Текст книги "Krzyżacy, tom pierwszy"
Автор книги: Henryk Sienkiewicz
Жанр:
Историческая проза
сообщить о нарушении
Текущая страница: 31 (всего у книги 31 страниц)
Witold Kiejstutowicz, zwany Wielkim – (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle.
Markwart von Salzbach – komtur krzyżacki, ścięty przez wielkiego księcia Witolda po bitwie pod Grunwaldem, ponoć za krzywdę wyrządzoną Birucie. Pikanterii sprawie dodaje fakt, że Markwart von Salzbach był wieloletnim doradcą Witolda i współuczestnikiem bitwy nad Worsklą.
pilny – tu: staranny.
za czym (daw.) – więc, zatem, wobec tego.
kapituła – rada sprawująca władzę w zakonie.
komtur – zwierzchnik domu zakonnego bądź okręgu w zakonach rycerskich, do których zaliczali się krzyżacy.
Witold Kiejstutowicz, zwany Wielkim – (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle.
dokazać (daw.) – dokonać.
odzyszcze – dziś popr.: odzyska.
ług a. łęg – podmokła łąka.
statek (daw.) – mienie, zwł. ruchome.
zdawać (daw.) – oddawać.
radziej (daw.) – chętniej.
przezpiecznie (daw.) – bezpiecznie.
tak mi się widzi – tak mi się wydaje.
imać (daw.) – chwytać.
mizerykordia – (od łac. misericordia czyli miłosierdzie), krótki, wąski sztylet do dobijania rannych.
statecznie – trwale i pewnie.
wywczas (daw.) – odpoczynek.
kierz (daw.) – krzak.
kaleta (daw.) – noszony przy pasie woreczek na pieniądze czy inne drobiazgi.
mlewo (daw.) – zmielone ziarno.
plewa – w przypadku zbóż i traw: osłona ziarna.
żarna – urządzenia do ręcznego mielenia ziarna, rozcieranego na kamiennej płycie.
przednówek – okres przed wiosennymi zasiewami, kiedy chłopom z reguły kończyły się zimowe zapasy żywności.
nie stanie (daw.) – nie będzie.
pustać (daw.) – pustkowie, obszar nie porośnięty lasem.
więcej – bardziej.
opona (daw.) – zasłona.
komtur – zwierzchnik domu zakonnego bądź okręgu w zakonach rycerskich, do których zaliczali się krzyżacy.
z powinną głową (daw.) – posłusznie.
na nice (daw.) – na drugą stronę, podszewką na wierzch.
sromota (daw.) – hańba.
przygodzić się (daw.) – przydarzyć się.
katusze – tortury.
stradać a. postradać (daw.) – stracić.
pątnik (daw.) – pielgrzym.
ukrzepić (daw.) – wzmocnić.
Fryz a. Fryzyjczyk – mieszkaniec Fryzji, krainy nad Morzem Północnym, obecnie stanowiącej pogranicze Niemiec, Danii i Holandii.
tur – wymarły dziki ssak z rzędu parzystokopytnych.
przecie – dziś popr.: przecież.
roków (gw.) – lat.
radziej (daw.) – chętniej.
skotarz (daw.) – pasterz.
tuman – mgła a. kłęby pary.
mimo (daw.) – obok.
uderzył – tu: zadął.
knecht (daw.) – żołnierz piechoty niemieckiej.
Wer da (niem.) – kto tam?
zali (daw.) – czy.
blanki – zwieńczenie muru obronnego.
czereda (daw.) – gromada.
spozierać (daw.) – spoglądać.
gruby – tu: prymitywny.
kropierz – długa kapa osłaniająca konia.
zmierzić się – sprzykrzyć się, zbrzydzić się.
modry – niebieski.
gorze (ze starop. gorzeć: palić się) – biada, nieszczęście, niebezpieczeństwo.
zgrzebny – wykonany z szorstkiego, grubo tkanego płótna.
dyć (gw.) – przecież.
Za Jasiem do Śląska – pieśń ludowa spotykana w Wielkopolsce, Małopolsce, na Mazowszu i na Śląsku.
ozwać się (daw.) – odezwać się.
