Текст книги "Булачка"

Автор книги: Васіль Ткачоў

сообщить о нарушении

Текущая страница: 5 (всего у книги 16 страниц)

РАСТЛУМАЧЫЎ

–Дзядуля, мне сказала бабулька, што раней сто рублеў былі вялікія грошы. Не тое, што цяпер.

Дзед з унукам ідуць па горадзе.

– Баба не хлусіць.

– А я не ўяўляю, якія гэта былі грошы. Ты мне не растлумачыш?

– Ну, на сто рублёў раней можна было купіць амаль трыццаць... пачакай... так, так.... Не, правільна: на сто рублёў раней можна было купіць трыццаць бутэлек гарэлкі.

– А колькі гэта? Багата?

– Канешне! То ж – сто рублёў!

– Не разумею.

– Малы яшчэ. Тады вось табе другі прыклад, жэўжык. Запамінай. Ці, унучак, за тыя грошы можна было купіць двесце банак кількі ў тамаце. Як? Га?

– Дзядуля, а чаму – гарэлка, а чаму – кількі?

– Дык час жа ідзе, унучак... тавараў шмат розных было і раней... Людзі ж не сядзелі склаўшы рукі, нешта выраблялі. Горы тавараў былі. Горы. То хіба ж запомніш усе?

КОТ

Халасцяк Міцькін позна вярнуўся дахаты. Сабраў на стол сціплую вячэру, толькі наважыўся падсілкавацца, як каля ног, матляючы пушыстым хвастом, пачаў церціся мурлаты чорны кот.

– Мяў-ў,– папрасіў кот у Міцькіна чаго-небудзь.

– Бач, чаго захацеў! Сам са скарынкі на скарынку перабіваюся. Пра цэны чуў?– адказаў Міцькін і адсунуў ката нагой падалей ад сябе. – Гуляй!

Кот паслухмяна адышоў. Паляжаў на халоднай падлозе, сквапна паглядаючы на свайго новага гаспадара, потым усё ж не вытрымаў, пацёгся да стала.

– Мяў-ў,– ціха нагадаў пра сябе кот.

Халасцяк Міцькін схапіў ката за карак і выкінуў у адчыненую фортку. Жывая істота паляцела з трэцяга паверха.

На наступны дзень Міцькін вярнуўся дадому таксама позна. Вырашыў даканаць рэшткі халасцяцкай ежы, усеўся за стол.

– Мяў-ў,– пачаў церціся аб нагу кот.

Міцькін падумаў: «Жывы. Зараз я табе пакажу, як аб’ядаць!»

І кот зноў мільгануў хвастом у фортцы.

Праз тыдзень Міцькін вярнуўся з камандзіроўкі. Адчыніў дзверы ў кватэру і на падлозе ўбачыў ката. Чамусьці Міцькін на гэты раз быў рады яго з’яўленню. Нават усміхнуўся кату. Толькі халасцяк Міцькін сабраўся пагладзіць жывую істоту, працягнуў руку, як кот, апісаўшы хвастом дугу ў паветры, сам зрабіў скачок у фортку...

ЗНАЙШЛІ ВЫЙСЦЕ

Сінічкін у апошні час дужа налёг на чарку. Жонка не магла ніяк даць яму рады. Прачуханцы і іншыя метады перавыхавання не дапамагалі. Што ж рабіць? Як быць? Гіне чалавек! Жанчына паскардзілася бацькам. Тыя параілі: трэба купіць аўтамашыну. Глядзіш, і паразумнее Сінічкін. За руль жа не сядзеш пасля чаркі. Сінічкіна ўхапілася за ідэю, пададзеную бацькамі, тым больш, што тыя паабяцалі дапамагчы грашыма. Грошай наскрэблі ўсяго на «Запарожац». Хоць так. На курсы Сінічкіны рашылі пайсці разам. Гэта ж добра, разважалі, калі ў сям’і два шафёры. Ці мала што? Тым больш, што будавалі планы ў перспектыве набыць іншамарку і падарожнічаць па краіне і нават замежжы.

Атрымалі вадзіцельскія пасведчанні. Набылі «Запарожац». Назаўтра Сінічкін, як і планавалася, накіраваўся на працу ў салоне «Запарожца». Жонка, праводзячы яго, памахала рукой і праслязілася:

– Нарэшце ты стаў чалавекам, Сінічкін!

З работы Сінічкін затрымліваўся. Здавалася б, раней, чым заўсёды, павінен быць дома, а яго, небаракі, няма. Кабета пачала хвалявацца. І калі затрэнькаў тэлефон, яна апантана ўхапілася за трубку:

– Алё! Слухаю! Хто гэта?

Званіў муж. Ён бадзёра прасіў жонку, каб тая тэрмінова прыехала да яго. І растлумачыў – чаму:

– Тут, разумееш, выпілі патрошкі. Ну, у Сідорчыка дзень нараджэння ў цёшчы. А за руль жа, галуба, у нецвярозым стане я сесці не магу. Прыедзь, забяры мяне разам з «Запарожцам».

Сінічкінай нічога не заставалася, як паспяшацца на выручку.

КІНО

Казюткіны глядзяць кіно. Па тэлевізары. Стужка пра наша з вамі жыццё, у ролях – вядомыя акцёры, таму да экрана прыліплі ўсе – ад старога да малога.

– А Кручкоў-та піў гарэлку! – калі на экране паказаўся славуты артыст, заўважыла, хмыкнуўшы, маці. – Усе вы, мужчыны, аднолькавыя. Вам бы толькі глытаць, толькі б булькаць!..

Муж агрызнуўся:

– А Шукшына колькі разоў замужам была? Падказаць?

– То ж Шукшына, а не я, дурніца, – уздыхнула, шкадуючы аб пражытым жыцці, жонка. Між іншым, а ты не скажаш, колькі разоў гойсаў у ЗАГС той жа Кручкоў?

– Ну, тры... – ціха мовіў муж. – Для артыста – нармальна.

– Дык яму можна, а Шукшыной – не? – вырачыла вочы на мужа кабета.

– Мама, тата! – папрасілі дзеці. – Цішэй вы, нічога ж не чуваць!

Маўчанне трымалася нядоўга. Неўзабаве старэйшая дачка Казюткіных заўважыла:

– Крамараў, дарэчы, у Амерыцы... Яму там вочы выпрамілі.

Маці хмыкнула:

– Вочы? Яму звіліны ў галаве трэба было выпраміць. Гэта ж трэба – уцёк адзін, а сям’ю ў Маскве кінуў. І як хапіла сумлення на такое? Ці каля яго ўвесь час сямейнікі павінны былі з косамі стаяць?

Муж заступіўся:

– Не можа быць, каб сям’ю кінуў, не узяў.

– Можа! Можа! Ад вас усяго чакаць даводзіцца! – жонка запунсавелася, торгалася ў крэсле. – Што, адвярнуўся, паразіт? За вамі вока ды вока трэба! Больш у камандзіроўку не паедзеш! І не мылься!

– Ды прычым тут я? Крамараў Саўка ўцёк... у свой час... а мне што – адказваць за яго, так? Вунь Мардзюкова... Глянь на яе. Падзівіся. Ціханава Шцірліцам назвала.

– Яна, дарэчы, яго першая жонка, – падказала сярэдняя дачка.

– Хіба? – здзівіўся бацька.

– Алёна праўду гаворыць! – энергічна заступілася за дачку маці. – Ды і хто з ёй ужывецца? Які дурань? Газеты чытаць трэба. Як толькі ў гасцініцу зойдзе ў якім-небудзь горадзе ваша Мардзюкова, там увесь абслугоўваючы персанал губляе прытомнасць: зноў Нона прыехала. Заганяе. Замардуе. То тое ёй не так, то гэтае...

... Кіно скончылася, ідуць навіны, а Казюткіны – ад малога да старога – усё яшчэ сядзяць перад экранам тэлевізара і ўспамінаюць, пра што ж яно было.

РАДАСЦЬ

Дадому стары Зюлеў вярнуўся надзвычай узрушаны і ўсхваляваны. Свяціўся, бы лямпачка. Хуценька скінуў плашчык, павесіў на цвік капялюш, а потым перавёў позірк на жонку, якая выйшла нарэшце яму насустрач з залы.

– Цікава, чаму такі радасны?– апярэдзіў кабету стары Зюлеў.

Жонка шчыра прызналася:

– Ты не памыліўся.

– Адгадай. Што, слабо?

–Паспрабую. Прэмію ветэранам выдалі, можа, як удзельнікам вайны?

– А вось і не! А вось і не!

– Кашалёк з грашыма знайшоў?

– Дробязі! Думай лепш, думай лепш!

Але жонка, колькі не называла прычыны радасці старэнькага свайго Зюлева, ніяк не магла патрапіць, што гаворыцца, у яблычка. Здаўся сам дзядуля.

– Мне месца сёння ў тралейбусе ўступілі!– пляснуў ён у аладкі. – Падзея! Запомні гэты дзень. Запішы дзе-небудзь... Будзем святкаваць. А ты – прэмію, кашалёк... Пазвані сыну, абрадуй і яго. Суседзям скажы. Няхай і яны парадуюцца...

ШЧЫРАЯ ЛЁКСА

Прыехала Лёкса ў горад. Пасля пенсіі. Грошай быццам бы шмат, а на цэннік гляне – псуецца настрой: божухны, столькі нулёў! Прымяралася да рэчаў, бо і боты трэба, і кухвайка, і панчохі, і яшчэ шмат якая трасца, але ж... нулі, каб ім тлумна стала!

Нічога не купіла старая. Рашыла не спяшацца і падумаць: набываць тыя рэчы ці пачакаць? Шкада, па праўдзе кажучы, грошай.

Пакуль хадзіла-блукала па крамах і гарадскім рынку, дужа прагаладалася. Пацікавілася, колькі каштуе бяляш. Адказалі. Ого! У Лёксы вочы палезлі на лоб. Але голад – не цётка. Старая махнула рукой і ўголас сказала:

– Давайце бяляш! Як успомню, колькі мужык мой прапівае, дык і нядорага.

Пахадзіла, пахадзіла – зноў есці захацелася. Спынілася каля латка з чабурэкамі. Адзін каштуе?.. Ого! Але ўспомніла Лёкса, колькі прапівае яе муж, і папрасіла чабурэк. Хоць і шкада было грошай.

З’ела – як языком лізнула: было б што там есці!

«Мо і марожанага пакаштаваць?– падумала старая і доўга глядзела-дзівілася, як людзі набывалі апетытны ласунак. – Вазьму. Няхай сабе і восемдзесят тысяч каштуе. Як успомню, колькі мужык прапівае...»

І падала прадаўшчыцы грошы.

Будзе што ўспомніць беднай Лёксе...

ЕЗДЗІЦЕ СТОЯЧЫ, СТАРЫЯ!

Маналог студэнта

Ну, і што ты скажаш ім, старым!? Сёння ж, далёка хадзіць не трэба, тузае мяне за плячо дзядуля. У тралейбусе. Я сяджу, як і мае быць, слухаю музыку і еду да сябе... ва універсітэт... на другую пару. А ён тармосіць. Паварочваюся. Што табе, выкапень дваццатага веку, патрэбна, га-а? А ён пальцам торкае на сваю бабулю... такую, даруйце, выкапнёвую статую, як і сам: «Малады чалавек, а не маглі б вы саступіць месца бабулі?» Чулі? Бачылі? А чаму – я? Чаму, пытаюся, я? Крайняга знайшлі? Ды і хіба я вінаваты, што ў мяне бацькі сумленныя і я езджу ў грамадскім транспарце на лекцыі? Вам, можа, захочацца заўтра на «Опелі» праехаць... Што, будзеце спыняць іншамарку, карабкацца ў салон легкавіка насуперак волі гаспадара? Не? А тут, у тралейбусе, што – можна? Я, дарэчы, заплаціў... як і належыць. Сам. Без пратэкцыі прэзідэнта. Ды і паглядзіце вакол, старыя, хіба я адзін, малады, сяджу? Усе маладыя сядзяць, бо яны лаўчэйшыя, гэта і зразумела, таму і захапілі месцы, калі на канчатковым прыпынку штурмам бралі тралейбус. Яшчэ не хапала, каб вы і тут наперад вырваліся. Хе!

Не, я нічога не сказаў крыўднага старому, адвярнуўся, у шыбу гляджу, музыку слухаю. Еду. А ён зноў: «Малады чалавек...» І на бабульку паказвае. На каго там глядзець? Шапка з норкі, значна старэйшай, чым сама, і маршчыны...узаранае поле. Божухны! «Не маглі б вы саступіць?» Блін, дастаў! Ну сказаў жа я табе...хіба па вачах не бачыш, павук стары, што месца занята. Ды і хто сказаў, што вы, старыя, павінны ездзіць седзячы. Дзе запісана? У якой Канстытуцыі? Можа вам яшчэ і ложак у тралейбусе паставіць? Дык і так спіце багата... Пенсія... сон... сон... пенсія... А што яшчэ вы бачыце, пра што яшчэ гамоніце?!

А я так лічу: усе старыя, усе пенсіянеры павінны ездзіць стоячы! Так і толькі так. Зразумейце мяне, будучага спецыяліста з вышэйшай адукацыяй. Бо калі сядзіш, што ўбачыш? Нічога. Шыш. Пшык. А вам, старым, трэба выкарыстоўваць кожную хвіліну, каб жыццём надыхацца, каб больш паспець убачыць, каб больш ухапіць у гэтым жыцці. А калі стаіш, калі за поручань трымаешся, то можна яшчэ і шыю выцягнуць... каб убачыць, што недзе за акном тралейбуса віруе жыццё: хтосьці камусьці дае па карку, недзе спіць на лаўцы п’яны, а побач стаіць яго напарнік з працягнутай рукой і просіць грошай на аперацыю сыну, якога не бачыў і ў вочы, а зараз вунь праехалі паркан, за якім нешта будуюць вельмі даўно... Ці не тое, што абяцалі? Ці не камунізьм? Даруйце, трэба вымаўляць без мяккага знака, так-так. А каб сядзелі, то ўбачылі б вы толькі пліты, якімі загароджана будоўля.Так што далей можна ўбачыць усё, шаноўныя выкапні, толькі стоячы. Стойце і не кірхайце. А то праедзеце тое, што будавалі.

А вунь, паглядзіце, навастрыце зрок: маладыя абдымаюцца. Цалуюцца? Усяго?! Гэтым сёння, відаць, і вас, выкапняў старых, не здзівіш. Але калі будзеце больш стаяць у грамадскім транспарце, паверце мне, і секс убачыце... гарантую... праз акно тралейбуса. Што, што вы гаворыце – навошта ў акно глядзець, калі ўсё гэта ёсць тут, у салоне? Дзе, дзе? Пакажыце! Пакуль сам не гляну на свае вочы – не паверу. На заднім сядзенні, кажаце? Га-а, ідэя: вось іх, дзядуля , і праганіце! Гляньце вы на іх – разлягліся, і праўда, столькі месца займаюць, а старыя стаяць! Ну, блін, даюць! Хаця пачакайце: калі б яны, старыя, сядзелі, ніколі б не ўбачылі, што адбываецца за іхнім каўняром.

Так што ездзіце, насамрэч, стоячы,старыя! Больш убачыце!

БУЛАЧКА

Муж вярнуўся дадому пасля палучкі. З бутэлькай гарэлкі. Жонка ў яго зусім не п’е, нават не прыгубляе. На стале была добрая вячэра: катлеты, салат, селядзец... Муж напоўніў шклянку – як не да беражкоў – і залпам апаражніў яе, а закусваць не стаў. Нават не дакрануўся да ежы.

– Ты ж закусвай, закусвай, – мітусілася перад мужам жонка. – Я ж старался, гатавала. Вось катлеты... Вось селядзец...

Муж пахваліў жонку, зноў напоўніў шклянку, зноў выпіў, крактануў, а да стравы нават не дакрануўся.

Жонка зноў паказала рукой на катлеты, на салат, на селядзец...

Муж выліў у шклянку ўсё, што заставалася ў бутэльцы.

– Хоць булачкай закусі, – жонка падсунула булачку бліжэй да яго.

Муж адламіў кавалачак булачкі, пасля таго, як дапіў гарэлку, праглынуў яго. І... пасунуўся на падлогу з табурэта. Але паспеў папракнуць жонку:

– Бачыш, што твая булачка нарабіла?!

МОДНІЦА

Кім працуе ў нас Пятроўна? Ніколі не здагадаецеся. Ніколі. Паглядзіце на яе, падзівіцеся – апранаецца заўсёды з шыкам, з іголачкі, нават, відаць, і дырэктрыса Сцяпанаўна зайдросціць ёй. Модніца! А чаму і не? Я ж і кажу, усё на Пятроўне блішчыць і ззяе, а перапранаецца яна, мусіць жа, па некалькі разоў на дні. І дзе толькі грошы бярэ, спытаць бы? Хто спансуе? Быццам бы і палюбоўніка не мае. А бярэ ж недзе! Венікам іх не намяцеш асабліва, швабрай не швабрыш. Цяпер, спадзяюся, вы здагадаліся, што Пятроўна – прыбіральшчыца. Самая звычайная, самая радавая. Хоць, пэўна ж, і не: за ёй замацаваны і кабінет дырэктрысы, што не кожнаму давераць.

Аднаго разу Пятроўна зрабіла, як заўсёды старанна, уборку ў кабінеце дырэктрысы і прыхарошваецца сабе перад люстэркам. А тут нехта нясмела паляпаў у дзверы.

– Заходзьце, калі ласка!– ветліва запрасіла Пятроўна.

У кабінет прасунуў галаву нечым усхваляваны малады рабочы Аленчык. Спярша здзівіўся, што дырэктрыса так рана і сапраўды прыходзіць на працу, хлопцы не хлусілі, затым адразу ж ціха, нясмела сказаў:

– Мне на тры дні... трэба... ага... адлучыцца. Па сямейных справах. Адпусціце?

Пятроўна ўважліва паглядзела на Аленчыка, паціснула плячыма і са спачуваннем прамовіла:

– Калі трэба... то трэба... што ж... асабіста я не супраць. Бываюць жа сітуацыі, калі неабходна... так-так... я разумею.

– Бываюць,– пагадзіўся Аленчык, падзякаваў за паразуменне і дабрыню... дырэктрысе і, адвесіўшы паклон, знік за дзвярыма. А потым і за прахадной фабрыкі. На тры дні. Як і дазволіла яму прыбіральшчыца Пятроўна.

Праз тры дні за прагулы Аленчык атрымаў першую ў сваім жыцці вымову, але з апошнім папярэджваннем, а Пятроўну прымусілі апранаць на рабоце халат і параілі прыхарошвацца перад люстэркам дома – каб ніхто не прымаў яе больш за Сцяпанаўну.

І, вядома ж, паўшчувала Пятроўну сама ... дырэктрыса: ведай сваё месца, модніца!

ПРЫЕХАЛІ МІЛІЦЫЯНЕРЫ

Сонька заявіла ў райаддзел міліцыі, што яе мужа Сямёна напаіла бабка Маруся – так аддзячыла яна, маўляў, за тое, што ён разагнаў некалькі барознаў бульбы. Прасіла прыняць меры, бо муж зусім співаецца. Прыехалі міліцыянеры, пытаюць у бабкі Марусі:

– Самагон ёсць? Толькі чэсна!

– Дык... яно ж... ага ,– разгубілася старая.

– Даставай сама, а то будзем шукаць!

Бабка Маруся паставіла на стол пачаты трохлітровы слоік.

– І гэта ўся, – сказала.

– Паверым. Ну, а цяпер давай апарат.

– Дык... я ж, дзетухны, сама ўжо не адужу, дык... ага... суседа Цімку папрасіла, каб і для мяне, калі сам гнаў, заадно выціснуў. Ён часта выручае.

Міліцыянеры пайшлі да Цімкі. Той таксама не паспеў апрыходваць самагон – выставіў і ён усе банкі-шклянкі. І яшчэ апарат.

– Эх, людзі! – лаяўся Цімка. – Ведаю, ведаю, хто мяне залажыў. А больш і няма каму, як Лявону: дражджэй яму не пазычыў, дык цяпер во помсціць, паразіт! Ён, таварышы міліцыянеры, шапну я вам, так і быць, учора п’яны быў, сам бачыў. Дзе ўзяў? Пытанне законнае, бо ў краме нічога выпіць няма – пасяўная. Га?

У Лявона міліцыянеры забралі апарат і ўвесь самагон.

– Каб знаў, што такая штукенцыя атрымаецца, і сёння б напіўся, – гаротна ўздыхнуў Лявон. – А гэты Пахом, мушу вам сказаць, гнілы чалавек, ён адзін толькі ведаў, што я гнаў самагон. І данёс, га? У мяне з ім свае рахункі. Даўнія. Нічога, нічога, разбярэмся. Дык вось, таварышы міліцыянеры, мушу сказаць вам: учора Пахом паўдня ваду насіў – бы ў лазню, а тае ў яго няма. Што гэта значыць?

У Пахома ў вялікай бочцы стаяла брага – літраў 200, не менш.

– Брагу выліць, а бочку разламаць! – загадаў старшы з міліцыянераў.

– Э-э, не-не, бочку не ламайце! – узмаліўся Пахом. – Мяне ж тады ўсёй вёскай павесяць. Раздзяруць! А як жа! Калі якая ў каго вялікая гулянка намячаецца, то яе, бочку, і бяруць у арэнду ў Кандрата – за літру першаку. Так што, таварышы міліцыянеры, зразумейце мяне: што хочаце рабіце, любы штраф вытрымаю-перажыву, а ёмістасць гэтую нярушце...

Бочку міліцыянеры пакінулі, пашкадавалі – усё ж рэч добрая, дзе цяпер такую знойдзеш, а штраф далі ўсім.

– Во нарабіла дзялоў наша Сонька! – круцілі галовамі вяскоўцы, уздыхалі, ахалі-охалі, аднак у вочы той не выказваліся: ёй і так гора, калі муж п’яніца.

ІГНАТ ЗАСТАЕЦЦА!

Перасялілі жыхароў вёскі пасля чарнобыльскай аварыі. Жывуць-абжываюцца людзі на новым месцы, не адразу і пра Ігната ўспомнілі: а дзе ж ён і сапраўды, старэча, згубіўся, нешта не відаць? Кінуліся туды-сюды – няма. Старшыня калгаса і парторг вяртаюцца назад у вёску, заходзяць у Ігнатаву хату, а дзед, як ні ў чым, сядзіць за сталом у дружным акружэнні поўных і парожэніх бутэлек, жалобную песню спявае. Сам жа на добрым падпітку. Глядзіць ён асалавелымі вачыма на прыехаўшае начальства, непаслухмяным пальцам паграджае:

– За мной прыехалі, значыць? Не, не паеду. І не ўпрошвайце. Тут нарадзіўся, тут і загавею. Ды і хіба ж я дурань які ? Мне і тут добра, яй-бо. Курорт! А цяпер, я ж ведаю, куды землякі самагонку пахавалі, то мне піць-папіваць яе хопіць да канца свайго жыцця. Вяртайцеся. Ігнат застаецца!

Праз тыдзень за Ігнатам зноў прыехалі – на гэты раз старшыня сельсавета і парторг. Палохаюць Ігната:

– Памрэш жа!.. Радыяцыя вельмі высокая! Збірайся! Ды і мы даклалі вышэй, што ўся вёска эвакуіравана, а ты нас падводзіш, Ігнат. Калі дазнаюцца наверсе – мала не будзе. Нам. Не табе. Так што давай, давай! Ну!

– Х-хе, знайшлі чым палохаць – рацыяй,– заплюскаў вачыма Ігнат. – Нам жа, чуйце, на фронце таблеткі ў кацялок падсыпалі, каб да дзевак не карцела, дык яны, таблеткі тыя, ядры іх у корань, толькі праз трыццаць пяць гадоў пачалі дзейнічаць. Га?

ПРА ЕЎРОПУ

Заспрачаліся неяк мужыкі, якая частка свету большая. Адзін кажа, што Азія, другі называе Амерыку, а Платон – Еўропу. А каб глянуць у які падручнік ці на карту – не глянеш: хто з іх, вяскоўцаў, трымае ўсё гэта? Настаўнікі і вучні жывуць на цэнтральнай сядзібе, а ў Заліп’і – адны старыя.

– Ты вось кажаш, Платон, што Ёўропа большая, – счакаўшы, пакуль угамоняцца землякі, памяркоўна сказаў Іван Прылепа. – Няпраўду кажаш. Маленькая яна. Па тым мяркую, што ў вайну напіўся я ў цягніку, а пакуль праспаўся – то ўсю Еўропу і праехалі...

ВАЖНЫ ДОКАЗ

Неяк у нас забаранялі шафёрам падвозіць у кабіне пасажыраў. Яшчэ пры Гарбачове. Ведаў, канечне, пра гэта і Сідаронак – вадзіцель мясакамбіната. А яму якраз камандзіроўка – у самую Маскву: каўбасы адвезці.

– Збірайся,– сказаў Сідаронак жонцы. – Па магазінах пабегаеш, можа што з вопраткі купіш – там, у сталіцы, выбар лепшы.

Паехалі. Перад самой Масквой спыняе даішнік. Казырнуў. Папрасіў дакументы, а тады строга пытае:

– А чаму ў вас у кабіне пасажыр?!

– Дык гэта ж жонка!

– Розніцы няма – жонка ці хто. Нельга. Прыйдзецца вас наказаць.

– А ёлкі ж палкі!– развёў рукамі Сідаронак. – Як Гарбачоў сваю Раю катае па ўсім белым свеце, а мне родную жонку нельга на гэтым вось задрыпаным тарантасе раз за ўсё жыццё ў Маскву звазіць, Крэмль паказаць!

Міліцыянер засмяяўся, вярнуў дакументы: едзьце, так і быць. Доказ важны.

ЧЫЙ САЛДАТ?

Васіль зноў успамінае армію.

– Генерал адзін у нас быў... Грузін. Мужык, скажу я вам, ціка-а-вы. Балакае – вушы растапырыш. З акцэнтам. З гумарам.

Адзін раз сабраў ён усіх камандзіраў палкоў, па гарадку ходзяць, спыняцца, нешта глядзяць, пастаяць– пастаяць, далей ідуць. А тут прама перад імі на дарозе куча ляжыць... Не буду гаварыць, вы здагадаліся – чаго. І ўсе, як па камандзе, спыніліся, глядзяць на кучу. А генерал пытае:

– Чый салдат нарабіў?

Палкоўнікі і падпалкоўнікі паціскаюць плячыма, пераглядаюцца: хто яго ведае, чый, але не мой, здаецца. Мой на такое не здатны. Тут камандзір палка, па тэрыторыі якога ідуць, дапяў нарэшце, што раз куча на ягонай тэрыторыі, то і салдат, значыць, яго.

– Мой... – сказаў разгублена.

– Малайчына! Дай руку!– і генерал моцна паціснуў разгубленаму камандзіру палка далонь. – Карашо сальдат корміш! Глядзі, какой балшой куча!

ХІТРЫ СВАТ

У Сямёна два сваты, Пятрок і Рыгор. Жывуць яны ў суседняй вёсцы, не-не ды і прыедуць да яго ў госці. Сямён, можна сказаць, непітушчы, хоць і дабру прапасці не дазволіць, ды і хітраваты ён, а яшчэ больш – скнара. Што ж да сватоў Пятра і Рыгора, то яны мужыкі прасцецкія і чарку дужа паважаюць.

– Сядайце, сваточкі, да стала бліжэй, – запрашае Сямён, рэжа хлеб, скрыліць сала, агурок і ставіць на стол бутэльку і дзве шклянкі.– Добра, што прыехалі. Ну, як там дзеці нашы? Не лаяцца? Мірна, кажаце, жывуць? То і добра. Давайце за гэта вып’ем.

Сямён налівае ў дзве шклянкі, адну бярэ сам, другую падае Петраку, яны абодва выпіваюць, а Рыгор назірае. Закусваюць. Потым Сямён зноў налівае ў дзве шклянкі. Адну бярэ сам, другую падае Рыгору.

– Ну, а цяпер давай, сваток, з табой вып’ем.

Выпіваюць. Паўбутэлькі Сямён, паўбутэлькі Пятрок з Рыгорам.

І заўсёды так.