Текст книги "Дзе скарб ваш"

Автор книги: Янка Брыль

сообщить о нарушении

Текущая страница: 16 (всего у книги 16 страниц)

Былі шчырыя гутаркі сам-насам i паміж найбліжэйшымі сябрамі, калі гаварылася i пра трагічны лёс «нашых святых пакутнікаў» (гэта Сцяпанавы словы), яшчэ задоўга да рэабілітацыі вельмі нямногіх жывых i жудаснага мноства закатаваных. Гаварылася пра наша надзённае i нашу надзею на прасвятленне, што дапамагала верыць i працаваць. Былі радасці адліжных гадоў пасля XX з'езда партыі, а потым зноў прыйшлі трывогі, калі новым наваратам пайшлося пад адхон, у панура-мляўкія гады застою з планамерным нахабствам русіфікацыі. Помніцца радасць, з якою Сцяпан, вярнуўшыся ў красавіку 1968-га з Чэхаславакіі, дзяліўся весткамі з «пражскай вясны». Потым была польская «Салідарнасць». Прыйшла наша «перабудова», павеяла адраджэннем. Помняцца іншыя смуткі i радасці...

Я ўжо думаў пра гэта раней i неаднойчы, крыху пісаў пра такое, але дазволю сабе паўтарыцца. Як гэта добра, як хораша ўжыліся ў нашу беларускую літаратуру i яўрэй Рыгор Бярозкін, i рускі Генадзь Кісялёў, i татарын Сцяпан-Мустафа Александровіч.

Першага з названых мы часта згадваем i ў гутарках, i ў друку я к добрага сябра i выдатнага крытыка, пераважна паэзіі.

Другі – сярод нас i сёння, гш-ранейшаму творча актыўны, гатовы належна выступіць тут, на нашым свяце.

A трэці – наш юбіляр, жывая памяць пра якога сабрала нас тут, светлы вобраз якога прыгожа i сімвалічна гаворыць пра беларускую дружбу яшчэ i з татарамі шчырую, традыцыйную дружбу, з якою радней, утульней на нашай агульнай, такой шматпакутнай, такой цудоўнай зямлі.

1996

notes

1

Чалавек, які толькі й думае, як бы найбольш зарабіць.

2

Зярнятка да зярнятка i збярэцца мерка.

3

Uwielbiać – абагаўляць, схіляцца ў глыбокай пашане.

4

Вер сабе хоць у казла, абы ты толькі дзесяціну плаціў!

5

Пачакай, хутка адпачнеш i ты таксама!

6

Кніга жыцій i хаджэнняў.

7

Die Kleine – малое, der Mann – тут муж.

8

«Невядомы рускі салдат».

9

«Татава вяртанне».

10

Пра яго ў апавяданні «Над фотаздымкам».

11

«Советская Белоруссия». 1994. 10 сент.

12

Я называюся Мільён – бо за мільёны люблю i пакутую. (Адам Міцкевіч. «Дзяды». Частка III. Імправізацыя.)

13

Як жыхар «усходніх крэсаў».

14

Чарняўская Л. У. (1893-1976), пісьменніца, жонка Максіма Гарэцкага.

15

Пасёлак над Нёманам на Наваградчыне, дзе лецішча Я. Брыля.

16

Уладзімір Калеснік i Фёдар Янкоўскі.

17

«Вэстэрплятэ яшчэ ўсё гераічна абараняецца».

18

Абодвух полаў (польск.).

19

Як вол, рыкнуў на амбоне: Мой набожны статачак, будзь спакойны,– што павінна вісець, не ўтопіцца.

20

Працуй, як паганскі конь, працуй усё лета, a зімою cпi ў мужыка за брудным прыпекам, паміж гаршкамі, шчарбатаю бабай i дзіцем.

21

«...Мы самі панадзіманыя i перасвараныя...»

22

Ад зары стагоддзяў.

23

Вярні нам труны з польскай сасны!

24

Салома i драўніна (ням.).

25

Грызуць зямлю мае наймілейшыя...

26

Па Энцыклапедыі прыроды Беларусі ўдакладніў, што гэта малінаўкі, або – яшчэ прыгажэй – заранкі.

27

Крэм для абутку.

28

Саша – Алесь Адамовіч.

29

Федзя – Фёдар Янкоўскі.

30

Ніна Міхайлаўна – жонка Я. Брыля, педагог.

31

Якуб Герасімовіч Міско (1911 – 1981) – журналіст.

32

«Прызнаюся, што жыў» (польск.).

33

Л. М. Навічэнка – укрг інскі літаратуразнавец.

34

М. I. Дзялец– у той час старшыня Камітэта па друку.

35

Ганна Мітрафанаўна (1904-1979) – маці Алеся Адамовіча.

36

На «круглым стале» часопіса «Литературное обозрение».

37

На пленуме Саюза беларускіх пісьменнікаў.

38

На кангрэсе беларускага ПЭН-цэнтра.

39

У Музеі гісторыі беларускай літаратуры.

40

На адкрыцці надмагільнага помніка Алесю Адамовічу.

41

На сустрэчы кіраўнікоў беларускіх суполак у блізкім i далёкім замежжы.

42

Уступнае слова на Кангрэсе ў абарону Канстытуцыі, супраць дыктатуры.

43

На 75-годдзі С. Александровіча.