355 500 произведений, 25 200 авторов.

Электронная библиотека книг » Николай Колотовкин » Учебник латинского языка для высших духовных учебных заведений » Текст книги (страница 17)
Учебник латинского языка для высших духовных учебных заведений
  • Текст добавлен: 31 октября 2016, 01:20

Текст книги "Учебник латинского языка для высших духовных учебных заведений"


Автор книги: Николай Колотовкин


Жанры:

   

Языкознание

,

сообщить о нарушении

Текущая страница: 17 (всего у книги 20 страниц)

Tibī omnēs angĕlī, Tibī caelī et ūniversae potestātēs,

Tibī Cherŭbim et Serăphim incessabĭlī vōce prōclāmant:

Sānctus, sānctus, sānctus Domĭnus Deus Sabaoth,

Plēnī sunt caelī et terra maiestātis glōriae Tuae.

Tē glōriōsus apostolōrum chorus,

Tē prophētārum laudabĭlis numĕrus,

Tē martyrum candidātus laudat exercĭtus,

Tē per orbem ferrārum sāncta cōnfitētur Ecclēsia:

Patrem immēnsae maiestātis,

Venerandum Tuum vērum et ūnĭcum Fīlium,

Sānctum quoque Paraclētum Spirĭtum.

Tū, Rēx glōriae Chrīste,

Tū Patris sempiternus es Fīlius,

Tū ad līberandum susceptūrus homĭnem nōn horruistī Virgĭnis utĕrum,

Tū, dēvictō mortis aculeō, aperuistī crēdentĭbus rēgna caelōrum,

Tū ad dextram Deī sedēs in glōriā Patris,

Iūdex crēdĕris esse ventūrus.

Tē ergō quaesŭmus, Tuīs famŭlīs subvĕnī, quōs pretiōsō sanguĭne redēmistī,

Aeternā fac cum sānctīs in glōriā numerārī,

Salvum fac popŭlum Tuum, Domĭne, et benedīc hereditātī Tuae,

Et rēge eōs, et extolle illōs usque in aeternum.

Per singŭlōs diēs benedīcĭmus Tē

Et laudāmus nōmen Tuum in saecŭlum et in saecŭlum saecŭlī.

Dignāre, Domĭne, diē istō sine peccātō nōs custōdīre.

Miserēre nostrī, Domĭne, miserēre nostrī.

Fiat misericordia Tua, Domĭne, super nōs, quemadmŏdum sperāvĭmus in Tē.

In Tē, Domĭne, sperāvī – nōn cōnfundar in aeternum. Amen.

ORATIONES ALIAE

Avē, Marīa

Avē, Marīa, grātiā plēna, Domĭnus Tēcum. Benedicta Tū in mulierĭbus et benedictus fructus ventris Tuī Iesus. Sāncta Marīa, Māter Deī, ōrā prō nōbīs peccātōrĭbus nunc et in hōrā mortis nostrae. Amēn.

Avē, Rēgīna caelōrum. Avē, Domĭna angelōrum. Salvē, Radīx, salvē, Porta, ex quā mundō lūx est orta. Gaudē, Virgō glōriōsa, super omnēs speciōsa; valē, ō valdē decōra, et prō nōbīs exōrā. Dignāre mē laudāre Tē, Virgō sacrāta. Dā mihī virtūtem contrā hostēs Tuōs. Rēgīna coelī, laetāre, alleluia. Gaudē et laetāre, Virgō Marīa, alleluia.

Salvē, Rēgīna, Māter misericordiae, vīta, dulcēdō, et spēs nostra, salvē. Ad Tē clāmāmus, exsŭlēs fīliī Hevae, ad Tē suspīrāmus gementēs et flentēs in hāc lacrymārum valle. Eia ergō, Advocāta nostra, illōs Tuōs misericordēs ocŭlōs ad nōs converte. Et Iesum, benedictum fructum ventris Tuī, nōbīs post hoc exsilium ostende. Ō clēmēns, ō pia, ō dulcis Virgō Marīa. Ōrā prō nōbīs, sāncta Deī Genĭtrīx, ut dignī efficiāmur prōmissiōnĭbus Chrīstī.

Deīpăra Virgō

Deīpăra Virgō, āve, grātiā plēna Marīa, Domĭnus Tēcum! Benedicta Tū in mulierĭbus, et benedictus fructus ventris Tuī, quia Salvātōrem peperistī animārum nostrārum.

Sub Tuum praesidium

Sub Tuum praesidium cōnfugĭmus, sāncta Deī genĕtrīx, nostrās dēprecātiōnēs nē dēspiciās in necessitātĭbus nostrīs, et ā perīcŭlīs cūnctīs lībĕrā nōs semper, glōriōsa et benedicta.

Sub Tuam misericordiam

Sub Tuam misericordiam cōnfugĭmus, Deīpăra Virgō, nostrās dēprecātiōnēs nē dēspiciās in dolōrĭbus nostrīs, sed ā perīcŭlīs lībĕrā nōs, ūna purissĭma et benedicta.

Cantĭcum Deīpărae

Magnifĭcat anĭma Mea Domĭnum, et exultāvit spirĭtus Meus in Deō salūtārī Meō.

Quia respēxit humilitātem Ancillae Suae: Ecce enim ex hōc[366] beātam Mē dīcent omnēs generātiōnēs.

Quia fēcit Mihī magna, Quī potēns est et sānctum nōmen Eius.

Et misericordia Eius in prōgeniēs et prōgeniēs timentĭbus Eum.

Fēcit potentiam in brachiō Suō, dispersit superbōs mente cordis suī.

Dēposuit potentēs dē sede et exaltāvit humĭlēs.

Esurientēs implēvit bonīs et dīvĭtēs dīmīsit inānēs

Suscēpit Isrāhel puerum Suum memorārī misericordiae.

Sicut locūtus est ad patrēs nostrōs, Abrăham, et sēmĭnī eius in saecŭla (Lc. 1, 46-55).

Post partum, Virgō, inviolāta permānsistī. Deī Genĭtrīx, intercēde prō nōbīs.

Sānctus Aurelius Augustīnus (354-430)

Cōnfessiōnēs. Lib. IX.

Cap. 1. Ō Domĭne, egō servus Tuus, egō servus Tuus, et fīlius ancillae Tuae; disrūpistī vincŭla mea, Tibī sacrificābō sacrificium laudis (Ps 115, 16-17). Gaudet Tē cor meum, et lingua mea, et omnia ossa mea dicant: Domĭne, quis simĭlis Tibī? Dicant, et responde mihī, et dīc anĭmae meae: Salūs tua Egō sum (Ps 34, 3, 10). Quis egō et quālis egō? Quid nōn malī aut facta mea, aut sī nōn facta, dicta mea, aut sī nōn dicta, voluntās mea fuit? Tū autem, Domĭne, bonus et miserĭcors, et dextĕra Tua respiciēns prōfunditātem mortis meae, et ā fundō cordis meī exhauriēns abyssum corruptiōnis. Et hoc erat tōtum: nolle quod volēbam, et velle quod volēbās. Sed ubī erat tam annōsō tempŏre, et dē quō īmō altōque sēcrētō ēvocātum est in momentō lībĕrum arbitrium meum, quō subdĕrem cervīcem lēnī iugō Tuō, et umĕrōs levī sarcĭnae Tuae (Mt 11, 29), Chrīste Iesū, adiūtor meus, et redemptor meus? Quam suave mihī subĭto factum est, carēre suavitātĭbus nūgārum, et quās amittĕre metus fuĕrat, iam dīmittĕre gaudium erat! Ēiciēbas enim eās ā mē, vēra Tū et summa suavĭtās ēiciēbās, et intrābās prō eīs, omnī voluptāte dulcior, sed nōn carnī et sanguĭnī; omnī lūce clārior, sed omnī sēcrētō interior; omnī honōre sublīmior, sed nōn sublīmĭbus in sē. Iam līber erat anĭmus meus ā cūrīs mordācĭbus ambiendī, et acquīrendī, et volutandī, atque scalpendī scabiem libīdĭnum: et garriēbam Tibī, clāritātī meae, et dīvitiīs meīs, et salūtī meae, Domĭnō Deō meō.

Sānctus Leō Magnus, Papa Rōmānus (395-461)

Sermō ūnus et vīcēsĭmus.

In Nātivitāte Domĭn ī nostr ī

Ies ū Chrīstī, prīmus .

Cap. 1.

Salvātor noster, dīlectissĭmī, hodiē nātus est, gaudeāmus. Neque enim locum fas est ibī esse trīstitiae, ubī nātālis est vītae; quae cōnsumptō mortālitātis timōre, nōbīs ingĕrit dē prōmissā aeternitāte laetitiam. Nēmō ab huius alacritātis participatiōne sēcernĭtur, ūna cūnctīs laetitiae commūnis est ratiō, quia Domĭnus noster, peccātī mortisque dēstructor, sicut nūllum ā reātū līberum repĕrit, ita līberandīs omnĭbus venit. Exsultet sānctus, quia propinquat ad palmam. Gaudeat peccātor, quia invītātur ad veniam. Animētur gentīlis, quia vocātur ad vītam. Deī namque Fīlius secundum plēnitūdĭnem tempŏris, quam dīvīnī cōnsiliī īnscrūtābĭlis altitūdō disposuit, reconciliandam auctōrī suō nātūram genĕris assūmpsit humānī, ut inventor mortis diabŏlus, per ipsam quam vīcĕrat vincerētur. In quō cōnflictū prō nōbīs inĭtō, magnō et mīrābĭlī aequitātis iūre certātum est: dum omnipŏtēns Domĭnus cum saevissĭmō hoste, nōn in suā maiestāte, sed in nostrā congredĭtur humilitāte, obiiciēns eī eandem fōrmam eandemque nātūram, mortālitātis quidem nostrae particĭpem, sed peccātī tōtīus expertem. Aliēnum quippe ab hāc nātīvitāte est, quod dē omnĭbus legĭtur: Nēmō mundus ā sorde, nec īnfāns, cuius est ūnīus diēī vīta super terram. Nihil ergō in istam singulārem nātīvitātem dē carnis concupīscentiā trānsīvit, nihil dē peccātī lege mānāvit. Virgō rēgia Davidĭcae stirpis ēligĭtur, quae sacrō gravidanda fētū dīvīnam humānamque prōlem prius concipĕret mente quam corpŏre. Et nē supernī ignāra cōnsiliī ad inūsitātōs pavēret effectūs, quod in Eā operandum erat ā Spirĭtū Sānctō, colloquiō discit angelĭcō. Nec damnum crēdit pudōris, Deī Genĭtrīx mox futūra. Cūr enim dē conceptiōnis novitāte dēspēret, Cuī efficientia dē Altissĭmī virtūte prōmittĭtur? Cōnfirmātur crēdentis fidēs etiam praeeuntis attestātiōne mīrācŭlī, donātūrque Elizăbeth inopīnāta fēcundĭtās, ut Quī conceptum dedĕrat sterĭlī, datūrus nōn dubitārētur et Virgĭnī.

Cap. 2

Verbum igĭtur Deī, Deus, Fīlius Deī, Quī in prīncipiō erat apud Deum, per Quem facta sunt omnia, et sine Quō factum est nihil, propter līberandum ab aeternā morte homĭnem, factus est homō: ita Sē ad susceptiōnem humilitātis nostrae sine dīminūtiōne Suae maiestātis inclīnāns, ut manēns quod erat, assūmēnsque quod nōn erat, vēram servī fōrmam et fōrmae in quā Deō Patrī est aequālis ūnīret, et tantō foedĕre utramque cōnserĕret, ut nec īnferiōrem cōnsūmĕret glōrificātiō, nec superiōrem minuĕret assumptiō. Salva igĭtur proprietāte utrīusque substantiae, et in ūnam coeunte persōnam, suscipĭtur ā maiestāte humilĭtās, ā virtūte īnfirmĭtās, ab aeternitāte mortālĭtās, et ad dēpendendum nostrae conditiōnis dēbĭtum, nātūra inviolābĭlis nātūrae est ūnīta passibĭlī, Deusque vērus et homō vērus, in ūnitātem Domĭnī temperātur; ut quod nostrīs remediīs congruēbat, ūnus atque idem Deī hominumque mediātor, et morī posset ex ūnō, et resurgĕre posset ex altĕrō. Merĭtō igĭtur virgineae integritātī nihil corruptiōnis intŭlit partus salūtis, quia custōdia fuit pudōris ēditiō vēritātis. Tālis igĭtur, dīlectissĭmī, nātīvĭtās decuit Deī virtūtem et Deī sapientiam, Chrīstum, quā nōbīs et humānitāte congruĕret, et dīvīnitāte praecellĕret. Nisi enim esset Deus vērus, nōn afferret remedium; nisi esset homō vērus, nōn praebēret exemplum. Ab exsultantĭbus ergō angĕlīs, nascente Domĭnō, Glōria in excelsīs Deō canĭtur, et pāx in terrā bonae voluntātis hominĭbus nuntiātur. Vident enim caelestem Ierusălem ex omnĭbus mundī gentĭbus fabricārī, dē quō inēnārrābĭlī dīvīnae pietātis opĕre quantum laetārī dēbet humilĭtās homĭnum, cum tantum gaudēbat sublīmĭtās angelōrum?

Cap. 3.

Agāmus ergō, dīlectissĭmī, grātiās Deō Patrī, per Fīlium Eius, in Spirĭtū Sānctō, Quī propter multam misericordiam Suam, quā dīlēxit nōs, misertus est nostrī; et cum essēmus mortuī peccātīs convīvificāvit nōs in Chrīstō, ut essēmus in Ipsō nova creātūra novumque figmentum. Dēpōnāmus ergō vetĕrem homĭnem cum āctĭbus suīs, et adeptī participātiōnem generātiōnis Chrīstī, carnis renuntiēmus operĭbus. Agnōsce, ō Chrīstiāne, dignitātem tuam, et dīvīnae cōnsors factus nātūrae, nōlī in vetĕrem vīlitātem dēgenĕrī conversātiōne redīre. Mementō, Cuius capĭtis et Cuius corpŏris sīs membrum. Reminīscĕre quia ērŭtus dē potestāte tenebrārum trānslātus es in Deī lūmen et rēgnum. Per baptismătis sacrāmentum Spirĭtūs Sānctī factus es templum; nōlī tantum habitātōrem pravīs dē tē āctĭbus effugāre, et diabŏlī tē itĕrum subiicĕre servitūtī, quia pretium tuum sanguis est Chrīstī, quia in vēritāte tē iūdicābit, Quī in misericordiā tē redēmit, Quī cum Patre et Spirĭtū Sānctō rēgnat in sēcŭla sēculōrum. Amen.

Thomas ā Kempīs (1380-1471)

Admonitiō spirituālis

Ab exteriōrĭbus pervenītur ad interiōra, ab īnferiōrĭbus ad superiōra, ā corporālĭbus ad spirituālia. Paulātim prōfĭcit homō et hoc per cottidiāna exercitia. Et licet prīmō multa sint gravia, tamen in cōnsuetūdĭnem ducta, fiunt levia et sapĭda. Tria sunt omnī religiōsō necessāria, sine quibus nōn potest diū stāre in bonā vītā. Haec sunt ōrātiō, lectiō, operātiō. In istīs omnī diē sē exercēre dēbet et semper in alĭquō hōrum occupārī.

Ōrātiō

Ōrātiō illūmĭnat, ōrātiō purgat; ōrātiō cōnsōlātur, ōrātiō laetifĭcat, ōrātiō impĕrat favōrem, ōrātiō allĕvat labōrem, ōrātiō nutrit dēvōtiōnem; ōrātiō praebet fīdūciam, ōrātiō expellit pigritiam; ōrātiō fugat daemŏnem, ōrātiō vincit temptātiōnem. Ōrātiō semper est necessāria sicut et grātia, sine quā vīvĕre spirituālĭter nōn possŭmus. Melius est ōrāre quam legĕre et in tempŏre suō utrumque est agendum.

Lectiō

Lectiō dēbet esse quasi ōrātiō. Lectiō ignōrantiam nostram ērŭdit, dubia solvit, errōrem corrĭgit, bonōs mōrēs īnstruit; facit cognōscĕre vitia, hortātur ad virtūtēs, excĭtat ad fervōrem, incŭtit timōrem, collĭgit mentem, recreat fastidiōsum anĭmum. Et quia nōn potes continuē ōrāre vel legĕre, dēbēs alĭquid ūtĭle exterius operāre. In quā operātiōne ōrātiō sit prior et sit fīnis omnium.

Operātiō

Operārī manĭbus bonum est corpŏrī, dēservit spirituī, aedificātiō est proxĭmī et reparātiō est sēnsūs nostrī. Et sī interdum pigrī sumus, tamen perseverantiā vincĭmus. Ō quam dēvōtī fuērunt sānctī, quī sine intermissiōne ōrant; quam studiōsī, quī numquam sacrā lectiōne satiārī potuērunt; quam ferventēs, quī frangī labōrĭbus nōn potuērunt. Quī propter Deum sibī alĭquam violentiam facit, Deum sibī grātiam dat et cito in virum perfectum mūtātur. Cōnsuetūdō mala per bonam cōnsuetūdĭnem vincĭtur, et bona cōnsuetūdō tandem in nātūram vertĭtur, ut quid prīmō fuit difficĭle, posteā leve ac facĭle sit.

Fragmenta Missae

Domĭnus vōbīscum.

Et cum spirĭtū tuō.

Sursum corda.

Habēmus ad Domĭnum.

Grātiās agāmus Domĭnō Deō nostrō.

Dignum et iustum est.

Vērē dignum est Tibī grātiās agĕre, vērē iūstum est Tē glōrificāre, Pater Sāncte, quia ūnus es Deus vīvus et vērus, Quī es ante saecŭla et permănēs in aeternum, inaccessibĭlem lūcem inhabĭtāns; sed et Quī ūnus bonus atque fōns vītae cūncta fēcistī, ut creātūrās Tuās benedictiōnĭbus adimplērēs multāsque laetificārēs Tuī lūmĭnis clāritāte.

Et ideō cōram Tē innumĕrae astant turbae angelōrum, quī diē ac nocte serviunt Tibī et, vultūs Tuī glōriam contemplantēs, Tē incessanter glōrifĭcant. Cum quibus et nōs et, per nostram vōcem, omnis quae sub caelo est creātūra nōmen Tuum in exsultātiōne cōnfitēmur, canentēs:

Sānctus, sānctus, sānctus Domĭnus Deus Sabaoth. Plēnī sunt caelī et terra glōriā Tuā. Hosanna in excelsīs. Benedictus, Quī venit in nōmĭne Domĭnī. Hosanna in excelsīs.

Confitēmur Tibī, Pater Sāncte, quia magnus es et omnia opĕra Tua in sapientiā et cāritāte fēcistī. Homĭnem ad Tuam imāgĭnem condidistī, eīque commīsistī mundī cūram ūniversī, ut, Tibī sōlī Creātōrī serviēns, creātūrīs omnĭbus imperāret.

Et cum amīcitiam Tuam, nōn oboediēns, amīsisset, nōn eum dērelīquistī in mortis imperiō. Omnĭbus enim misericordĭter subvēnistī, ut Tē quaerentēs invenīrent. Sed et foedĕra plūriēs hominĭbus obtulistī eōsque per prophētās ērudistī in exspectātiōne salūtis. Et sīc, Pater Sāncte, mundum dīlēxistī, ut, complētā plēnitūdĭne tempŏrum, Ūnigenĭtum Tuum nōbīs mittĕrēs Salvātōrem. Quī, incarnātus dē Spirĭtū Sānctō et nātus ex Marīā Virgĭne, in nostrā condiciōnis fōrmā est conversātus per omnia absque peccātō; salūtem evangelizāvit pauperĭbus, redemptiōnem captīvīs, maestīs corde laetitiam.

Ut Tuam vērō dispēnsātiōnem implēret, in mortem trādĭdit Sēmet Ipsum ac, resurgēns ā mortuīs, mortem dēstrūxit vītamque renovāvit.

Et, ut nōn amplius nōbīsmet ipsīs vīverēmus, sed Sibī Quī prō nōbīs mortuus est atque surrēxit, ā Tē, Pater, mīsit Spirĭtum Sānctum prīmitiās crēdentĭbus, Quī, opus Suum in mundō perficiēns, omnem sānctificātiōnem complēret.


Stābat Māter

Stābat Māter dolōrōsa

iuxtā crucem lacrimōsa,

dum pendēbat Fīlius.

Cuius anĭmam gementem,

contrīstātam et dolentem

pertrānsīvit gladius.

Ō quam trīstis et afflicta

fuit Illa benedicta

Māter Ūnigenĭtī.

Quae maerēbat et dolēbat

pia Māter, dum vidēbat

Nātī poenās inclĭtī.

Quis est homō, quī nōn flēret,

Mātrem Chrīstī sī vidēret

in tantō suppliciō?

Quis nōn posset contrīstārī,

Mātrem Chrīstī contemplārī

dolentem cum Fīliō?

Prō peccātīs suae gentis

vīdit Iesum in tormentīs

in flagellīs subdĭtum.

Vīdit Suum dulcem Nātum

moriendō dēsolātum,

dum ēmīsit spirĭtum.

Eia, Māter, fōns amōris,

mē sentīre vim dolōris

fac, ut Tēcum lūgeam.

Fac, ut ārdeat cor meum

in amandō Chrīstum Deum,

ut sibī complaceam.

Sāncta Māter, istud agās,

Crucifīxī fige plagās

cordī meō valĭdē.

Tuī Nātī vulnerātī

tam dignātī prō mē patī,

poenās mēcum dīvĭde.

Fac mē Tēcum piē flēre,

Crucifīxō condolēre,

donec ego vīxĕrō.

Iuxtā crucem Tēcum stāre

et mē Tibī sociāre

in plānctū desidĕrō.

Virgō virgĭnum praeclāra,

mihī iam nōn sīs amāra,

fac mē Tēcum plangĕre.

Fac, ut portem Chrīstī mortem,

passiōnis fac cōnsortem

et plagās recolĕre.

Fac mē plagās vulnerārī,

fac mē cruce inebriārī

et cruōre Fīliī.

Flammīs nē ūrar succēnsus,

per Tē, Virgō, sim dēfēnsus

in diē iūdiciī.

Chrīste, cum sit hinc exīre,

dā per Mātrem mē venīre

ad palmam victōriae.

Quandō corpus moriētur,

fac, ut anĭmae donētur

paradīsī glōria. Amen. Alleluia.

Grātia Domĭnī nostrī Iesū Chrīstī et cārĭtās Deī Patris et commūnicātiō Spirĭtūs Sanctī sit cum omnĭbus nōbīs. Amen.





ЛАТИНСКО-РУССКИЙ СЛОВАРЬ


A

ā, ab от, из

Abel , ĕ lis m Авель

abe ō, i ī, ĭ tum , ī re уходить

abscond ō, cond ī, cond ĭ tum 3 прятать, скрывать

abund ō 1 переливаться,изобиловать

ac союз и

acc ē d ō, cess ī, cessum 3 подходить, приближаться

accend ō, cend ī, c ē nsum 3 зажигать

acc ĭ dit 3 verb . impers . случается, бывает

acc ĭ d ō, d ī, – 3 случаться, бывать

acc ĭ pi ō, c ē p ī, ceptum 3 получать, принимать, узнавать

acc ū r ā tus , a , um тщательный

ācer, cris, cre острый, сильный

Achill ē s , is m Ахилл

acu ō, u ī, c ū tum 3 заострять

ad к

adhibe ō, bu ī, b ĭ tum 2 применять

adh ū c adv . до сих пор

adĭtus, ūs приход

adiuv ō, i ū v ī, i ū tum 1 помогать, поддерживать

admir ā b ĭ lis , e удивительный

adm ī ror 1 + acc . удивляться

admon ĭ tus , ū s m убеждение, увещевание

adnunti ō 1 возвещать

adōrō 1 поклоняться

adscr ī b ō, scr ī ps ī, scr ī ptum 3 приписывать, причислять

adulesc ē ns , entis m подросток, юноша

adulescentia , ae f юность

adul ē scent ŭ lus , ī m совсем молодой человек

adventus , ū s m приход, пришествие, прибытие

advers ā rius , i ī m противник

adversus , a , um противный

adv ŏ l ō 1 подлетать

aed ē s , is f жилище, святилище, храм

aedific ā ti ō, ō nis f здание

aedificium , i ī n здание

aedif ĭ c ō 1 строить

Aegyptius , ī f Египет

aenigma , ă tis n загадка

aenigmat ĭ cus , a , um загадочный

Aes ō pus , ī m Эзоп

aest ā s , aest ā tis f зной

aet ā s , aet ā tis f век

aet ā s , ā tis f возраст

aeternus , a , um вечный

affer ō, att ŭ l ī, all ā tum , afferre приносить

ager , agr ī m поле

ā gnus , ī m ягнёнок

ag ō, ē g ī, ā ctum 3 делать, действовать, вести

agric ŏ la , ae m земледелец

agricult ū ra , ae f сельское хозяйство

ait он говорит

alăcer, cris, cre бодрый

albus,a, um белый

Alcibiădēs, is m Алкивиад

Alexander, drī m Александр

ali ē nus , a , um чужой

aliquand ō однажды, когда-то

alius, ia, iud ; gen. sg. alterīus другой

allĭgō 1 привязывать

allŏquor, locūtus sum, lŏquī 3 обращаться с речью

al ō, u ī, altum 3 питать

alt ĕ r , ĕ ra , ĕ rum другой из двух

altus , a , um высокий, глубокий

amb ō, ambae , amb ō оба

amb ŭ l ō 1 ходить, гулять

amen евр. аминь, истинно

am ī citia , ae f дружба

am ī cus , ī m друг

amissi ō, amissi ō nis f потеря, утрата

amō 1любить; ср. фр. aimer

amplus , a , um широкий

an ли, или

ang ĕ lus , ī m ангел

angustia , ae f теснота

an ĭ ma , ae f душа

an ĭ m ā l , anim ā lis n животное

an ĭ mus , ī m дух

annus , ī m год

ante перед

ant ī quus , a , um древний

aperi ō, aperu ī, apertum 4 открывать, делать явным

apost ŏ lus , ī m апостол

app ā re ō, u ī, ĭ tum 2 показываться

appell ō 1 называть

appropinqu ō 1 + dat . приближаться

apud у, возле

aqua, ae f вода; ср. рус. аквариум, акватория, акваланг

aqu ĭ la , ae f орёл

arbitrium , ī n суд

arbor , ŏ ris f дерево

arce ō, u ī, – 2 предохранять, удерживать

Archim ē d ē s , is m Архимед

arg ū mentum , ī n доказательство

argu ō, u ī, – 3 доказывать, изобличать

arma , ō rum n pl . оружие

Arrūns, Arruntis m Аррунт (этрусск. младший сын)

ars , artis f искусство

arvum , ī n поле, нива

ascend ō, ascend ī, asc ē nsum 3 восходить

Asia , ae f Азия

asp ĕ r , era , erum трудный

aspici ō, sp ē x ī, spectum 3 усматривать, видеть, замечать

ass ĕ quor , assec ū tus sum 3 достигать

assum , affu ī, –, adesse наступать (о времени)

ass ū m ō, s ū mps ī, s ū mptum 3 брать, подхватывать

astrum , ī n греч. звезда

at coni. а, но

Athēnae, ārum f pl. Афины

Athēniēnsis, is m афинянин

atque союз и

ātrium, ī n передняя, гостиная, приёмная

att ă men однако

attend ō, tend ī, tentum 3 внимать

attentus , a , um внимательный

auctor , ō ris m автор, творец

audacia , ae f дерзость

aude ō, ausus sum 2 дерзать, отваживаться

audi ō 4 слушать, слышать

Augustus , ī m август, император

aura , ae f дуновение, ветер

aureus , a , um золотой

aurum , ī n золото

aut или

autem coni . а, же, однако

auxilium , ī n помощь

av ā rus , a , um жадный

av ē na , ae f овёс

āvertō, vertī, versum 3 отворачивать (ся), поворачивать (ся)

avĭdus, a, um жадный , алчный

avis, is f птица

avus, ī m дед

āёr, āĕris m воздух

B

bacŭlum, ī n палка , посох

baptĭsma, mătis n греч . крещение

beātus, a, um блаженный , счастливый

bellum gerĕre вести войну

bellum, ī n война

belua, ae f зверь

bene adv. хорошо

benedīcō, dīxī, dictum 3 + dat. благословлять

benedictiō, ōnis f благословение

benedictus, a, um благословенный

benefaciō, fēcī, factum 3 благотворить

beneficium, iī n благодеяние

bestia, ae f животное , зверь

bibō, bibī, pōtum 3 пить

bīnī, ae, a по двое

bis дважды

blandior 4 льстить

bonus, a, umхороший ср. нем. Bon, фр. bon

brevis, e краткий , короткий

Brūtus, ī m Брут

bybliopōla, ae m книгопродавец

C

cadō, cecĭdī, sāum 3 падать

caecus, a, um слепой

caedēs, is f убийство , резня

caelum, ī n небо

caerim ō nia , ae f святость; священнодействие, торжества

Caiapha , ae m Каиафа

Ca ī nus , ī m Каин

calamĭtās, ātis f несчастье, беда

cal ĭ ga , ae f сапог

calix , cal ĭ cis f чаша

calumnior 1 клеветать

Campania, ae f Кампания

campus, ī m поле

candidātus, ī m кандидат

candĭdus, a, um белый

canis, is m собака

cantĭcum, ī n песнь

cantō 1 петь

cantus, ūs m пение

capillus, ī m волос

capiō, cēpī, captum 3 брать

capiō, cēpī, captum 3 брать , получать

captīvus, ī m пленник

captō 1 ловить

Capua, ae f Капуя

caput, pĭtis n голова , глава

carcer, carcĕris n тюрьма , темница

card ō, d ĭ nis m крюк (дверной)

care ō, u ī, –, car ē re 2 (+ abl .) не иметь, быть лишённым чего-либо

c ā r ĭ t ā s , tis f любовь, уважение

car ō, carnis f плоть

c ā rus , a , um дорогой

cast ī g ō 1 порицать, бранить

castra , ō rum n (военный) лагерь

c ā sus , ū s m падеж, случай

cat ē na , ae f цепь, оковы

causa , ae f причина

cautus , a , um осторожный

caveō, cāvī, cautum 2 (+acc.) остерегаться, опасаться

cedrus , ī f греч. кедр

cel ĕ ber , bris , bre оживлённый, многолюдный

cel ĕ br ō 1 торжественно отмечать

celer ĭ ter быстро

Celtae , ā rum m pl . кельты

c ē na , ae f обед

cēnsēō, cēnsuī, – 2 считать, думать

cer ă sus , ī f вишня

cern ō, cr ē v ī, cr ē tum 3 отделять, различать, замечать

certus , a , um верный, достоверный

cess ō 1 медлить, бездействовать; переставать, прекращать

cess ō 1 медлить, бездействовать; переставать, прекращать

c ē t ĕ rus , a , um прочий, остальной

charta , ae f карта

chorus , ī m хор

Chr ī sti ā nus , ī m христианин

Chr ī stus , ī m Христос

cibus , ī m пища

Cicer ō, ō nis m Цицерон

cingō, cīnxī, cīnctum 3 опоясывать, окружать; ср. фр. ceinture

circ ŭ lus , ī m круг

circum вокруг

circumd ū c ō, d ū x ī, ductum 3 окружать

cit ō быстро

c ī vis , is m , f гражданин

c ī vit ā s , ā tis f город, государство

cl ā d ē s , is f несчастье, ущерб; поражение

cl ā m ō, cl ā m ā v ī, cl ā m ā tum 1 кричать

cl ā rif ĭ c ō 1 прославлять

clārus, a, um знаменитый; светлый

claud ō, claus ī, clausum 3 запирать, замыкать

claudus , a , um хромой

clavus , ī m гвоздь

cl ī vus , ī m холм

c ō g ĭ t ō, c ō git ā v ī, c ō git ā tum , cogit ā re 1 мыслить

cogniti ō, ō nis f познание

c ō gn ĭ tus , ī m знакомый

cogn ō sc ō, cogn ō v ī, cogn ĭ tum 3 познавать

collegium , ī n собрание

coll ĭ g ō, l ē g ī, l ē ctum 3 собирать

collŏcō 1 поставить, поместить

collŏquor, collocūtus sum 3 беседовать, говорить

collum , ī n шея

colō, coluī, cultum 3 ухаживать, почитать

col ō nus , ī m мелкий землевладелец

columna , ae f колонна

com ĕ d ō, com ē d ī, com ē sum 3 поедать

commend ō 1 поручать, передавать

committō, mīsī, missum 3 пускать вместе, допускать, совершать

comm ŏ dum , ī n выгода, преимущество

commove ō, m ō v ī, m ō tum 2 двигать, побуждать

comm ū nis , e общий

comp ă r ō 1 подготовить

complector , complexus sum 3 обнимать, охватывать

comprehend ō, hend ī, h ē nsum 3 схватывать, обнимать; понимать

concordia , ae f согласие

concuti ō, concuss ī, concussum 3 сотрясать

condici ō, ō nis f условие

condi ō 4 бальзамировать

cond ō, d ĭ d ī, d ĭ tum 3 основывать

c ō nf ĕ r ō, cont ŭ l ī, coll ā tum , c ō nferre сносить в одно место

c ō nfici ō, f ē c ī, fectum 3 сделать, совершать; закончить

congr ĕ g ō 1 собирать вместе, соединять

conici ō, i ē c ī, iectum 3 бросать

conqu ī r ō, qu ī s ī v ī, qu ī s ī tum 3 разыскивать, исследовать

c ō nscientia , ae f сознание, совесть

cōnsilium, īnсобрание совета, совет, намерение, решение; ср. фр. conseil

c ō nspectus , ū s m вид, взгляд, созерцание

c ō nstat известно

constitu ō, u ī, t ū tum 3 устанавливать

c ō nstit ū ti ō, ō nis f основание, установление

c ō nsu ē t ū d ō, d ĭ nis f привычка, обыкновение; знакомство, дружба

c ō nsul , ŭ lis m консул

c ō nsu ō, su ī, s ū tum 3 шить

contine ō, nu ī, tentum 2 держать

continuus , a , um непрерывный, сплошной

contr ā против

contr ā rius , a , um противоположный

conval ē sc ō, lu ī, – 3 выздоравливать

conv ē ni ō, v ē n ī, ventum 4 сходиться

convivium , i ī n пир

conv ŏ c ō 1 созывать

cooperi ō, operu ī, opertum 4 покрывать, закрывать

c ō pia , ā rum f pl . t . войска

cor , cordis n сердце

c ō ram + abl . при, в присутствии

corn ū, ū s n рог

corpus , p ŏ ris n тело

corru ō, ru ī, r ŭ tum 3 падать, сокрушаться

corvus , ī m ворон

cot ī di ā nus , a , um ежедневный

cr ē ber , bra , brum частый, густой

cr ē d ō, d ĭ d ī, d ĭ tum 3 верить

cr ē sc ō, cr ē v ī, cr ē tum 3 расти

Cr ē ta , ae f Крит

cruci ā tus , ū s m мучение

cr ū d ē lis , e жестокий, бессердечный

cr ū d ē l ĭ ter жестоко

crux , crucis m крест

cuc ŭ lus , ī m куколь

culpa , ae f вина

culp ō 1 обвинять

cum + abl . с

cum когда

cum ŭ l ō 1 собирать

c ū nctus , a , um весь

cupidit ā s , ā tis f страсть, жгучее желание

cup ĭ dus , a , um жадный

cupi ō, ī v ī, ī tum 3 желать

c ū r почему

cūra, aef забота, старание; ср. рус. куратор

cūrō 1 + acc. заботиься о чём-н.

curr ō, cucurr ī, cursum 3 бежать; плыть

cust ō dia , ae f стража, караул

cust ō di ō 4 сторожить, охранять

cust ō s , ō dis m страж, караульный, охранник

cyprum , ī n медь

Cyprus , ī f Кипр

D

daemon , ŏ nis m греч. бес

damnum , ī n ущерб, потеря

Dar ē us , ī m Дарий

d ē о

dea , ae f богиня

deamb ŭ l ō 1 гулять, прогуливаться

debe ō, bu ī, b ĭ tum 2 быть должным

d ē b ĭ lis , e немощный, слабый

decet , cuit , – 2 v . impers . подобает

d ē c ĭ pi ō, c ē p ī, ceptum 3 обманывать

dec ō rus , a , um красивый

d ē d ĭ c ō 1 посвящать

d ē fend ō, fend ī, f ē nsum 3 защищать

d ē f ē nsi ō, ō nis f защита

d ē fici ō, f ē c ī, fectum 3 недоставать

deinde затем

delect ō 1 восхищаться, любить

dele ō 2 разрушать

d ē linqu ō, l ī qu ī, lictum 3 допустить погрешность, провиниться

delph ī nus , ī m дельфин

d ē merg ō, mers ī, mersum 3 погружать

den ĭ que adv . наконец

d ē ns ē плотно

deorsum adv . вниз

d ē scend ō, cend ī, c ē nsum 3 спускаться, сходить

d ē scr ī b ō, scr ī ps ī, scr ī ptum 3 описывать

d ē s ĕ r ō, seru ī, sertum 3 покидать

d ē sertum , ī n пустыня

d ē sp ē r ō 1 отчаиваться

d ē stru ō, str ū x ī, structum 3 разрушать

d ē s ŭ per сверху, свыше

d ē t ĕ r ō, tr ī v ī, tr ī tum 3 стирать, натирать

d ē terre ō, terru ī, terr ĭ tum 2 устрашать, пугать

Deus , ī m Бог

d ē v ŏ r ō 1 пожирать

dexter , t (ĕ) ra , t (ĕ) rum правый

diab ŏ lus , ī m диавол

d ī c ō, d ī x ī, dictum 3 говорить

di ē s , ēī m , f день

diffic ĭ lis , e трудный

difficulter adv . трудно

dignor 1 считать достойным

d ī l ā t ō 1 расширять

d ī l ĭ g ē ns , entis прилежный, усердный

d ī ligenter adv . прилежно, тщательно

d ī l ĭ g ō, l ē x ī, l ē ctum 3 любить

d ī m ĭ c ō 1 сражаться

d ī mitt ō, m ī s ī, missum 3 отпускать, отсылать

Diog ĕ n ē s , is m Диоген

Dion ÿ sius , ī m Дионисий

d ī ru ō, d ī ru ī, d ī r ŭ tum 3 разрушать

d ī rus , a , um ужасный, страшный; мощный, крепкий

disc ē d ō, discess ī, discessum , disc ē d ĕ re 3 уходить

discipl ī na , ae f учение, занятие

discip ŭ lus , ī m ученик

disc ō, did ĭ c ī, – 3 учиться, изучать

discord ĭ a , ae f разногласие

discumb ō, cubu ī, cub ĭ tum 3 возлегать

disertus , a , um красноречивый

displice ō, plicu ī, plic ĭ tum 2 не нравиться

disp ō n ō, posu ī, pos ĭ tum 3 расставлять, располагать

diss ĭ p ō 1 рассеивать; уничтожать

disturb ō 1 нарушать, возмущать

diū долго

di ū turnus , a , um дневной

d ī ves , d ī v ĭ tis богатый

div ĭ d ō, v ī s ī, v ī sum 3 разделять

d ī vitiae , ā rum f pl . t . богатство

d ō, ded ī, datum , dare 1 давать

doce ō, cu ī, ctum 2 учить, обучать

doctrīna, ae f учение

doctus, a, um учёный

doleō, uī, itūrus 2 горевать

dolus, ī m греч . хитрость , коварство

domestĭcus, a, um домашний

domī adv. дома

domicilium, iī n дом

dominātiō, ōnis f господство

domĭnus, ī m господин , хозяин

Domĭnus, ī m Господь

dom ō, mu ī, m ĭ tum 1 усмирять, покорять, укрощать

domus , ū s (ī) f дом

d ō n ō 1 дарить

d ō num , ī n дар

dormi ō 4 спать

dubĭtō 1 сомневаться

d ū c ō, d ū x ī, ductum 3 вести, полагать

dulcis , e сладкий

dum когда

dum пока

dumm ŏ do только бы, лишь бы

duo , duae , duo два

duod ĕ cim двенадцать

d ū rus , a , um твёрдый, жёсткий; тяжёлый, опасный

dux , ducis m вождь, вожатый

E

ecce вот

Eccl ē sia , ae f Церковь

ed ō, ē d ī, ē sum , ē sse ( ed ĕ re ) есть

ēdūcō, ēdūxī, ēdūctum 3выводить (indūcō 3 вводить, наводить; ср. рус. индукция)

eff ĭ ci ō, eff ē c ī, effectum 3 делать, производить, сооружать

effodi ō, f ō d ī, fossum 3 вырывать

ege ō, u ī, – 2 + abl . нуждаться

ēgredior, gressus sum 3 выходить, исходить

ēiciō, ēiēcī, ēiectum 3 выбрасывать, извергать

elementum , ī n основание, принцип

elephantus , ī m слон

ē l ĕ v ō 1 поднимать

ē lig ō, l ē g ī, lectum 3 выбирать

em ō, ē m ī, emptum 3 покупать

ēnĕcō 1 убивать

enim coni. ибо, ведь

ēnumĕrō 1 перечислять

e ō, i ī, itum , ī re идти

Eph ĕ sus , ī f Эфес

epist ŭ l а, ae f письмо

equus , ī m конь

erg ō следовательно

ērĭgō, rēxī, rēctum 3 восставать, выпрямляться

err ō 1 ошибаться

error , ō ris m ошибка

ērubēscō, rubuī, – 3 краснеть

ērŭdiō 4 давать образование, обучать


    Ваша оценка произведения:

Популярные книги за неделю

    wait_for_cache