355 500 произведений, 25 200 авторов.

Электронная библиотека книг » Вернер Зомбарт » Буржуа » Текст книги (страница 30)
Буржуа
  • Текст добавлен: 12 октября 2016, 02:56

Текст книги "Буржуа"


Автор книги: Вернер Зомбарт


Жанры:

   

Культурология

,

сообщить о нарушении

Текущая страница: 30 (всего у книги 33 страниц)

208. «Ne sia chi stimi richezze se non faticose et incommode a chi non sa bene usarle, (et sara non dannossa ogni richezza a chollui el qualenon la sapra bene usare et conserеare» (L.c., 49).

209. The Oeconomy of Human Life, Haushaltungskunst des menschlichen Lebens, 1785. Это сочинение является в основе извлечением из произведений Франклина. «A wise man will desire no more than what he may justly use soberly, distribute cheerfully, and live up on contentedly» (338).

210. Dr. Bergk, Die Kunst reich zu werden. 1838.

Это сочинение порождено франклиновским духом: автор сам объявляет, что его намерение состоит в том, чтобы распространять учение Франклина.

211. Dr. Bergk, а.а. О.

212. Alberti, Delia fam., 242 (и в других местах).

213. The Oeconomy of Human Life, 121.

214. G. Smith, Diss, de privilegiis societatis Indiae orientalis. 1786. P. 16; цитировано y Laspeyres, a.a.0., p. 91.

215. С. Laspeyres, a.a.0., p. 87.

216. «Soleva dire messer… Alberto, ото destissimo et faccentissimo che mai vide uomo diligente andare se non adagio» (Alberti, Delia famiglia, 165).

217. «A Paris on court, on se presse parce qu'on у est oisif; ici (a Lyon) l'on marche posement, parce que on e est occupe»(lust Godard, L'ouvrier en soie, 1 (1899), 38–39).

218. «How in scarlet coats, cocked hats, and powdered wigs, they strutted up and down the Planistanes, the only bit of pavement then in Glasgow, covering three of four hundred jards of road in front of the Town Hall and the adjoining offices – talking grandly to one another, and nodding haughtily to the humbler folk who came to do them to sage», 394, цитировано у Fox Bourne, Englisch merchants. «Чопорный и внимательный» – два эпитета, которыми Goethe один раз в «Вильгельме Мейстере» характеризует профессиональные особенности делового человека.

219. Die Juden und das Wirtshaftsleben, стр. 132.

220. См. свидетельства в Allgemein. «Schatzkammer der Kaufmannschaft», 1741, 3, 148; 4, 677; 3, 1325; 1, 1392.

221. «No respectable house would overdo the things. There was a sort of selfrespect about the articles advertised…» Walter Barrett, The old merchants of New-York City (1863), 22,25.

222. Compi. Engl. Tradesman. 5 ed. 2. 151.

223. Jos. Child, A new discoures of trade. 4 ed., p. 159.

224. «It wold be a greoute decay unto the companye, where-upon the Mr. and Wardens gave the said stranger grete thanks and also XX3s in money towards his charge and so parted…» Clothworkers Court Book Jane 21. 2 Elisabeth у Unwin, nd. organ (1900) II, 7.

225. «Les metiers ont etc longtemps defendus dans le royaume, parce que les has s'y taisaient avec plus de diligence et de finesse et qu'on craignait qu'ils ne detruisissent le tricot qui fait subsister quantite de pauvre gens…» – говорил в 1697 г. интендант Буржа, y Lewasseur. Hist. 2,257.

226. loh. loach. Becher, Narrische Weisheit, 1686. S. 15.

226a. Обе последние цитаты я заимствую у Karl Ergang, Untersuchungen zum Maschinenproblem in der Volksw. Lehre Volks. Abh. Bd. 1, 2. Erg. Heft (1911), 4, 10.

227. «Ces machines, dont l'ubjet est d'abreger l'art, ne sont pas toujours utiles. Si un ouvrage est a un prix mediocre, et qui convienne egalement a celui qui l'achere et а l'оuvriеr qui l'a fait; les machines qui en simplifierolent la manufacture, c'e t-a-dire, qui diminueroient ie nombre des ouvriers seroient pemicieuses; et si fes moulins a cau n'etoient pas partout etablis, je ne les croirois pas aussi'utiles qu'on ie dit; parcequ'ils ont fa t reposer une infinita de bras, qu'ils ont prive bien des gens de l'usage des eaux, et ont fait perdre la fecondite a beaucoup de terres» (Montesquieu. Esprit des Lois, Liv. XXIII, Ch. XV).

228. Postlethwayt, Diet. of Commerce. 22. (1758), 121.

229. WaltherRathenau, Reflexionen, 1908, 81.

230. Ibid. P. 82.

231. Более подробно я разработал эту проблему «объективирования стремления к наживе» в «Archiv fur Soz. Wissenschaft» (Bd. 29, S. 700).

232. A. Carnegie, Selbstbiographie; deutsch «Evangelium des Reichtums» (1905, XXVII).

233. Rep. of the Ind. Comm. (1900), 795.

234. Dr. Strousberg und seine Wirken: Von ihm selbst geshildert (1876), 397.

235. loUes L. Eine wirtschaftliche Persenlichkeit, «Der Tag», 1909, N 215; Volkswir-tschafti. Beilage.

236. U. Rathenau, Reflexionen, 99.

237. John D. Rockfellers, Memorien. Deutsch (1909), XXIV.

238. Ludwig Feuchtwanger, Die ethischen Grundlangen der Nationalokonomie in Schmollers Jahrbuch, 37 (1913), 161.

239. Так, F. Rechfahl в своих статьях о «Кальвинизме и капитализме», содержащих в остальном очень много верного, еженедельнике «Internal» (1909, S. 1293).

240. W. Rathenau, Reflexionen, 92.

241. См. статьи «Aniage», «Disposition», «Instinct» в Handworterbuch der Philosophic топ Dr. Rudolf Eisler (1913) и приведенную мною литературу. Сюда же сравни еще Н. КигеПа, Die Intellektuellen der Gesellschaft, 1913.

242. «Чтобы быть руководителем больших предприятий, мне не хватало также хорошей памяти» (Worner Siemens, Lebenserinnerungen, S. 296).

243. Quare поп, quantum quisque prosit sed quanti quisque sit, ponderandum est, Brutus, 257.

244. Xenophon, Oeconomicus (deutsch von M. Hodermann, 1897); 2, 9, 12. Kapitel.

245. «Etiam sit a veneris amoribus aversus: quibus si se dederit non aliud quidquam possit cogitare quam illud quod diligit; nam Yitiis eius modi pellectus animus пес praemi-um jucundius quam fructum libidinis пес supplicium gravius quam frustrationern cupiditas existimat» (Columella, De re rustica. Lib. XI, 1.).

246. «Чрезвычайно трудно понять и почти совершенно необъяснимо, каким образом след, образовавшийся в индивидуальной жизни вследствие влияний извне, связи продолжений ганглиевых клеток, мог бы быть перенесен на половые клетки, так что в организме следующего поколения соответствующая связь осуществлялась бы (вполне или отчасти)» (Н.Е. Ziegler, Die Naturwiss. u. die socialdem. Theorie, (18 3), 151).

Здесь, без сомнения, не место вдаваться в разбор проблемы наследования приобретенных свойств. Достаточно будет, если автор заявит себя приверженцем антиламаркистской точки зрения. Конечно, и доказательства в тексте действительны лишь в предположении правильности этой (принимаемой здесь без доказательств) точки зрения. Для того, кто все выводит их всего путем одного лишь внешнего воздействия, т. е. для ламаркиста или приверженца теории среды, вообще ведь при разборе вопросов, подобных нашему, не существует, в сущности, никакой биологической проблемы, или проблемы задатков. Для него человек и как отдельная личность, и как народ является манекеном, которого случайная внешняя судьба наряжает любым образом, который душевные состояния получает, как болван надетый на него чепчик.

Насколько я могу судить, впрочем, современное состояние биологических исследований относительно проблемы такое: чистые «ламаркисты» находятся в процессе вымирания и спор идет еще только о немногом, или меньшем, или еще меньшем в области внешних возбуждений, унаследование которых считают возможным. Ни один серьезный исследователь, насколько мне известно, ныне больше не оспаривает того, что общая масса душевных состояний основывается на кровной предрасположенности и что эта предрасположенность, а не среда определяет в основе душевную деятельность человека. Из новой литературы я выделю еще работу стоящего на крайнем «левом» крыле (допустимо, пожалуй, употреблять образы из парламентского языка), так как ламаркизм, без сомнения, в той же мере соответствует «либеральному» (или социал-демократическому) мировоззрению, в какой последовательный вейсманизм является естественнонаучным коррелятом «консервативных» воззрений (R. Semon, Der Stand der Frage nach der Vererbung erworbener Elgenschaften. S.A. aus Fortschritte der naturwissenschafti. Forschung, Hrag. von Em. Abderhalden, II. Bd, 1910) и этюд (противоположной ориентации, очень поучительный – W. Bets, Uber Korrelation: Methoden der Korrelationsberechnung und kritischer Bericht uber Korrelationsuntersuchungen aus dem Gebiete der Intelligenz, der Aniagen und lhrerBeeinflussung durch alissere UnstSnde. 3. Beiheft zur Zeitschrift fur angewandte Psychologie und psychologische Sammelforschung, hrsg.Yon Wilh. Stern und Otto Lip-pmann, 1911).

247. В целом проблема наследственности ныне трактуется: у V. Haecker, Allg. V. Lefire, 1911: R. Goldschmid, Einfuhrung in die V. Wissenschaft. 1912; L. Plate, V. Lehre 1913. S. 247. О (весьма запутанной!) этнографии Шотландии см.: Skene U.F., Celtic Scotland. 3 Vol., 1876–1880; John Mackintosh, History of the civilization in Scotland, 4 Vol., 1892 (главным образом). Vol. 1; Forduns Chron., уже вполне выяснена этнографическая противоположность между Highlander'a M. H. и Lowlander'a M. H. (Skene, I.e. 3,15,39).

248. A.W. Wiston-Glynn, Lohn of Lauriston… (1907), 3. Ср. также судьбу Darien-Co (1698–1699) с судьбой английских и голландских торговых компаний.

249. Превосходный обзор скрещения крови испанско-португальского народа дает Н. Schurtz, Die Pyrrherennhalbinsel in Helmolts, Weitgeschichte. Band 4.

250. J. Jung in Helmholts, Weitgeschichte, 4, 364.

251. «Mercatura… sin magna et copiosa, multa undique aportans multisque sine tanitate impertiens, non est ad modum vituperanda» (Cic., De off. I.e., 42; Otto Neurath, Zur Anschauung der Antike u.s.w. in den Jahrbuchern f. N.O. 32, 577 и след.

252. С. Tonielo, Dei remoti fattori della potenza economica di Firenze (1882) 12 (и след.), 46.

253. Об этрусках наилучшие данные содержит все еще фундаментальный труд Muller-Deeke. Die Etrusker. 2 Aufl. 2 Bande.

Ср.: С. Pauli, Die UrTolker der Apenninhalbinsel в Weitgeschichte. Bd. 4, Об их хозяйственной деятельности, в частности, писал: Н. Genthe, Uber den etruskischen Tauschhandel nach dem Norden, 1874. M.Muller-Deeke, a.a.0.2, 325.

255. «Gens itaque ante omnes alias eo magis dedita religionibus, quod excelieret arte colendi eas» (Linus. Vol. 1).

256. Davidsohn, Geschichte топ Florenz, 1. 39.

257. Skene, Celtic Scotland, 1, 145 (и след.), 191 (и след.), 231.

258. 1. Klumber, Der friesische Tuchhandel zur Zeit Karls des Grossen. Leipzig, Diff., 1898.

259. «Their eternal want of pence and their inhability to dispense it» приводит дворян к гибели. «The day had gone by when a following of rudely-armed retainers (вассал) made a great man of a Bell-the-Cator a Tiger Earl. As things went now, what had been a source of strength was fast becoming a source of weakness. Retainers had to be maintained and their maintenance was a drain on the lord's resources which his extended wants made ever more undesirable… A noble with broad domains and a scanty purse was a stranded leviathan, impotent to put forth his strength in the new conditions in which he found himself». Г. Hume Brown, Scotland in thй time of Queen Магу, (1904), 182 и след.

259а. Все относящиеся к семейным обстоятельствам Альберти данные я заимствую из труда по источниковедению Luigi Passerini, Gli Alberti di Firence. Genelogia e Documenti 2 Vol. 1869.

260. Из «Nulla fate senza optima ragione» (Alberti, Delia famiglia, p. 198). Телесно вы должны жить здорово: «… non mangiare se tu non senti fema: non bere setu non ai sete…», этого требует пищеварение (p. 164). «Prendete questa regola brieve gйnйrale, molto perfecta: ponete diligentia in conoscere quai cosa a voi soglia essere nocita et du quella molto vi guardare: quale vi ogiova eti voi quella seguite» (Ibid.) «Tanto siamo quasi da natura tutti proclivi e inclinati all'utile, che per trarre da altrui, e per conservare a noi, docti credi dйlia natura, sapp.iamo e simulare benivolentia e fugire amicitia quanto ci attaglia» (Ibid., p. 264). «Nessuno уего e si indurato in te, che pochi di una tua diligentia et solleccitidine non Ilow emendi nello rimuti» (Ibid., p. 46). «Ne puo solo nel corpo tanto l'exsercitio (упражнение) ma nell'animo ancora tanto potra quanto тоггето colla ragione saguire», (Ibid.). «Sempre m'afatico incose utili et oneste» (Ibid., p. 163). Каким жизненным ценностям Alberti придавал наибольшее значение, показывает следующее место: А просить у бога: «Ci dia quiиte et verita d'animo et di intellecto et pregarlo ci conceda lungo tempo sanita, vita, et buona fortuna, belle famiglia, oneste ricchezze, buona gratia et onore fra gli uomini», p. 226. В своей автобиографии Франклин положительно замечает, что его схема добродетелей не коренится в определенной религиозной системе, но может быть действительной для принадлежащих ко всем религиям, потому что она соответствует общечеловеческой разумности: «Though my scheme was not wholly without religion, there was in it no mark of any of the distinguished tenets of any particular sect»* (Memoirs, l, 139).

Он рекомендует жить по примеру Иисуса и Сократа («Imitate Jesus and Socrates». Ibid., p. 130). «In this piece it was nny design to explain and to enforce this doctrine, that Ticious actions are not hurtful because they are forbidden but forbidden because they are hurtful; the nature of man alone considered: that it was therefore everyone's interest to be virtuous, who wished to be happy even in this world; and l should from this circumstance (there being always in the world) a number of rich merchants, nobility, states and princes, who have need of honest instruments of the management of their affairs, and such being so rare have endeavored to convince young persons, that no qualities are so likely to make a poor man's fortune, as those of probity and integrity»* (Ibid., p. 140–141). Сравни также приведенную в другой связи систематику добродетелей человека.

261. Новые источники опять у N. Tamassia, La famiglia ital. nel se. XV e XVI (1910), 40 (и след.). Хотели подражать древним предкам «in virtu e in sustanza».

262. Marcotti, Un mercante fiorentino, 106.

263. Например: «Scrivono che Stifonte megaro philosophe da natura era (inchinato a essere) ubbriaco et luxurisso, ma conexercitar (si in) abstinentia et virtu vinsa la sua quasi natura et fu sopra gli altri costumatissimo. Virgilio quel nostro divino poeta da giovane fu amatore», l.c., 46 и т. д.

264. Xenophon, Oconomicus, Кар. Deutsch von Hфdermann, 1897, S. 51.

265. Xenophon, a.a.O. S. 80.

266. Max Weber, Romische agrargeschichte (1901), 225–226.

267. «Diligens paterfamilias, cui cordi est, ex agricuitu certain sequi rationern rei familiaris augendae…» (Columella, De re rustica. Lib. l, c. l). Агрономическая наука была высокоразвита греками, карфагенянами (!), римлянами и т. д. Qui studium agricolationi dederit, antiquissima sciвt haec sini advocanda: prudentiam rei, facultatem impendendi, voluntatem agendi.

268. «Nulla est… vel nequissimi homini amplior custodia quam quotidiana operis gttctio'- nam illud verum est Catonis oraculum, nihil agendo homines maie agere discunt… prgelabentis… temporis fuga quam sit irreparabilis, quis dubitet? Elus igitur mernor pigecipue semper caveat, ne improvidus ab opиre vincatur. Res est agrestis insidiosossima cunctanti: quod ipsum expressius vetustissimus auctor Hesiodus hoc versu significavit» (Columella, De de rust. Lib. XI. c. l.).

269. «Non minor est virtus quam quaerer partia tueri» (Oiid.), «Drivitae grandes horoini sunt vivere parce» (Lucret. Magnum vectigal parsimonia). Nullus tantus quaestus quem quod habes parcere. «Magnae opes non tam multa copiendo quam haud multa perdendo quaeruntur» (Цитировано в Geldsucht, S. 79).

270. «Chi non terne Dio, chi nell'animo suo ave apenta la religione, questo in tucto si puo riputare cativo… si vuole l'animo a picholi di grandissima reverentia et timorй di Dio, impero che l'amore et observanze dйlie cose divine e mirabile freno a moiti vitii…» (Alberti, Dйlia fam., 54).

271. Alberti, l.c., p. 122.

272. Это является результатом глубоких изысканий Charles Де/ое, La foi rйiigiuse en Italie au XIV siиcle, 1906.

273. Это хорошо развито у G. Toniolo, Dei remoti fattori dйlia optenza economica di Firenze, 1882.

274. O. Hartwig, Quellen und Forschungen zur аlteren Geschichte von Florenz. l. (1875). S. 93.

275. Charles de Ribbe, Les familles et la sociйtй en France avant la Rйvolution d'aprиs documents originaux. 2 йd. 2 Vol. P., 1874. в особенности l, 56 и след. Книга несколько страдает сильно выраженной ле-плейметской тенденцией, но сохраняет ценность благодаря многочисленным извлечениям из труднодоступных или совершенно неопубликованных Lives de raison, с XV по XVIII столетие, в особенности из Прованса.

276. W. Sombart, Die Juden und das Wirtschaftsieben. 226.

277. Jafcob Strieder, Kirche, Staat und Frьhkapitalismus in der HertIing-Festschrift, IS13. Литературные указания можно найти в моем «Moderner Kapitalismus» (Band l, 1902, l).

278. Томистские сочинения, имеющие для нас значение как источники, – это прежде всего сочинения самого св. Фомы. Я цитирую по новейшему юбилейному изданию: S. Thomae Aquinatis, Summa theologiae. йd. Romae, 1886. Еще важнее для разбираемых в этой книге проблем произведения позднейшей схоластики, из которых прежде всего следует назвать «Summa» св. Антонина Флорентийского. Она большинством авторов цитируется по веронскому изданию 1741 г.: S.Antonii. Summa theologica. ed. per. Petr. Ballerini Presbyt. Veron Veronae, 1741, 4 tomi

Это издание я, к сожалению, не смог достать. Я пользовался поэтому флорентийским изданием того же года: 3. Antoni, etc. Summa moralis, cura Th. Mariae Mammachi, et Dionysii Remedelli. Florenzia, 1741, 4 t. In 8 Vol, К сожалению, деление на главы в обоих этих изданиях не всегда совпадает, так что цитаты по одному часто не могут быть найдены в другом. Наряду с Ant. Flor. следует обратиться к сочинениям его современника Бернгарда Сиенского: Bernhardini Sienensis- Opйra omnia. 5 t. P., 1636: Chrys. Javellus, Philisiphia oeconomica divina atque christiana. йd. Vent, 1540. Дитература не очень плодотворна в отношении поставленных здесь проблем. Более старая литература: Wilh. Endemann, Studien in der Romankanon Wirtschafts– und Rechtsiehre. 2В – de. 1874–1883; Funk, Uber dicoeconomische Anshauung in der mittelal-terlichen Theologen, Zeitschr. F. d. ges. Staatswiss. Bd. 25 (1896). – ставит совершенно иные вопросы. Из новейшей литературы многообещающая работа – M. Mauerbrecher, Thorn. von Aquinos. Stellung zum Wirtschaftsieben seiner Zeit. l. Leipzig, Diss. 1898. – осталась, к сожалению, незаконченной. Заслуга глубокого изучения Ант. Флорентийского принадлежит Cari Ugver, чья книга «Die volkswirtshaftiichen Anschauungen von Antonins von Florenz» (1914) годится для первоначального введения. Ценное исследование, содержащее как раз также и интересующую нас здесь постановку вопроса, – это работа: Franz Keller. Unternehmungen und Mehrwert: Eine social ethische Studie zur Geschaftsmoral. 1912. Schriften der Gorres Gesellschaft., Sekt. f. Rechts und Staatswiss. 12 Heft. Относительно общих социально-этических проблем томизма следует обратиться: Ernst Troeltsch, Die Soziallehren der christlichen Kirchen und Gruppen, 1912.

279. S. Thomas, S. th. 11a11ae qu. 153 a 2 и 3.

280. «Virtus consistit in medio rei vel rations». Nach. Thorn. Следуя по Thorn 5.тог.11.9сар.3и4.

281. S. Thorn. S. th. lla-llae qu. 155 a. 1.

282. «Dicendum quod lex vetus manifestabat praecepta legis naturae et super addebat quaedam propia praecepta» (именно еврейские церемониалы и юдициальные законы) (Г. Thorn. L.c. qu. 98 а. 5). Ср. 99 и след.

283. «Qui Deum timet, nihil negligit, quia sc, non omitit aliquod necessarium ad salu-tem sive actum sive circonstantiam debitam; et hoc, non quia timor opponatum negligen-tiae directe; sed quia timor Die excitat hominern ad actam rationis». Sc. ad sollicitudinern quia timor facit homines consiliativos (Thorn. Aqu.) и, следуя ему. Ant. тог. II 9.03.с. 2. Мы вспоминаем исповедальную книгу брата Леонардо.

284. Томистская этика со всею решительностью защищает старый еврейский принцип, что доказательны лишь половые сношения, имеющие целью деторождение: 5. Г/iom. S. th. lla-llae qu. 153 a. 2 и 3.

285. «Frequenter… ad intemperantiam declinat prodigi… quia ex quo supertlue expen-dant, in aliis, etiam in rebus voluptuosis expendere non verentur ad quas magis inclinat conpupiscentia carnis». Следуя S. Thorn. Ant. S. mor. II, 6. t 8. 1.

286. Ant. S. mor. IV, 5, 17, 4.

287. 5. Thorn. S. th. lla-llae qu. 129 a. 4.

288. Ant. S. mor. IV, 5, 17, 1.

289. Ant. S. mor. II, 6, 8, 1.

290. Ср… еще: 5. Thomas. S. th. lla-llae qu. 117–119.

291. «Consistit autem hoc vitium (sc. prodigalitas) in expendendo superflue divitias ubi et quando non oportet te minus debito eas amiando… Contingit enim quandoque, quod ali-quis excedat in dando et sic erit prodingus: puta facit convivium superfluum те1 vestem excessive pretiosam те1 ludit et huius modi et stirnul cum hoc excedet in accipiendo etc» (Ant. S. mor. II, 6, 8, 1).

292. «Est attendendus hie excessus non solum secundum quantitatem sed secundum pro-portionern, considerata qualitate personae potentis, nobilis et plebei et huius modi» (Ant. 1. с.).

293. «…dum sic perabundat in dando, deficiunt ei propria bona, unde cogitur indebite adquirere, puta per fraudes, usuram et huius modi» (Ant. 1. с.).

294. «Cum tempus sit pretiosissima res et irrecuperabilis» (Ant. S. mor. II, 9).

295. «…поп solum inferior invenitur otiosus animalibus brutus, sed etiam cunctis crea-turis, a cunctis discordans. Nam omnis creata operatur aliquo modo secundum modum suum: nulla est otiosa» (Ant. 1. с.).

296. Ant. S. mor. 11.1.16. § 2, ср. всю главу 17, носящую заголовок: «De vanis frau-dibus, quae commititur in negitiando».

297. Alberti, Delia fam., 134: «Estimo io sia non tanto per prudentia et sagacita di nostri uomini, ma yeramente piu prernio di Dio, pol ch'e nostre onestamente avanzano. Cosi lddio, a oui sopra tutti piace l'onesta e giustizia, doni a lloro grazia che possano in lunga prosperita godeme…»

298. S. Thomas. S. th. lla Пае qu. 49, 53, 123.

299. Титул 9. Pars II, S. mor. Ant. трактует об Acidia 3-й главы negligentia.

300. «Dicendum quod, sicut Phil. dicit in Eth. VI, delectatio maxime corrumpit exsistimationern prudentiae; et praecipue delectatio quae est in venerieis, quae totam ani-man absorbet et trahit ad sensibilem delectationern; perfectio autem prudentiae et cuiuslibet intellectualis virtutis, consistin in abstractione a sensibilius…» 5. Thorn. S. th. lla, ii.ge, 53 a b.

301. «Patet quod abusum divitiarum et paupertatis fugiendum docet, non ipaas divi-tias et paupertatem». Opusc. contra impugnantes relig. rionci. 3 цитировано у llgner Ant. т. Fl. 151.

302. «In tantum divitae sunt bonae in quantum perficiunt ad usum virtutis Paupertas non in se est bona, sed in quantum liberal ab illis, quibus impeditur homo, quorninus spiri-tualibus bonis intrudat» (Ant. S. mor. IV. 12. 3). 303. «a. Domino Deo est haec varia divitiarum et inaequalis dispensatio» (Ibid. mor. II I II. L).

304. «Богатому бог хотел» benignitatis suae experimenta conferre; со ссылкой на H. Ambrosius: Ibid. mor. II. I II. § 1, или он хотел дать ему возможность fidelis onis его nipeiabundantia: Anf. S. mor. dispensationis 7, 3, § 2. Богатство должно употребляться ad finern «quern Durs intendit. ut scilicet recognoscat ipsurn ut benefactorem et diligat et pro nomine eius indigentibus largiatur» (Ant. S. mor. II. 1. II. 1).

305. Ant. S. тот. II. 1. II. 1.

306. Это важное место гласит в целом: «Singulares autem personas multas ab intrin-icco donates conspicimus quadam sapientia… ita quod Inter homines vel aliorurn domini mati nei facti sint quamvis domini non sint. Et quia his naturali aequitate debetur regimen aliorum, idcirco si isti appetunt dominium si adhoc cumulant pecunias ut dominium temporale emant, ut quiucque decet sapientiam, a rationis rectae tramite non recedunt». Это следовательно, «qui cumulant pecuniam ut habeant superiorem statem consonum uae virtuti: mensuratur quippe horum appetitus ascendendi penes quantitatem suae virtutil» (Comm. Card. Cajet. ad S. Thorn. S. th. lla, Пае qu. 118 a. 1).

307. «Si quis sufficienter dives pro naturali felicitate consequenda, ex solo appetitu a cendendi et gloriae, cumulat pecunias praesenti suae conditioni superfluas, procul dubio Immoderato fertur amorae: sicut illi qui solo amore lucri negotiantur. Utriusque nam appetitui sine fine est: quoniam tarn ascendere quam lucrari, absolute, sumpta, termino carent» (Caiet I.e.). «…si finam ponat ultimum in lucre, intendens solum divitias augere in immensum et sibi reservare, in statu permanent damnations» (Ant. S. mor. II. 1. 16, 2).

308. Bernh. ч. Siena, 3, 311. И к нему «Unternehmung und Mehrwert», 35, 78.

309. «…dicendum quod ille qui mutuat pecuniam transfert dominium pecuniae in cum cui mutuat. Unde ille cui pecunia mutuatur sub suo periculo tene earn, et tenetur intagre restituere. Unde non debet amplius exigere ille qui mutuavit. Sed ille qui sommittit pecuniam suam те1 mercatori те1 artifici per modum societatis cuiusdam, non transfer dominium pecuniae suae ni ilium, sed remanet eius, eta quod cum periculo ipsius mercator de ea negoriatus vel artifix operatur. Et ideo licite potest partem lucri inde proTinientis expe-tare, tanquam de re sua» (5. Thorn. S. th. lla, II ae, qu. 78. a. 2.

310. «Et tu dicunt libentius Tenderent ta'es pannos tali pretio sc. 45 те1 46 ad contan-toi, si omnes et majorem partem sic possent Tendere quam per 50 ad terminum, quod pecuniam tune habitam cito reinTertirent (.) pluries in anno pannos faciendo» (Ant. S. mor. III. 8, 4, 2).

311. «Si (pecunia est tradita) per modum capitalis, seu rectae societatis, tuno in pacto Miet, quo deberet earn solis mercatoribus fidelitur deputare. Et haec ultima ratio Tidetur fortiter probare, quo non sit tradita dicta pecunia, nisi ut mutui rationern habens in quod spes lucri reprobatui….» (Ant. S. mor. II. 1. 6. 16).«…potius Tult uti, ut usurario mutuo nuam in mercationibus, ut in того capitali…» (Ibid. 15). Ср. Bernh. Sien Sermo XLII c. II: «mutuum usurarium – ratione capitalis».

312. «illud quod in firmo proposito Domini sui est ordinatum ad aliquod prohabile, non solum habet rationern simplicis pecunia, sine rei sed etiam ultra hoc quamdam senina-lem rationern lucrosi, quam communiter capitale Tocamus. Ideo non solum Teddi habet simpler valor ipsius, sed etiam valor super adjunctus». (Bernh. Sien. Sermo, XXXIV, c. III).

313. Ant. S. mor. II. 1, 5, 37.

314. Ant. S. mor. II, 46.

315. Ant. S. mor. II. 37.

316. «…quia pecunia eius habet rationem capitalis, potest ex ea ratione suae capitali. tatis exigere» (S. mor. II, I, c. VI, 15). «Ut magis possent cum ilia pecunia lucrari…» (Ibid. 29). «quia iste sua pecunia jam habet rationi capitales, potes ex ea ratione sui capj. talitatis exigere in praetato casu» (Bern.Sien. Sermo XLII, c. II. Opp. 2, 252). «Adver-tendum quod, si creditor ex ilia pecunia nihil fecisset, nec facturus fuisse supponitur unde lucrum aliquod consequi posset, utpote, quia pro certo supponitur quod earn simpli. citer expendisset seu in area servasset, turn ad nullum interesse lucri obligatus est.» (Ibid. C. III).

317. «…tenetur talia lucra sic percepta restituere, noun. obstante quod depositarii mul-tum cum ipsa lucri faerint, nam lucrum industriae fuit, non pecuniae, et periculo sub-stabat amissionis cuius, deponens nolebat esse particeps» (Ant. t. II, T. 1. c. V. 34).

318. «Quaritur an dans pecuniam mecratori ad mercandum vel artific ad materias emen-dum, et ex eis artificiata faciendum cum pacto, vel etiam sine pacto, sed cum hac inten-tione principali, quod capitale sit salvum, et partem lucri habeat: num quid talis est usura-rius?»

Да, потому что устранен риск (Ant. S.th. II. 1, 5, 37).

319. «si periculum capitalis spectaret ad utrumque, tune cum societas contrahatur per talia verba, tune bene est licitus, licitust est enim, quod unus socius ponat pecuniam et alius operam et sic suppleat labore, quod deest in pecunia» (L.c.).

320. «pecunia est se sola minime est lucrosa nec valet seipsum multiplicare; sed er indu-stria mercatium fit per eorum mercationis lucrosa» (Ant. S. mor. II. 1, 6, 16). «Sillam pecuniam mutuatam in licitis negotiis lucrum illud adtribui debet et deputari industriae suae et labori, cum etiam substaret periculis» (ed. 1, 36).«…in recompensationern laboris industriae et expensarum» (1. c. II. 16).

Особенную заслугу работы Келлера составляет то, что он направил внимание на понятие «industria» У схоластиков.

321. «…sunt nobiles qui nolunt laborare; et ne pecuina eis deficiat paulatim consumen-do, tradunt earn mercatori vel trapezitae, intendentes principalier aliquid annuantim reci-pere ad discretionern corum salvo tamen capitali: tamen dare usura est».

322. «Per avaritiam enim tollit sibi operositalem omnis debiti modi procurandi sibi lici-ta et salubria lucra et pro tanto efficitur desidiosus, acidiosus, otiosus. Ex hoc etiam avari-tia necessitat hominern ad indebitos modos lucrandi contra legem» (Ant. S. mor. II. 1,2,6).

323. Я приведу здесь соответствующие места на английском языке, в том же порядке, в каком я их в извлечениях привел в тексте: «Now little do the wealth and honours of the world concern a soul than is going into another world, and knows not but it may be this night. Then keep the wealth or take it with thee, if thou canst» (Baxter. Christ Dir. (1670), 218). «Labour to feel they greates wants, which wordly wealth will not supply» (Ibid.). «Thou art dead in sin and polluted and captivated by the flesh and money will sooner encrease the bondage than deriver thee» (Ibid.). «Will honest poverty or over – loved wealth be sweater at last?» (Ibid.). «Remember tha Riches do make it much harder for a man to be saved» (Ibid.).

Цит. Сократа; Socrates dixits, opes et nobil tates non solum nihil in se habere honesta-tis, verum et omne malum ex eis oboriri. «Petrarca. Dial. 44, 2. nullius rei eget qui virtu-turn dives est.: quarum indigentia vere miseros… faciy» (Cicero., Cao major: maxime vitu-peranda est avaritia senilis. Сократ in Laert: deis maximo propinquus qui minimus egeat. 1. c., 1. 217. 1. Tim. 6, 10: the Love of monye is the root of all evil. Do you believe that here lyeth the danger of your souls? and yet can you so love and choose and seek it)-«World liness makes the Word unprofitable and keepeth men from believing and repetine and coming to God and minding seriously the everlasting world».


    Ваша оценка произведения:

Популярные книги за неделю