasnowidza?

– Nie, nigdy.

– Ja też nie. Nie muszę. Sam jestem jasnowidzem, choć chyba najgorszym w tym państwie. Miewam podczas ataków wizje, ale nigdy nie potrafię ich dobrze i natychmiast zinterpretować. No, przesadzam. Parę razy mi się udało. Ale najczęściej jest tak, że dopiero po jakimś morderstwie, po jakimś porwaniu, uderzam się w czoło i mówię sobie: ja to już widziałem!

Orkiestra grała, Mock milczał, Popielski odsunął kieliszek, nalał sobie wódki do szklanki i jednym łykiem wypił chyba z półtorej setki. Otarł usta i patrzył na Mocka przytomnym wzrokiem.

– Cierpię na łagodną odmianę epilepsji, panie Mock.

Lekarstwa, które zażywam, prawie zupełnie ją neutralizują. Ale kiedy chcę mieć wizje, nie biorę lekarstw i wywołuję atak. I do tego potrzebne jest mi mieszkanie

Szaniawskiego, a ściśle mówiąc: jego wanna.

Mock otworzył szeroko usta, a Popielski odetchnął z ulgą. Wykroił widelcem duży trójkąt „studzininy” i wycisnął nad nim ósemkę cytryny. Włożył do ust połówkę trójkąta i przeżuwał, przymknąwszy z błogością powieki.

A nie może pan wywołać ataków w swoim własnym mieszkaniu? We własnej łazience? – Mock miał oczy okrągłe ze zdziwienia.

– Nie. – Popielski przełknął kęs galarety i spojrzał na

Mocka z pewną wesołością, choć to właśnie teraz miał mu wyznać najgorszą tajemnicę swojej epilepsji. – Niestety, przy ataku dochodzi czasami do mimowolnego oddania moczu i kału, a potem zasypiam. Ten sen trwa zwykle około kwadransa, ale bywa i dłuższy. Jak pan to sobie wyobraża, drogi panie Mock? Niech pan ujrzy taką oto scenę: zajmuję na długo łazienkę, moja kuzynka i córka zaczynają się niepokoić, stukają, a potem dobijają się do drzwi. Ja im nie otwieram, no to wzywają dozorcę. Ten wyważa drzwi i co wszyscy widzą? Popielskiego śpiącego we własnym gównie.

Przerwał i wpatrywał się w Mocka, szukając z trwogą u swojego rozmówcy oznak jakiejkolwiek wesołości. Nie znalazł ich i odetchnął z ulgą.

– Dlatego potrzebuję czasami dyskretnej łazienki, rozumie pan teraz? Jest pan drugą osobą oprócz Wilka Zaremby, która wie, po co chodzę do Szaniawskiego. Nie wie tego nawet moja kuzynka, a z nią mieszkam od dwudziestu lat!

Mock napełnił kieliszki. Pragnął nadrobić stracony czas. Wypili, zakąsili i Mock natychmiast nalał znowu. Wypili, jeszcze zanim dobrze spłynął im do żołądka alkohol. Obaj już czuli działanie wódki: lekkie pieczenie policzków, rozleniwienie, przyjemne zmęczenie mięśni.

– Jestem zaszczycony, że mi pan o tym powiedział -Mock przerwał milczenie. – Zachowam to na pewno w tajemnicy. Rozumiem pana doskonale i przepraszam za moje podejrzenia. Bardzo interesują mnie te pańskie wizje. Co pan widział podczas ostatniego seansu u Szaniawskiego? Niech pan powie, może jakieś kolory, może symboliczne postaci? Rozszyfrujemy to we dwóch. W końcu nie takie zawiłości składni łacińskiej potrafiliśmy rozwikłać!

– Nic. – Mock na to posmutniał. – Czasami tak jest. Nic nie widziałem. Chociaż coś słyszałem.

– Co? Ja naprawdę panu wierzę. Kilka lat temu miałem w Breslau przypadek pewnego Żyda jasnowidza, który wieszczył ludziom śmierć w jakimś transie.

– Widzę, że pan mi wierzy, no to panu powiem. Warczenie psa. Dochodziło ono spod wanny. A Szaniawski nie ma psa i w ogóle nienawidzi zwierząt. Tam nie było psa. To było chyba w mojej wizji.

Mock odsunął się od stołu i strzelił z palców.

– Płacić! – krzyknął.

– Zaraz, zaraz, po co ten pośpiech? – Popielski położył w serdecznym geście dłoń na przedramieniu Mocka. – Wyznałem panu tajemnicę, no to teraz możemy porządnie się napić! A pan chce już uciekać!

– Za godzinę mamy pociąg do Katowic. – Mock wciąż rozglądał się za kelnerem. – Sprawdziłem to dziś na dworcu.

– A po co mamy jechać do Katowic? I dlaczego tak nagle? Do jakiejś wariatki, która mówi, że pogryzł ją arystokrata? Przecież tam, w Katowicach, mogą wszystko na miejscu sprawdzić i przesłać nam szczegółowy raport.

– Jej rany zostały opisane jako zadane przez psa – powiedział Mock z naciskiem – a panu śnił się pies.

Popielski lustrował uważnie twarz Mocka. Szukał oznak szyderstwa, ironii. Niczego takiego nie dostrzegł. Niemiec czekał na jego decyzję, siedział skamieniały jak sfinks, jedynie jego palce poruszały się po stole, wybijając jakiś rytm.

– To wbrew logice. – Popielski oparł łokcie na stole. -Te moje wizje nie mają nic wspólnego z logiką śledztwa.

– Pan ma swoje metody, a ja mam swoje. Pan dzisiaj zawierzył mi, a potem ja panu. To wszystko. – Mock spojrzał na swojego rozmówcę z szelmowskim uśmiechem. – Popielski, niechże już pan nie nudzi! Niechże pan ode mnie nie wymaga, żebym to ja pana przekonywał do pańskich własnych metod! Osiągnął pan znaczącą pozycję w świecie policyjnym. Nawet jeśli to się stało dzięki wróżbom z kryształowej kuli, to powiem panu krótko: chcę mieć taką kulę. A ponadto ma pan jakiś lepszy, co ja mówię!, jakiś inny trop niż ten śląski?

– No to jedziemy do Katowic. – Komisarz spojrzał na parkiet, wciągnął nosem woń perfum, zamknął oczy i poruszył lekko głową. – Ale chyba nie sami, co? Dość się już dzisiaj wynudziliśmy w swoim towarzystwie.

Sobota 30 stycznia 1937 roku,

pociąg relacji Lwów-Katowice,

godzina ósma rano

Popielski, Mock i dwie żydowskie prostytutki, których imion nie pamiętali, siedzieli w salonce i jedli śniadanie. Dziewczęta odpoczywały nieco przepite i osowiałe, a rozmowa co chwilę się im rwała. Mężczyźni milczeli. Byli zmęczeni i niewyspani. Ich ponadpięćdziesięcioletnie organizmy nie regenerowały się tak szybko, jak to było dziesięć czy dwadzieścia lat temu. Nie męczył ich jednak poalkoholowy spleen – wódka Baczewskiego była najlepszej jakości, a zakąski tłuste i obfite – ani wyrzuty sumienia z powodu rozpusty. Przyczyną ich kiepskiego samopoczucia nie był też widok obu dziewcząt, które wczoraj wydawały się powabne i atrakcyjne, a dzisiaj ostre białe światło poranka obnażało bezlitośnie porowatą skórę ich twarzy, tusz sklejający rzęsy, tłuste włosy, zbytnią obfitość kształtów i braki w uzębieniu. Nie, nie to wszystko stanowiło powód markotnego nastroju obu mężczyzn. Byli zakłopotani zupełnie z innego powodu – przed dwiema bowiem godzinami, na krakowskim dworcu, odwiedził ich w salonce inspektor Marian Zubik, który przypadkowo tymże pociągiem odwoził swoich synów na wakacje zimowe do Zakopanego.

Ta wizyta była ostatnią, jakiej by oczekiwali po burzliwych wypadkach wieczoru i nocy. Poprzedniego dnia po wyjściu z „Palais de Dance” pojechali natychmiast na Dworzec Główny i kupili bilety do Katowic. Salonka była już niestety zajęta. Jednoosobowe przedziały sypialne również. Musieli się zatem zadowolić przedziałem, w którym dwa łóżka były umieszczone nad sobą. Jak na złość, karnawałowa noc wymiotła z okolic dworca wszystkie prostytutki i w drogę do Katowic ruszyli sami, sfrustrowani i zawiedzeni. W Przemyślu jednak salonkę zwolnił przemysłowiec, pan prezes Bronisław Bromberg, który wracał z targów zimowych w rumuńskich Czerniowcach. Mock i Popielski natychmiast się przenieśli do zwolnionego przez niego luksusowego przedziału, i to w towarzystwie dwóch młodych dam, o które na przemyskim dworcu postarał się przedsiębiorczy i hojnie opłacony konduktor. Potem już tylko lał się alkohol, salonka trzeszczała w szwach, części garderoby fruwały, młode damy oblewały szampanem swe nagie ciała, krzyczały i jęczały, a Mock i Popielski wznosili się na wyżyny sił witalnych, a nad ranem wymienili się partnerkami, wypijając przy tym bruderszaft.

Aż nadeszła ta chwila, która ich obu wprawiła we wspomniany nastrój. Usłużny konduktor wszedł do nich o szóstej nad ranem i zameldował, że przed chwilą rozmawiał z inspektorem Marianem Zubikiem, który życzy sobie odwiedzić ich salonkę. Pan inspektor, jak donosił kolejarz, wysiadł w Krakowie i ujrzał nieoczekiwanie Popielskiego, który stał w oknie i delektował się porannym papierosem. Wizyta miała być krótka, zapewniał konduktor, pociąg zaraz odjeżdża.

Mock i Popielski błyskawicznie posprzątali salonkę. Dziewczętami się nie przejmowali, gdyż obie smacznie spały w pomieszczeniu obok. Zubik wszedł, ceremonialnie się z kolegami przywitał, wypytał o cel podróży, pochwalił ich pracowitość, a potem zaniemówił ze wzrokiem wbitym w sufit. Popielski powoli powędrował za jego spojrzeniem.

Z żyrandola zwisała pończocha oraz dwie zużyte prezerwatywy.

Rybnik, sobota 30 stycznia 1937 roku,

południe

Zastępca dyrektora szpitala psychiatrycznego, doktor Ludwika Tkocz, nie znosiła, kiedy ją adorowali mężczyźni. Dlatego w obejściu z nimi była stanowcza, małomówna, dość obcesowa i przerywała ich zaloty natychmiast, skutecznie i nieodwołalnie. Takie postępowanie zaleciła sobie jeszcze na studiach medycznych na Uniwersytecie Jagiellońskim. Kiedyś jeden z jej kolegów grubiańsko sobie zażartował przy innych studentach, że profesor Władysław Heinrich nagrodził jej pracę seminaryjną publikacją w „Przeglądzie Psychiatrycznym” nie z powodu lekkiego pióra koleżanki Tkocz, lecz przez wzgląd na jej lekkie obyczaje. Pominąwszy już fakt, że była to zwykła, podła i nieuzasadniona potwarz, Tkocz zrozumiała wtedy jedno – że odwoływanie się do płci w naukowej dyskusji jest rozpaczliwe, bezsilne i stosowane przez miernoty i zawistników. Owemu studentowi mocno przywaliła z kolana w genitalia i kiedy zwijał się z bólu, wygłosiła wobec wszystkich swój manifest potępiający ograniczoność płciowych rozróżnień. Zgodnie z nim postępowała do dziś. Nie wyszła za mąż, aby nie być niczyją niewolnicą, nie używała kredki ani szminki, by żaden samiec nie ślinił się na jej widok, ubierała się po męsku, aby nikt nie traktował jej, jako kobiety, w sposób uprzywilejowany.

W ciągu dziesięciu lat od ukończenia uniwersytetu zrobiła błyskotliwą karierę. Z wielkim sukcesem zaliczyła trzy lata psychiatrycznych studiów uzupełniających na Sorbonie, zrobiła świetnie oceniony doktorat, a po objęciu – za drobną jednak protekcją – stanowiska wicedyrektora szpitala psychiatrycznego przygotowywała pracę habilitacyjną. Nie natrafiła nigdy na mężczyznę swojego życia, który byłby jednocześnie stanowczy wobec innych, a cierpliwy i uległy wobec niej samej, błyskotliwie inteligentny i potrafiący, kiedy trzeba, być jedynie tłem dla jej wywodów. Wręcz przeciwnie, przyciągała do siebie jednostki słabe i zagubione, które szukały u niej wsparcia i niemal matczynej troskliwości. Nie znosiła takich mężczyzn. Kiedy uświadomiła sobie, że nie znajdzie już swej platońskiej drugiej połówki, przestało jej w ogóle zależeć na jakichkolwiek związkach z płcią brzydką. Na plotki i złośliwości, wśród których nie brakowało podejrzeń o hołdowanie przez nią namiętności safickiej, prychała pogardliwie i załatwiała je śląskim przekleństwem: „A niech wos dunder świśnie!”, jakie nieraz słyszała u swojego ojca, sztygara w rybnickiej kopalni „Emma”. Stała się jeszcze bardziej zdecydowana i pewna siebie, spódnicę ostatecznie zmieniła na spodnie, a z łazienki wyrzuciła wszystkie kosmetyki oprócz mydła i proszku do zębów.

Mimo tych antypielęgnacyjnych działań i bezlitosnego upływu lat nie udało się Ludwice Tkocz ukryć swej urody. Tę delikatną blondynkę o porcelanowej cerze omijały najgorsze kataklizmy niewieściej aparycji – wszelkie burze hormonalne oraz przed– i poporodowe otyłości. Nie dziwiła się ona zatem, że dwaj siedzący w jej gabinecie mężczyźni pożerają ją wzrokiem. Była do tego przyzwyczajona. Dziwiła się raczej temu, że wpatrują się w nią mimo jej szorstkiego zachowania przy powitaniu, kiedy wyrwała jednemu z nich rękę, gdy już podnosił ją do ust, i ostro zapowiedziała, że nie znosi takich czułości. Ci dwaj byli chyba przypadkami beznadziejny mi, które nigdy nie zrozumieją istoty damsko-męskiego partnerstwa. Dwaj typowi policjanci, którym się zdaje, że świat do nich należy, a kobiety jedynie czekają na ich skinięcie. Dwa puszące się pawie po pięćdziesiątce, wydzielające zapach najlepszej wody kolońskiej i świecące jej w oczy sygnetami, zapalniczkami i brylantami, zatkniętymi w krawatach. Wypchane portfele są ich pryncypium, a pomarszczone robaki w kalesonach jedynym ich zmartwieniem! Co najgorsze, odniosła natychmiast wrażenie, że u tych dwóch mężczyzn nastąpiła gwałtowna zmiana, kiedy znaleźli się przed jej obliczem. Od słowa do słowa wzrastała między nimi jakaś niezgoda. Zaczęli się wzajemnie krytykować i stroić z siebie nawzajem coraz bardziej złośliwe żarty. Poczuła gorycz w ustach. To o nią nieświadomie rywalizowali, to ona miała się nabrać na perkal i koraliki ich przeciętnej inteligencji! Popatrzyła na nich z nieukrywaną pogardą, lecz pohamowała się szybko. Nie chciała, żeby rozszyfrowali jej prawdziwe uczucia. Nie chciała być bezbronna. Z zawodowego nawyku zaczęła rejestrować różne szczegóły ich stroju i zachowania.