Текст книги "Wehikuł Wyobraźni"

Автор книги: Збигнев Простак

Соавторы: Конрад Фиалковский,Витольд Зегальский,Януш Зайдель,Виктор Жвикевич,Кшиштоф Малиновский,Яцек Савашкевич,Stanislav Lem,Анджей Чеховский,Чеслав Хрущевский,Krzysztof Boruń
сообщить о нарушении

Текущая страница: 21 (всего у книги 23 страниц)

Roześmiał się – gdyby w swojej rakiecie posiadał chociaż takiego robota!

– Co ty robisz? – zapytał.

– Jestem czyścicielem, proszę pana, zamiatam, odkurzam…

Robot niczego mu nie mógł wyjaśnić – była to prymitywna maszyna do posług, mogąca powiedzieć jedynie kilkadziesiąt zdań. Poszedł dalej, pozostawiając automat na środku pokoju.

Minął korytarzyk i pchnął drzwi z matowego plastyku. Sala była dosyć duża, przyćmione światło przenikało do jej wnętrza z głębi ścian, stwarzając łagodny półmrok. Stojąc w progu odczuł natychmiast dziwny spokój, opanowujący jego myśli, tak jakby oddalały się resztki drażniących nerwy obaw, topniały lęki, zwątpienia…

Na środku sali leżały dwa rzędy sześcianów – olbrzymich klocków wtopionych w plastyk podłogi. Podszedł bliżej. Pod przezroczystą taflą leżał człowiek, a raczej unosił się między ścianami, utrzymywany niewidzialną siłą. Był nagi. Otwarte oczy nieruchomo patrzyły w strop sali, ręce skrzyżowane na piersi przypominały w zastygłym geście palców starożytne mumie i sarkofagi egipskie. Człowiek nie był martwy – wyglądał na uśpionego, któremu jednak nic się nie śni. Sześcianów było piętnaście. Obszedł je wszystkie – pod każdą taflą spoczywał człowiek – mężczyźni i kobiety wpatrzeni niewidzącymi oczami w sufit.

Przetarł ręką czoło – kleiło się od potu. Czuł, że trwający w nim spokój jest pozorny, narzucony mu przez salę światłem, doborem kolorów i kształtem fresków ściennych.

– Letarg – mruknął zdziwiony. – Hiberoletarg.

Gdy przed kilkunastu laty startował z Ziemi, wyglądało to zupełnie inaczej. W skafandrze nurkowym wchodziło się do basenu wypełnionego cieczą amortyzacyjną. Zależało na przezwyciężeniu ujemnych skutków przyspieszeń, osiągnięciu w czasie najkrótszym maksymalnej prędkości, aby uniknąć strat na paliwie, zużycia pancerza… „Oni się już nie spieszą – myślał patrząc na ich twarze – zahamowawszy funkcję biologiczne powolutku rozpędzają statek do szybkości przyświetlnej. Potem się nagle obudzą na drugim końcu Galaktyki i nawet nie będą głodni.”

Zamyślił się. Uczucie radości została zmącone – jego obecność była tak dalece przypadkowa, że nikt możliwości jej powstania nie wziął nawet pod uwagę. Będą się cieszyć, że ocalał, wstawią dodatkowe łoże, aby mógł razem z nimi pogrążyć się w letargu, lecz zanim to nastąpi, trzeba ich obudzić. Obejrzał dokładnie wszystkie sześciany. Nie było na nich nawet najmniejszej wypukłości lub wgłębienia mogącego kryć w swym wnętrzu jakiś mechanizm. W końcu sali dostrzegł drzwi. Zajrzał tam. Ściany małego pomieszczenia pokrywały sekcje zegarów, wyskalowanych gałek, przełączników. Stanął przed tablicą centralną i przypatrywał się jej długo – był pewien, że ma przed sobą mechanizm kierujący snem załogi. Ogarnęło go przygnębienie – dziesiątki liczników, wskazówek, gniazdek, lampek kontrolnych tworzyły łamigłówkę niemożliwą do rozszyfrowania. Przy niektórych wygrawerowano symbole uwagi i niebezpieczeństwa.

Uważnie oglądał zegary, chcąc wywnioskować, jak długo będzie trwał letarg załogi. To nie było trudne. Pod kryształem środkowej tarczy widniała liczba 112. Odwrócił się i wyszedł.

Przystanął przed jednym z uśpionych. „Sto dwanaście lat, sto dwanaście lat będą tak leżeć bez czucia, świadomości… A ja…” Zaczął tłuc pięścią o powierzchnię, pod którą spał tamten, spokojny, obojętny na wszystko. Dopiero ból dłoni otrzeźwił go. Poszedł do sterowni. Robot stał na środku przedpokoju.

– Może odświeżyć ubranie, oczyścić buty…

Zatrzasnął drzwi. Szybko przeglądał szuflady, szafy, półki w poszukiwaniu instrukcji obsługi urządzeń. Po chwili zorientował się, że nie znajdzie jej w sterowni. Tkwiła zapewne w jakiejś bibliotece wśród tysięcy podręczników medycyny kosmicznej, mogła być spisana na taśmie mikro filmu lub utrwalono ją w mózgu elektronowym. Nawet gdyby wpadła w jego race – nie potrafiłby jej odczytać, mógłby źle nastawić któryś z regulatorów i spowodować śmierć tamtych.

Usiadł w fotelu i próbował skupić myśli. Powoli uspokajał &ię, drżenie rąk ustąpiło, serce biło już normalnym rytmem. To wszystko nie miało sensu – mógł żyć jeszcze sześćdziesiąt lat, a może nieco więcej. Nie doczeka momentu ich przebudzenia. Korytarze, sale, kabiny – zawsze będą puste. Wątpił, czy posiadają automaty do wytwarzania żywności – gdzieś w magazynach leżały zapasy obliczone może na dwa, trzy lata pracy wśród gwiazd. Mogą mieć jeszcze jakąś rezerwę, no, na rok. Jest ich piętnastu.

„Więc zjem im wszystko, po prostu przez te sześćdziesiąt lat zjem, tak, ordynarnie zjem wszystko – pomyślał. – Jak szczur, jak zwykły szczur… I tak żyję tylko dzięki śmierci tych zza ściany.” Spojrzał z obrzydzeniem na swoje ręce.

Wstał. Wziął kilka książek z półki i zamknął za sobą drzwi.

– Może odświeżyć ubranie, oczyścić buty… – proponował robot.

Z daleka ominął automat. Poszedł długim korytarzem w kierunku śluzy, tam gdzie pozostawił swój skafander kosmiczny i gdzie w doku lądowiska czekała jego rakieta.

Witold Zegalski

Powrót gigantów

„…obudzenie jest jak zmartwychwstanie, jest jak zwykły następny dzień. Umysł zatrzymał ostatnie wrażenia dnia poprzedniego, lecz w świadomości tkwi czas, który minął, czas liczący niekiedy setki lat światła.

Przed zaśnięciem następuje pożegnanie, tak jakbyśmy się już nigdy nie mieli zobaczyć. Nieznane są drogi meteorów i potoków pyłów kosmicznych. Statek jest łupiną, każdej chwili może stać się miazgą. Mogą zawieść automaty i chociaż są prawie doskonałe, jednak istniejący ułamek prawdopodobieństwa awarii w ciągu wielu lat staje się groźny.

W statku o szybkości przyświetlnej spotykamy się prawie z nieśmiertelnością. Życie przedłuża się siedem razy, a sen – letarg, w którym pogrążają nas automaty i z którego nas budzą, hamuje starzenie się organizmu tak, że proces ten w praktyce ograniczony jest do czasu między jednym snem a drugim. W ten sposób żyć można bardzo długo, a nauczyliśmy się życie oszczędzać. Można zwiedzić wiele globów odległych o setki lat światła. W mózgach elektronowych nagromadziliśmy wiedzę, której nikt dotychczas nie posiadł. Wielki, piękny i przerażający jest Kosmos. Budzimy się, gdy statek jest blisko celu, i zasypiamy natychmiast po starcie. Niekiedy przebudzenia nasze są bardzo, krótkie.

Pomimo to jesteśmy już starzy i zaczynamy tęsknić. Gdy startowałem, byłem młodzieńcem, teraz… Z rakiety wysiądziemy w takiej postaci, w jakiej was żegnaliśmy – preparat Beleta to świetny środek, szkoda, że działa tylko przy takich prędkościach. Automaty mówią nam jednak, że ‘kres już blisko. One się nie mylą.

Przesyłamy wam tę wiadomość drogą najkrótszą. Zatrzymamy się jeszcze przy obiekcie HC 98543 i HD 99221. W myślach widzimy, jak dobiegnie do masztu i do kuli, jak zmieni się w układ elektronów i spłynie na wasze ekrany. Jeżeli nas nie pamiętacie, ileż to już czasu upłynęło. Wieczna Pamięć przypomni wam i nasze imiona, i nazwę statku.”

* * *

Born otworzył oczy i zamknął je natychmiast. Światło, chociaż przyćmione, zawsze w tej pierwszej chwili było bolesne. Czuł chłód i bezwład nóg, rejestrował przenikające ciało, powtarzające się rytmiczne dreszcze. Automat działa sprawnie jak zwykle, jak dziesiątki, setki już razy. Nadchodził moment, w którym trzeba było zrobić pierwszy ruch, przezwyciężyć niechęć mięśni i otworzyć przeźroczysty klosz. Zwlekał, to przecież ostatni raz, nigdy nie powtórzy tego przyciśnięcia dźwigni, które ręka wykonuje z przyzwyczajenia.

Automat włącza coraz silniejsze impulsy. Born usiadł. Przeźroczysta osłona rozwarła się i zniknęła w obudowie. Wszystko było jak zwykle: okrągła sala przykryta mleczną kopułą, ubranie leżące w odległości ręki i krąg łóżek otaczających promieniście kolumnę automatu snu. Spojrzał na Utne. Jeszcze zmartwiała leżała pod osłoną, lecz ciało jej traciło sztywność i na policzkach ukazała się zapowiedź rumieńca. Zawsze budziła się później.

To przerażające, że nic się nie zmieniła – pomyślał. – Tyle lat i żadnej zmiany. A przecież…

Sam przyzwyczaił się już do swojej twarzy jak do czegoś pożyczonego, co nie jest jego własnością. Dziwne uczucie obcości i zdziwienia samym sobą wywoływało lęk. O twarzy myślał jak o masce, przyklejonej, kryjącej właściwe rysy – pomarszczone oblicze starca. Na statku nie mówili jednak o tym od wielu lat. Była to jakby cicha umowa. Tylko automaty przy przeglądach zdrowia wskazywały niezmiennie wzrastający stopień zużycia komórek mózgu.

– Idziesz do masażu? – dobiegł go cichy głos.

Spojrzał w bok. Perim był już ubrany, odświętna tunika z błękitnym szlakiem opinała tors młodzieńca.

– Ty też się nie zmieniłeś – powiedział Born.

– Co mówisz?

– Wybacz, czasem się zapominam – pochylił głowę i zaczął sznurować sandały. – Czy nie czujesz – powiedział z wahaniem – wzruszenia? Jesteśmy przecież coraz bliżej, wytraciliśmy szybkość światła i hamujemy. Po tylu latach wprost trudno w to uwierzyć.

Perim odwrócił głowę i milczał.

– Przecież wracamy! Jak nas powitają…

– Rozklejasz się, zawsze jesteś skory do wzruszeń. Po trzecim sygnale będzie odprawa u Pierwszego. Trzeba przejrzeć wiadomości z ostatnich lat, przeprowadzić kontrolę stosów, automatów zabezpieczających…

– Wiem, wiem. Stale to samo. Gdyby zdarzyło się coś naprawdę poważnego, to robot dawno by nas obudził, lub też nie moglibyśmy nigdy już rozmawiać. Słuchaj, Perim, czy oni noszą jeszcze takie ubiory? Będziemy wyglądać paskudnie staroświecko.

– Obojętne. Mogą chodzić otuleni w obłoki, w zapachy. Nie interesuje mnie to zupełnie. Na pewno jednak zobaczymy inny świat, który wyda się nam baśniowy.

– Czuję jednak żal – powiedział Bom. – Będziemy tęsknić do tej kosmicznej klatki, która w pierwszych latach doprowadzała nas do szaleństwa.

– Mówię ci, rozklejasz się. No, idziemy. Mam potem dyżur w obserwatorium.

Bom spojrzał na Utne. Była już różowa i pod jej skórą przebiegały dreszcze. Wstał i szybko podążył za Perimem.

* * *

– …dezintegrator dziobowy sprawny, w pancerzu wyrzutni rakiet zwiadowczych kilka przebić połatanych przez automaty, lecz naruszony został zespół urządzeń prowadzących i na przeciąg dłuższego czasu nasz port nie będzie czynny. Trzeci stos ma awarię, wysłałem za osłonę robota – mówił astronawigator Utril pochylając się nad pulpitem. – To stało się dwadzieścia sześć lat temu, przechodziliśmy przez potok meteorytowy, który nadciągnął od strony ciemnej materii obiektu GC 47865. Znajdujemy się ściśle na kursie, bez odchyleń.

Utril zakończył raport i zamknął teczkę z wykresami. Zza stołu wstał Pierwszy. Milczał. Patrzył w twarze załogi, na dwadzieścia postaci odświętnie ubranych, wzrokiem pełnym zadumy, spojrzeniem nie widzącym, które dostrzegało coś poza nimi, mglistego, odległego…

– Kończymy lot – powiedział głosem bezbarwnym, jakby tego nie mówił on, Pierwszy, lecz automat – już nigdy nie polecimy do gwiazd. Osiądziemy nad brzegiem ciepłych mórz, rzek, będziemy mogli dotykać liści drzew. Czerń Kosmosu zostaje poza nami, zamieniamy ją na błękit dnia i granat nocy.

Zamilkł. Znowu myśl uciekła gdzieś poza obręb nastawni, laboratoriów, stosów. Wzdrygnął się.

– Weszliśmy już w nasz układ planetarny, spójrzmy, jak wygląda stąd Ona.

Światła przygasły. Ekran zajmujący ściany nastawni rozjarzył się i sczerniał. Wśród chmur odległych gwiazd świeciła jasno Błękitna Planeta – różna od wszystkich, jakie zdołali poznać. Na niej ujrzeli kolor nieba, jej morza omywały skały i zmazywały ślady na piasku, jej atmosfera zsyłała pachnący kwiatami wiatr, deszcze i burze. Patrzyli, pochłaniali ją wzrokiem wygłodniałym przez lata wędrówek wśród innych układów, planet może i piękniejszych, lecz obcych.

– Nie chcę! Ja nie chcę wracać! – krzyknęła Utne zasłaniając oczy. – Zgasić ekran! Nie chcę na nią patrzeć!

Born chwycił ją za rękę.

– Co tobie?

– Precz! Ona jest ohydna, potworna. To jest planeta śmierci. O, teraz już mogę na nią patrzeć – oderwała dłonie od twarzy. – Ale wy zamknijcie oczy! Szybko! Co, nie możecie? Już was wciągnęła, gapicie się jak urzeczeni?! Zgasić ekran! Ona hipnotyzuje, przyciąga, kusi, stwarza z was szaleńców mamiąc mirażem lasów, mórz, słodkich owoców. A da wam tylko szybką śmierć! Starość i śmierć. Jak można porzucać nasz statek, na którym żyć będziemy siedem razy dłużej niż tam? Jak można porzucać sen letargu, który przedłuża życie w nieskończoność? Dotknijcie ciał, mięśni, spójrzcie na mnie! Czy starość zmieniła piersi i biodra? Ale ile właściwie mamy lat? Cóż dla nas znaczy wiek, upływ czasu? Od startu minęło trzydzieści tysiącleci na tym przeklętym globie. Nie istnieje tam nikt, kto by nas znał, pamiętał. Nie ma już przyjaciół i wrogów, po nich i ich potomkach pozostały tylko atomy…

– Istota naszego gatunku zawsze jest zdolna do przyjaźni i miłości, nie będziemy się czuć obco – powiedział Pierwszy. – Śmierć znajdzie nas w każdym sektorze nieba.

– Idioto! – krzyknęła. – Jak możesz wybierać życie tak krótkie i zgrzybiałość, gdy los ci podsuwa jeszcze prawie dwie setki lat istnienia i młodość do końca?! Każde dziesięć lat tam to przecież siedemdziesiąt lat życia w szybkości przy – świetlnej! Poprzyjcie mnie, Bom, Perim, Astrid, wy najmędrsi, biologowie, lekarze… Zmieńcie kurs. Izolujcie tego wariata, samobójcę!

Patrzyła błagalnie dookoła, gryząc wargi. Pierwszy znowu uciekł spojrzeniem poza statek.

– Chcę wreszcie zaczerpnąć w płuca prawdziwego powietrza, rozumiesz?! Chcę klęknąć nad strumieniem i pić czystą wodę płynącą z gór.

– Chcemy pić wodę, zobaczyć niebo – rozległy się głosy dookoła.

Do Utne podszedł lekarz i delikatnie położył rękę na jej ramieniu.

– Jesteś chora. To nic, tylko nerwy. Dam ci coś na uspokojenie.

Zakryła twarz i powoli poszła w stronę wyjścia. Przed drzwiami odwróciła się.

– Nienawidzę was. Jesteście na poziomie nisko zorganizowanej plazmy.

Wyszli. Nikt za nimi nie spojrzał. Na ekranie nastawni błyszczała coraz silniejszym blaskiem Błękitna Planeta.

* * *

– Coś z nią zrobił? – Pierwszy nie podniósł głowy znad pulpitu. Z uwagą obserwował ruchy zegarów i krzywe przebiegające ekrany.

– Uśpiłem, leży pod kloszem. Obudzi się po wylądowaniu.

– Inni nie zdradzają podobnych objawów?

– Nie.

– Dobrze. Idź do swojej pracy.

Pierwszy patrzył nadal na przesuwające się po ekranach linie. Jeszcze raz sprawdził wyniki. Powoli wstał z fotela i przeszedł do sterowni. Astronawigator Utril chodził nerwowo wzdłuż stołów. Na dużym ekranie widniała mapa dróg, wiodących przez przestrzeń przyplanetarną ku jej atmosferze i powierzchni.

– Nadal nie odpowiadają na sygnał wywoławczy – powiedział ze złością. – Tak, jakby zupełnie ogłuchli.

– Może już mają inny system odbioru – powiedział Pierwszy.

Utril żachnął się.

– Fale są falami, nikt tego nie zmieni. Zresztą główny kosmodrom ma urządzenia współpracujące z odpowiednią sekcją Wiecznej Pamięci. Nie tylko my wracamy, wrócą i ci z północnej czaszy nieba.

– Jeżeli wrócą – mruknął Pierwszy.

– Myślisz o tym, co mówiła Utne?

– Nie. Mogli nie mieć szczęścia. Czemu ci Utne przyszła na myśl?

Astronawigator zatrzymał się przy pulpicie.

– Tutaj żyjemy jednak dłużej – mruknął niechętnie. – Tylko czy to jest właściwe życie? Często zastanawiałem się, jak silnie związani jesteśmy z tą planetą. Ostatecznie wszędzie w Kosmosie pamiętaliśmy o niej. A mogliśmy się przecież zatrzymać na drugim satelicie Axilei i na Minoleksie. Mam wątpliwości, czy w istocie jacyś tam nasi przodkowie przybyli na Błękitną Planetę z gwiazd, czy nie jesteśmy jednak ewolucyjnym jej produktem.

– Tego nikt nie wie, ale po to pojechaliśmy w kierunku Plejad – powiedział Pierwszy. – A że się nam nie udało znaleźć żadnego śladu? Cóż, zwykły los poszukiwaczy. Może inni coś przywiozą? Zresztą, czy to takie ważne? Zebraliśmy olbrzymi materiał naukowy…

– …który nikomu się nie przyda – powiedział Utril. – Będzie stertą martwych wiadomości, zapisanych w Wiecznej Pamięci. Jeżeli żyć chcemy tylko na Błękitnej, jeżeli nie skolonizowaliśmy trwale nawet innych planet naszego układu, bo nikt na nich nie chciał się osiedlić na stałe, chęć poznania protuberancji któregoś tam obiektu jest jałowa i martwa.

– Zmieniłeś się – mruknął Pierwszy – Gdy startowaliśmy, miałeś zupełnie inne poglądy. Dobrze, że wracamy.

Chwilę milczał zadumany.

– Pomimo wszystko jest w nas ciekawość Kosmosu i jeśli tęsknimy do Błękitnej Planety będąc od niej w odległości setek lat światła, odwrotne uczucie będzie nas trapić, gdy już na mą wrócimy. Nas przecież zawsze pociągały gwiazdy, inaczej nie wyruszylibyśmy do nich.

– Czy mam jeszcze czekać? – zapytał Utril. Pierwszy spojrzał na ekran informacyjny. Jarząca się powierzchnia była pusta. Błękitna Planeta uparcie milczała, głucha na sygnały kodu.

– Zbliż się do niej i wejdź na orbitę kołową wzdłuż równikowego pasa radiacji – powiedział siadając przed ekranem. – Przyjrzyjmy się jej z bliska.

Utril stanął przy sterach. Błękitna Planeta zaczęła szybko olbrzymieć, wypełniać ekran. Jej powierzchnię otulała powłoka chmur, w nielicznych prześwitach ukazywały się skrawki kontynentów i mórz. Wlecieli w strefę nocy – tarcza planety była ciemna, z boku lśnił na niebie jej jedyny satelita, glob martwy, pełen kraterów. Nad małym ekranem zapłonął sygnał. Z obserwatorium mówił Perim.

– Widzę dwa skupiska lichego światła w górnym pasie strefy chłodu – meldował. – Kształty niektórych lądów nie odpowiadają mapom, zresztą sami zobaczycie. Włączam wam wizję z obserwatora powierzchniowego.

Patrzyli w milczeniu. Przesuwający się na ekranie, wydobyty spod chmur obraz różnił się znacznie od kształtów zachowanych w pamięci. Zniknęła część kontynentów, ich miejsce zajęły morza usiane archipelagami wysp. Z niepokojem czekali, aż ukaże się ląd i miasto, z którego kiedyś wystartował ich statek w Kosmos. Obraz przesuwał się powoli, planeta odkrywała nowe szczegóły powierzchni. Pierwszy zacisnął palce na poręczy fotela i pochylił się ku tafli ekranu. Zegary odmierzały czas.

Twarz Pierwszego zbladła – tam, gdzie powinien lśnić wielki kontynent, było tylko morze, ocean, nic poza tym…

– Widzę duże miasto w okolicy, gdzie Nubis założył Czwartą Prowincję – meldował z obserwatorium Perim. – Na północnym brzegu morza wznosi się drugie, równe mu co do wielkości. Wydają się dość prymitywne.

– Nadal nie odpowiadają – powiedział sucho Utril. – To mnie niepokoi.

Pierwszy powoli uniósł głowę i spojrzał na astronawigatora.

– Po tym, co widzieliśmy, jestem również pełen złych przeczuć. Jak z drogami na lądowiska awaryjne?

Utril obserwował tarcze zegarów. Zapalały się tam i gasły sygnały, przeskakiwały cyfry, na oscylografach drżały pęki krzywych, o zmiennych, nieregularnych ciągach. Przez ekran przetaczały się kontynenty i morza planety. Z obserwatorium Perim nadal meldował swoje spostrzeżenia. Wielka mapa dróg nie rozbłysła ani razu świetlistą linią wiodącą ku jakiemukolwiek lądowisku.

– Nie ma dróg – powiedział cicho Utril. – Wszystko rozregulowane, kompletny chaos. Pola magnetyczne i grawitacyjne błąkają się, strefy jonizacyjne są zwichrowane, warstwy radiacji wykazują wahania. Tam gdzie był kosmodrom, istnieje nadal wielka depresja pola magnetycznego, lecz pod nią jest tylko ocean.

– Więc nie otworzą nam korytarza bezgrawitacyjnego?

– Nie otworzą. Nie mogą otworzyć. Nigdzie.

Spojrzeli na siebie. To oznaczało znacznie więcej aniżeli przebijanie się przez chaos pól grawitacyjnych i magnetycznych przy prowadzeniu olbrzymiego, fotonowego statku jedynie na dyszach paliwowych, nieszkodliwych dla życia i atmosfery planety. Brak dróg oznaczał znacznie więcej.

Pierwszy wstał.

– Jak długo potrwa naprawa urządzeń wyrzutni rakiet?

– Około stu pięćdziesięciu dni.

– Dobrze, jutro ci powiem, kiedy będziemy lądować.

* * *

O świcie zaczęło huczeć. Myśliwy zbudził się, podrapał swędzące kłaki na piersi i gwałtownie kucnął. W ziemiance paliła się łojówka. W jej chybotliwym świetle dostrzegł przerażoną twarz żony i oczy dzieci. Gdzieś w oddali zbliżało się potężniejące tąpanie i łoskot, od którego drżały drzewne bale. Zwisające spod powały pęki kunich skór tańczyły na rzemieniach.

Wypełznął z ziemianki. Świt gwałtownie przybierał jasności i tajga szumiała jak przed burzą Przypadł do ziemi. Cienie drzew rozdwoiły się, powietrze wyło – od wschodu nadlatywało kolisko światła. Wparł twarz w igliwie i rękoma zatkał uszy szepcząc zaklęcia. Wycie cichło, oddalało się… Podniósł głowę. Za horyzontem grzmiało – wstawał olbrzymi, fioletowy pobrzask.

– Sam szatan, sam szatan – mamrotał myśliwy.

Wiktor Żwikiewicz

Wołanie na Mlecznej Drodze

Szedł w cieniu murów, z przewieszonym przez ramię blasterem. Szedł miarowym, dobrze wyćwiczonym krokiem, nie oglądając się za siebie ani też zbytnio nie wybiegając spojrzeniem do przodu. I próżno zwierciadła ścian zapalały w czarnej glazurze refleksy szkarłatnego nieba, usiłując ożywić źrenice jego oczu, wygładzić rysy twarzy, której czas przypisał maskę o wyrazie doskonałego znużenia.

– Zatrzymaj się, Rudier.

Poddany inercji ruchu szedł jeszcze chwilę, na kamiennych płytach coraz wolniej wybijając rytm kroków podkutymi obcasami. Wreszcie zatrzymał się i spojrzał za siebie. Pusto W bezwietrznym spokoju powietrza kanion ulicy zwężał perspektywę narosłymi wysoko skarpami domów bez okien, bez drzwi.

– To nie złudzenie, Rudier. Słyszysz nas.

Stał nieruchomo z palcem na spuście blastera i kolbą mocno przywartą do biodra.

– Wiedziałem, że jesteście – powiedział.

Milczenie – jakby ktoś niewidzialny rozważał sens jego słów.

– Wiedziałeś, że jesteśmy?

– Od dawna.

Postąpił krok do przodu, bacznie wpatrując się w czerwony półmrok. Szeregi ścian załamywały się, wyznaczając krawędziami bloki domów i w szklistych płaszczyznach mnożyły zdeformowane odbicia jego twarzy. Wykonał gwałtowny skręt tułowia, jednym rzutem oka usiłując ogarnąć przestrzeń za sobą. Nic. Pusto. Znowu żadnego szmeru, najlżejszego powiewu, który zdradziłby czyjąś obecność.

– Przecież przyszedłem tutaj tylko po to, żeby odszukać tych, którzy zostali. Wierzyłem, że znajdę.

– Kogo?

– Was.

Spod przymrużonych powiek obserwował nawisłe nad głową krawędzie ścian – odcinały się na tle nieba nieskazitelnie czystą linią rysunku, bez jednej skazy w monolicie murów.

– Mylisz się, Rudier. Nie jesteśmy tymi, których szukasz. – Zdziwiony spojrzał w głąb ulicy. Chwilę wahał się, potem wyciągnął rękę, wskazując pięcioma palcami promieniste rozwidlenie zaułków.

– Szukam tych, którzy zbudowali to miasto – powiedział.

– Nie było nas wtedy.

– Kim więc jesteście, czemu ukrywacie się przede mną?

– Trochę cierpliwości, Rudier. Niedługo nas zobaczysz.

– Cierpliwość… jakie to proste po tylu latach oczekiwania…

Urwał. Poczuł, że wilgotnieje mu dłoń zaciśnięta na kolbie blastera. Gdzieś w głębi piersi wzbierał nagły lęk przed tym kimś niewidzialnym, a zarazem obawa, aby nie pierzchło złudzenie głosu i by znów nie został sam w półmroku wymarłego miasta.

– Skąd… – powiedział marszcząc brwi – skąd znacie moje imię?

– Wiemy o tobie wszystko.

– Kim wy jesteście?!

Cofnął się, znajdując plecami chłodne wsparcie muru.

– Jestem Nezer

– Orst.

– Paldan.

– Jest was trzech?

Gdzieś, nie wiadomo gdzie, chwila wahania.

– W pewnym sensie.

– Dlaczego nie mogę was widzieć?

– Dzielą nas dwie godziny lotu.

Zachwiał się, jakby trafiony pięścią w brzuch, prosto w słoneczny splot.

– Wy… jesteście w przestrzeni?

Odepchnął się od ściany i wyszedł na środek ulicy z zadartą do góry głową i szeroko rozpostartymi rękami.

– Tutaj… słyszycie?! Jes – tem tu – u!

Ulice podchwyciły rozdzierający ciszę krzyk, wplątały go w labirynt kamiennych arkad i gasnącym echem wyniosły wysoko pod prześwit nieba szkarłatną blizną rozdzielającego ciągi ścian.

– Jestem tutaj! Słyszycie? Zabierzcie mnie stąd!

Odbezpieczył spust blastera i drżącymi rękoma wprowadził celownik w szczelinę między murami. Seria świetlnych impulsów rozwinęła w zenicie pęcherz fioletu, prześwietlonego od środka ogniskiem trupiej bieli. Blask przewiercał mu powieki, gorącym podmuchem lgnął do twarzy i rąk, lecz on nie ustawał szeregując błyski w sygnał dawno zapomnianego kodu. W kaskadzie iskier sypnęły na ziemię płonące bryzgi, igłą promienia wyłuskane z krawędzi muru. Szarpnął się oślepiony, z kręgami czerwieni kołującymi w oczach. Próbował wydostać się spomiędzy ścian, które promieniowały gorącem, lecz nogi w czymś uwięzły i daremnie ponaglał mięśnie – stopy jakby przyrosły do ziemi, oplatane niewidzialną siecią. Zatrzymał się bezradnie i stłumiwszy oddech czekał, aż ustąpi purpura krwi pulsującej pod powiekami. Wreszcie niepewnie, z lękiem spojrzał przed siebie.

Zniknęła czerń kamienia. Zamiast niej gąszcz bladoróżowych pnączy oplótł mury, wrósł w chodniki rozplenionym błyskawicznie kobiercem. Niesamowita ekspansja z martwego kamienia kiełkujących roślin zdawała się ogarniać całą przestrzeń, lecz wystarczył jeden rzut oka wstecz i Rudier zrozumiał, że to wyzwolenie utajonego potencjału życia jakaś siła ogranicza do znikomej w skali miasta powierzchni, poza którą nadal trwa niewzruszenie mroczny, niby w bryle kamiennego węgla wykuty kanion ulicy.

Opuścił rozgrzaną lufę blastera. Stał w centrum kręgu zakreślonego przez żar wypromieniowany z jego własnej broni, stał wielki i niezgrabny, w obwisłym na wychudzonym ciele skafandrze, obszarpany i śmiertelnie znużony.

Powoli, z niechęcią począł rozgarniać sięgające już piersi łodygi. Były miękkie i ciepławe w dotyku, ustępowały pod naciskiem ręki, większy opór stawiając dopiero tuż nad ziemią, gdzie nogi jego uwięzły w gęstwinie opadłych pnączy. Na ścianie przeoranej promieniami blastera krzepły, nie sięgnąwszy ziemi, ciężkie pomimo żaru, sczerniałe już krople. Upodobniały kamienny blok do zgasłej gromnicy, która zdążyła wysączyć łzę przykopconego wosku, nim ostygła – podmuchem zbłąkanego wiatru pozbawiona płomienia. I tylko u samego spodu tężejących sopli czerń matowiała, blakła coraz bardziej, aby w miejscu największego zeszklenia wyzwolić na zewnątrz ogromny pąsowy kwiat.

– Słuchasz nas, Rudier?

– Tak – powiedział pokonując skurcz gardła. – Jesteście z Ziemi?

– Z Układu.

– Nie rozumiem. Jesteście ludźmi?

– Od czasu, gdy opuściłeś Ziemię, minęło wiele lat.

– Prawda, najpierw anabioza. – Potrząsnął głową. – Potem przez tyle lat wlokłem się z miasta do miasta w nadziei spotkania kogoś, kto pomoże mi wrócić. Powiedzcie, jaka ona dziś jest… Ziemia?

– Nie wiemy, Rudier.

Cofnął się poza bladoróżowy krąg, który osiadł w oczach, więdnąc również szybko, jak szybko niedawno wyrósł z kamienia.

– Co to znaczy? – zapytał. – Skąd wy jesteście?

– Układ to setki zamieszkanych planet, pośród których Ziemia jest jedną z wielu. My nie byliśmy tam nigdy.

– Absurd. Przecież jesteście ludźmi! Przecież się nie mylę!

– Nie. Lecz różnimy się trochę.

– Jacy jesteście?

Milczeli.

– Rozumiem, czas wszystko zmienia… – podjął na nowo, byle zagłuszyć kiełkujący w piersi niepokój. – Ja sam nie jestem tak twardy, jak kiedyś… Rozkleiłem się na tej planecie i wszystkie moje marzenia to raz jeszcze zobaczyć step I prawdziwy las, usiąść nad brzegiem rzeki… Jeśli cokolwiek zostało z tego. Tak, każdy człowiek starzeje się i szuka odpoczynku. Każdego przecież czeka zwykłe zmęczenie życiem.

– Nas nie. Pozostajemy zawsze sprawni, do końca.

– I na tym polega różnica między nami?

– Dla ciebie środowiskiem warunkującym prawidłową egzystencję była biosfera Ziemi oraz wyizolowane jej pochodne, od przestrzennych stacji począwszy, na hermetycznym skafandrze kończąc. Dla nas zakres ograniczeń dawno przekroczył te bariery. Jesteśmy mieszkańcami morskich głębin – i metanowych oceanów, zaludniamy świat, nigdy przedtem nie tknięty nogą człowieka. Jesteśmy wszędzie, swobodni nawet w kosmicznej przestrzeni, gdzie doskonała próżnia sięga bezwzględnego zera lub gęstnieje żarem w chromosferach gwiazd.

– Jak… jak wy wyglądacie? – zapytał wbrew własnej woli, gdyż nie chciał, za nic w świecie nie chciał tego wiedzieć.

– Niepotrzebnie się lękasz. Zewnętrznie niewiele różnimy się od ciebie. Jeśli chcemy. To tylko poddany rekonstrukcji organizm ma diametralnie różną strukturę biomolekularną i mechano – cybernetyczną…

– Jak mogliście to zrobić?!

– Kierują tobą kryteria etyki twoich czasów, Rudier. Zapominasz, że nauka i technika w rękach istot rozumnych to tylko narzędzie ewolucji. Świat roślin i zwierząt ma do dyspozycji miliardy lat oddanych na loterię ślepej gry przypadku lecz z chwilą pojawienia się rozumu, ewolucja musi zmieniać taktykę. Już nie wystarczy po prostu czas pozwalający bez pośpiechu szukać nowych rozwiązań. Istoty rozumne są niecierpliwe, same zmieniają swe środowisko. Ale wiedza i zdolność świadomego działania jest płodem rozumu, którego środowiskiem jest zarówno biosfera całej planety, jak i organizm istoty żywej, będącej jego bezpośrednim nośnikiem. Czyż może więc rozum dowolnie przekształcać jedno, a wzdragać się przed ingerencją w drugie?

– Nie, nie przekonacie mnie – powiedział zaciskając zęby.

– Twierdzisz tak, choć zdajesz sobie doskonale sprawę, że podobne zależności można ekstrapolować w nieskończoność. Przecież nawet mózg, jako naczelny motor świadomości, w pewnym momencie nie może więcej akumulować zasobu informacji, warunkujących dalszy rozwój osobowościowy i społeczny oraz zwiększyć wydolności myślowych operacji. Aby na tym etapie nie nastąpiła stagnacja postępu, trzeba szukać nowych rozwiązań.

– I wy znaleźliście?

– W naszym świecie problem ten rozstrzygnięto przez zwrotne sprzężenie psychiki poszczególnych jednostek gatunku w układ nadrzędny, umożliwiający momentalne dysponowanie zasobem informacyjnym całej cywilizacji i dający szansę rozwiązania takich zagadnień, którym podoła tylko sumaryczna zdolność logicznego rozumowania, wyobraźnia czy też wypadkowa tego, co przywykliśmy nazywać intuicją.

– Chwileczkę… – przerwał Rudier. Usiłował coś sobie przypomnieć. Kilka kroków od niego topniał wchłaniany przez jezdnię brunatny krąg w miejscu niedawnej eksplozji wzrostu różowych pnączy. Kamień pozornie martwy, a przecież zakwitający pod termicznym udarem, wygładzał swoją powierzchnię, nie zostawiał na swej płaszczyźnie nawet resztki liści. Czarny kamień, żywe kwiaty, szkarłatne obłoki i sawanna za murami miasta – wszystko splecione w jeden węzeł.

– Więc dlatego, gdy zapytałem, czy was jest trzech – rzekł wreszcie – odpowiedzieliście: „W pewnym sensie”?

– Tak. Oczywiście, mógł z tobą nawiązać kontakt jeden z nas, lecz wygodniej chyba, gdy do – kona tego Układ określony tutaj, w przestrzeni, przez funkcję psychiki każdego z naszej trójki.