Текст книги "The Oxford Book of Latin Verse: From the Earliest Fragments to the End of the Vth Century A.D. "

Автор книги: H. Garrod

сообщить о нарушении

Текущая страница: 16 (всего у книги 24 страниц)

pronior ipse etiam gaudebat cedere frater.

Quas tibi deuoti iuuenes pro patre renato,

summe ducum, gratis, aut quae pia uota rependunt!

tu (seu tarda situ rebusque exhausta senectus

errauit, seu blanda diu Fortuna regressum

maluit) attonitum et uenturi fulminis ictus

horrentem tonitru tantum lenique procella

contentus monuisse senem; cumque horrida supra

aequora curarum socius procul Itala rura

linqueret, hic mollis Campani litoris oras

et Diomedeas concedere iussus in arcis,

atque hospes, non exsul, erat. nec longa moratus

Romuleum reseras iterum, Germanice, limen

maerentemque foues inclinatosque penatis

erigis. haut mirum, ductor placidissime, quando

haec est quae uictis parcentia foedera Cattis,

quaeque suum Dacis donat dementia montem,

quae modo Marcomanos post horrida bella uagosque

Sauromatas Latio non est dignata triumpho.

Iamque in fine dies, et inexorabile pensum

deficit. hic maesti pietas me poscit Etrusci

qualia nec Siculae modulantur carmina rupes

nec fati iam certus olor saeuique marita

Tereos. heu quantis lassantem bracchia uidi

planctibus et prono fusum super oscula uultu!

uix famuli comitesque tenent, uix arduus ignis

summouet. haut aliter gemuit per Sunia Theseus

litora qui falsis deceperat Aegea uelis.

tunc immane gemens foedatusque ora tepentis

affatur cineres: 'cur nos, fidissime, linquis

fortuna redeunte, pater? modo numina magni

praesidis atque breuis superum placauimus iras,

nec frueris? tantique orbatus muneris usu

ad manis, ingrate, fugis? nec flectere Parcas

aut placare malae datur aspera numina Lethes?

felix, cui magna patrem ceruice uehenti

sacra Mycenaeae patuit reuerentia flammae!

quique tener saeuis genitorem Scipio Poenis

abstulit, et Lydi pietas temeraria Lausi.

ergo et Thessalici coniunx pensare mariti

funus, et immitem potuit Styga uincere supplex

Thracius? hoc quanto melius pro patre liceret!

non totus rapiere tamen, nec funera mittam

longius; hic manis, hic intra tecta tenebo:

tu custos dominusque laris, tibi cuncta tuorum

parebunt; ego rite minor semperque secundus

assiduas libabo dapes et pocula sacris

manibus effigiesque colam: te lucida saxa,

te similem doctae referet mihi linea cerae;

nunc ebur et fuluum uultus imitabitur aurum.

inde uiam morum longaeque examina uitae

affatusque pios monituraque somnia poscam.'

Talia dicentem genitor dulcedine laeta

audit, et immitis lente descendit ad umbras

uerbaque dilectae fert narraturus Etruscae.

Salue supremum, senior mitissime patrum,

supremumque uale, qui numquam sospite nato

triste chaos maestique situs patiere sepulcri.

semper odoratis spirabunt floribus arae,

semper et Assyrios felix bibet urna liquores

et lacrimas, qui maior honos. hic sacra litabit

manibus eque tua tumulum tellure leuabit.

nostra quoque exemplo meritus tibi carmine sancit

hoc etiam gaudens cinerem donasse sepulcro.

261. 'He hath outsoared the shadow of our night'

HIC finis rapto! quin tu iam uulnera sedas

et tollis mersum luctu caput? omnia functa

aut moritura uides: obeunt noctesque diesque

astraque, nec solidis prodest sua machina terris.

nam populus mortale genus; plebisque caducae

quis fleat interitus? hos bella, hos aequora poscunt;

his amor exitio, furor his et saeua cupido,

ut sileam morbos; hos ora rigentia brumae,

illos implacido letalis Sirius igni,

hos manet imbrifero pallens Autumnus hiatu.

quicquid init ortus, finem timet. ibimus omnes,

ibimus: immensis urnam quatit Aeacus umbris.

Ast hic, quem gemimus, felix hominesque deosque

et dubios casus et caecae lubrica uitae

effugit, immunis fatis. non ille rogauit,

non timuit renuitue mori: nos anxia plebes,

nos miseri, quibus unde dies suprema, quis aeui

exitus incertum, quibus instet fulmen ab astris,

quae nubes fatale sonet. nil flecteris istis?

sed flectere libens. ades huc emissus ab atro

limine, cui soli cuncta impetrare facultas,

Glaucia!—nam insontis animas nec portitor arcet,

nec durae comes ille serae:—tu pectora mulce,

tu prohibe manare genas noctisque beatas

dulcibus alloquiis et uiuis uultibus imple,

et periisse nega: desolatamque sororem,

qui potes, et miseros perge insinuare parentis.

262. To Sleep

CRIMINE quo merui, iuuenis, placidissime diuum,

quoue errore miser, donis ut solus egerem,

Somne, tuis? tacet omne pecus uolucresque feraeque

et simulant fessos curuata cacumina somnos,

nec trucibus fluuiis idem sonus; occidit horror

aequoris, et terris maria acclinata quiescunt.

septima iam rediens Phoebe mihi respicit aegras

stare genas; totidem Oetaeae Paphiaeque reuisunt

lampades et totiens nostros Tithonia questus

praeterit et gelido parcit miserata flagello.

unde ego sufficiam? non si mihi lumina mille

quae uafer alterna tantum statione tenebat

Argus et haud umquam uigilabat corpore toto.

at nunc heu! si aliquis longa sub nocte puellae

bracchia nexa tenens ultro te, Somne, repellit,

inde ueni. nec te totas infundere pennas

luminibus compello meis (hoc turba precetur

laetior): extremo me tange cacumine uirgae

(sufficit) aut leuiter suspenso poplite transi.

M. VALERIVS MARTIALIS

40-104? A.D.

263. Bilbilis

VERONA docti syllabas amat uatis,

Marone felix Mantua est,

censetur Aponi Liuio suo tellus

Stellaque nec Flacco minus,

Apollodoro plaudit imbrifer Nilus,

Nasone Paeligni sonant,

duosque Senecas unicumque Lucanum

facunda loquitur Corduba,

gaudent iocosae Canio suo Gades,

Emerita Deciano meo:

te, Liciniane, gloriabitur nostra,

nec me tacebit Bilbilis.

264. He sends his Book to Caesius

NOSTI si bene Caesium, libelle,

montanae decus Vmbriae Sabinum,

Auli municipem mei Pudentis,

illi tu dabis haec uel occupato.

instent mille licet premantque curae,

nostris carminibus tamen uacabit.

nam me diligit ille proximumque

Turni nobilibus leget libellis.

o quantum mihi nominis paratur!

o quae gloria! quam frequens amator!

te conuiuia, te forum sonabit,

aedes, compita, porticus, tabernae.

uni mitteris, omnibus legeris.

265. To Silius Italicus

To lay aside the Punica, and read the light Verses of Martial

SILI, Castalidum decus sororum,

qui periuria barbari furoris

ingenti premis ore perfidosque

astus Hannibalis leuisque Poenos

magnis cedere cogis Africanis:

paulum seposita seueritate,

dum blanda uagus alea December

incertis sonat hinc et hinc fritillis

et ludit tropa nequiore talo,

nostris otia commoda Camenis,

nec torua lege fronte, sed remissa

lasciuis madidos iocis libellos.

sic forsan tener ausus est Catullus

magno mittere passerem Maroni.

266. Life not Legends

QVI legis Oedipoden caligantemque Thyesten,

Colchidas et Scyllas, quid nisi monstra legis?

quid tibi raptus Hylas, quid Parthenopaeus et Attis,

quid tibi dormitor proderit Endymion?

exutusue puer pinnis labentibus? aut qui

odit amatrices Hermaphroditus aquas?

quid te uana iuuant miserae ludibria chartae?

hoc lege, quod possit dicere uita 'Meum est'.

non hic Centauros, non Gorgonas Harpyiasque

inuenies: hominem pagina nostra sapit.

sed non uis, Mamurra, tuos cognoscere mores

nec te scire: legas Aetia Callimachi.

267. To Valerius Flaccus

The Decay of Poetry and Poets

i

TEMPORIBVS nostris aetas cum cedat auorum

creuerit et maior cum duce Roma suo,

ingenium sacri miraris deesse Maronis,

nec quemquam tanta bella sonare tuba.

sint Maecenates, non deerunt, Flacce, Marones,

Vergiliumque tibi uel tua rura dabunt.

iugera perdiderat miserae uicina Cremonae

flebat et abductas Tityrus aeger ouis.

risit Tuscus eques, paupertatemque malignam

reppulit et celeri iussit abire fuga.

'accipe diuitias et uatum maximus esto;

tu licet et nostrum' dixit 'Alexin ames'.

adstabat domini mensis pulcerrimus ille

marmorea fundens nigra Falerna manu,

et libata dabat roseis carchesia labris,

quae poterant ipsum sollicitare Iouem.

excidit attonito pinguis Galatea poetae,

Thestylis et rubras messibus usta genas:

protinus Italiam concepit et Arma Virvmque,

qui modo uix Culicem fleuerat ore rudi.

quid Varios Marsosque loquar ditataque uatum

nomina, magnus erit quos numerare labor?

ergo ego Vergilius, si munera Maecenatis

des mihi? Vergilius non ero, Marsus ero.

ii

O mihi curarum pretium non uile mearum,

Flacce, Antenorei spes et alumne laris,

Pierios differ cantus citharamque sororum;

aes dabit ex istis nulla puella tibi.

quid petis a Phoebo? nummos habet arca Mineruae;

haec sapit, haec omnes fenerat una deos.

quid possunt hederae Bacchi dare? Palladis arbor

inclinat uarias pondere nigra comas.

praeter aquas Helicon et serta lyrasque dearum

nil habet et magnum sed perinane sophos.

quid tibi cum Cirrha? quid cum Permesside nuda?

Romanum propius diuitiusque forum est.

illic aera sonant: at circum pulpita nostra

et sterilis cathedras basia sola crepant.

268. Character of a Happy Life

i

QVINTILIANE, uagae moderator summe iuuentae,

gloria Romanae, Quintiliane, togae,

uiuere quod propero pauper nec inutilis annis,

da ueniam: properat uiuere nemo satis.

differat hoc patrios optat qui uincere census

atriaque immodicis artat imaginibus.

me focus et nigros non indignantia fumos

tecta iuuant et fons uiuus et herba rudis.

sit mihi uerna satur, sit non doctissima coniunx,

sit nox cum somno, sit sine lite dies.

ii

Dum tu forsitan inquietus erras

clamosa, Iuuenalis, in Subura,

aut collem dominae teris Dianae;

dum per limina te potentiorum

sudatrix toga uentilat uagumque

maior Caelius et minor fatigant:

me multos repetita post Decembres

accepit mea rusticumque fecit

auro Bilbilis et superba ferro.

hic pigri colimus labore dulci

Boterdum Plateamque; Celtiberis

haec sunt nomina crassiora terris.

ingenti fruor improboque somno,

quem nec tertia saepe rumpit hora,

et totum mihi nunc repono, quidquid

ter denos uigilaueram per annos.

ignota est toga, sed datur petenti

rupta proxima uestis a cathedra.

surgentem focus excipit superba

uicini strue cultus iliceti,

multa uilica quem coronat olla.

dispensat pueris rogatque longos

leuis ponere uilicus capillos.

sic me uiuere, sic iuuat perire.

iii

Si tecum mihi, care Martialis,

securis liceat frui diebus,

si disponere tempus otiosum

et uerae pariter uacare uitae:

nec nos atria, nec domos potentum,

nec litis tetricas forumque triste

nossemus, nec imagines superbas;

sed gestatio, fabulae, libelli,

campus, porticus, umbra, uirgo, thermae,

haec essent loca semper, hi labores.

nunc uiuit necuter sibi bonosque

soles effugere atque abire sentit,

qui nobis pereunt et imputantur.

quisquam uiuere cum sciat, moratur?

iv

Vitam quae faciant beatiorem,

iucundissime Martialis, haec sunt:

res non parta labore, sed relicta;

non ingratus ager, focus perennis;

lis numquam, toga rara, mens quieta;

uires ingenuae, salubre corpus;

prudens simplicitas, pares amici;

conuictus facilis, sine arte mensa;

nox non ebria sed soluta curis;

non tristis torus et tamen pudicus;

somnus qui faciat breuis tenebras:

quod sis, esse uelis nihilque malis;

summum nec metuas diem nec optes.

269. Quintus Ovidius' Birthday

SI credis mihi, Quinte, quod mereris,

natalis, Ouidi, tuas Aprilis

ut nostras amo Martias Kalendas

felix utraque lux diesque nobis

signandi melioribus lapillis!

hic uitam tribuit, sed hic amicum.

plus dant, Quinte, mihi tuae Kalendae.

270. The Marriage of Pudens and Claudia

CLAVDIA, Rufe, meo nubit Peregrina Pudenti:

macte esto taedis, o Hymenaee, tuis.

tam bene rara suo miscentur cinnama nardo,

Massica Theseis tam bene uina fauis;

nec melius teneris iunguntur uitibus ulmi,

nec plus lotos aquas, litora myrtus amat.

candida perpetuo reside, Concordia, lecto,

tamque pari semper sit Venus aequa iugo.

diligat illa senem quondam, sed et ipsa marito

tum quoque cum fuerit, non uideatur anus.

271. In Memoriam

i

Alcimus

ALCIME, quem raptum domino crescentibus annis

Lauicana leui caespite uelat humus,

accipe non Pario nutantia pondera saxo,

quae cineri uanus dat ruitura labor,

sed facilis buxos et opacas palmitis umbras

quaeque uirent lacrimis roscida prata meis.

accipe, care puer, ueri monimenta doloris:

hic tibi perpetuo tempore uiuet honor.

cum mihi supremos Lachesis perneuerit annos,

non aliter cineres mando iacere meos.

ii

Glaucias

Libertus Melioris ille notus,

tota qui cecidit dolente Roma,

cari deliciae breues patroni,

hoc sub marmore Glaucias humatus

iuncto Flaminiae iacet sepulcro:

castus moribus, integer pudore,

uelox ingenio, decore felix.

bis senis modo messibus peractis

uix unum puer applicabat annum.

qui fles talia, nil fleas, uiator.

iii

Paris

Quisquis Flaminiam teris, uiator,

noli nobile praeterire marmor.

Vrbis deliciae salesque Nili,

ars et gratia, lusus et uoluptas,

Romani decus et dolor theatri

atque omnes Veneres Cupidinesque

hoc sunt condita, quo Paris, sepulcro.

iv

Erotion

Puella senibus dulcior mihi cygnis,

agna Galaesi mollior Phalantini,

concha Lucrini delicatior stagni,

cui nec lapillos praeferas Erythraeos,

nec modo politum pecudis Indicae dentem

niuesque primas liliumque non tactum;

quae crine uicit Baetici gregis uellus

Rhenique nodos aureamque nitellam;

fragrauit ore, quod rosarium Paesti,

quod Atticarum prima mella cerarum,

quod sucinorum rapta de manu gleba;

cui comparatus indecens erat pauo,

inamabilis sciurus et frequens phoenix:

adhuc recenti tepet Erotion busto,

quam pessimorum lex amara fatorum

sexta peregit hieme, nec tamen tota,

nostros amores gaudiumque lususque.

et esse tristem me meus uetat Paetus,

pectusque pulsans pariter et comam uellens:

'deflere non te uernulae pudet mortem!

ego coniugem' inquit 'extuli et tamen uiuo,

notam, superbam, nobilem, locupletem'.

quid esse nostro fortius potest Paeto?

ducentiens accepit et tamen uiuit.

272. 'The Ledean stars so famed for love Wondered at us from above.'

SI, Lucane, tibi uel si tibi, Tulle, darentur

qualia Ledaei fata Lacones habent,

nobilis haec esset pietatis rixa duobus,

quod pro fratre mori uellet uterque prior,

diceret infernas et qui prior isset ad umbras:

'Viue tuo, frater, tempore, uiue meo.'

273. The Villa of Julius Martialis

IVLI iugera pauca Martialis

hortis Hesperidum beatiora

longo Ianiculi iugo recumbunt:

lati collibus imminent recessus

et planus modico tumore uertex

caelo perfruitur sereniore,

et curuas nebula tegente uallis

solis luce nitet peculiari:

puris leniter admouentur astris

celsae culmina delicata uillae.

hinc septem dominos uidere montis

et totam licet aestimare Romam,

Albanos quoque Tusculosque collis

et quodcumque iacet sub urbe frigus,

Fidenas ueteres breuisque Rubras,

et quod uirgine nequiore gaudet

Annae pomiferum nemus Perennae.

illinc Flaminiae Salariaeque

gestator patet essedo tacente,

ne blando rota sit molesta somno,

quem nec rumpere nauticum celeuma,

nec clamor ualet helciariorum,

cum sit tam prope Muluius, sacrumque

lapsae per Tiberim uolent carinae.

hoc rus, seu potius domus uocanda est,

commendat dominus: tuam putabis;

tam non inuida tamque liberalis,

tam comi patet hospitalitate.

credas Alcinoi pios Penatis,

aut facti modo diuitis Molorchi.

uos nunc omnia parua qui putatis,

centeno gelidum ligone Tibur

uel Praeneste domate pendulamque

uni dedite Setiam colono:

dum me iudice praeferantur istis

Iuli iugera pauca Martialis.

274. Diadumenos

QVOD spirat tenera malum mordente puella,

quod de Corycio quae uenit aura croco;

uinea quod primis cum floret cana racemis,

gramina quod redolent, quae modo carpsit ouis;

quod myrtus, quod messor Arabs, quod sucina trita,

pallidus Eoo ture quod ignis olet;

gleba quod aestiuo leuiter cum spargitur imbre,

quod madidas nardo passa corona comas:

hoc tua, saeue puer Diadumene, basia fragrant.

quid si tota dares illa sine inuidia?

275. Earinos

i

NOMEN cum uiolis rosisque natum

quo pars optima nominatur anni,

Hyblam quod sapit Atticosque flores,

quod nidos olet alitis superbae;

nomen nectare dulcius beato,

quo mallet Cybeles puer uocari

et qui pocula temperat Tonanti:

quod si Parrhasia sones in aula,

respondent Veneres Cupidinesque;

nomen nobile, molle, delicatum

uersu dicere non rudi uolebam:

sed tu syllaba contumax repugnas.

dicunt Eiarinon tamen poetae,

sed Graeci quibus est nihil negatum

et quos Ἆсет Ἄсет decet sonare.

nobis non licet esse tam disertis,

qui musas colimus seueriores.

ii

Si daret auctumnus mihi nomen, Oporinos essem:

horrida si brumae sidera, Chimerinos.

dictus ab aestiuo Therinos tibi mense uocarer:

tempora cui nomen uerna dedere quis est?

276. To a Schoolmaster

LVDI magister, parce simplici turbae:

sic te frequentes audiant capillati

et delicatae diligat chorus mensae,

nec calculator, nec notarius uelox

maiore quisquam circulo coronetur.

albae Leone flammeo calent luces

tostamque feruens Iulius coquit messem.

cirrata loris horridis Scythae pellis,

qua uapulauit Marsyas Celaenaeus,

ferulaeque tristes, sceptra paedagogorum,

cessent et Idus dormiant in Octobris:

aestate pueri si ualent, Satis discunt.

277. Long Life and Strong Life

SEXAGESIMA, Marciane, messis

acta est et, puto, iam secunda Cottae.

nec se taedia lectuli calentis

expertum meminit die uel uno.

ostendit digitum, sed impudicum,

Alconti Dasioque Symmachoque.

at nostri bene computentur anni

et quantum tetricae tulere febres,

aut languor grauis, aut mali dolores,

a uita meliore separentur:

infantes sumus, et senes uidemur.

aetatem Priamique Nestorisque

longam qui putat esse, Marciane,

multum decipiturque falliturque.

non est uiuere, sed ualere uita est.

278. The Conditions of Friendship

TRIGINTA mihi quattuorque messes

tecum, si memini, fuere, Iuli.

quarum dulcia mixta sunt amaris,

sed iucunda tamen fuere plura.

et si calculus omnis huc et illuc

diuersus bicolorque digeratur,

uincet candida turba nigriorem.

si uitare uoles acerba quaedam

et tristis animi cauere morsus,

nulli te facias nimis sodalem.

gaudebis minus et minus dolebis.

279. Domestic Life

DIFFICILIS facilis, iucundus acerbus es idem:

nec tecum possum uiuere nec sine te.

280. Saturnalia

VNCTIS falciferi senis diebus,

regnator quibus imperat fritillus,

uersu ludere non laborioso

permittis, puto, pileata Roma.

risisti; licet ergo, nec uetamur.

pallentes procul hinc abite curae;

quidquid uenerit obuium, loquamur

morosa sine cogitatione.

misce dimidios, puer, trientis,

quales Pythagoras dabat Neroni;

misce, Dindyme, sed frequentiores.

possum nihil ego sobrius; bibenti

succurrent mihi quindecim poetae.

da nunc basia, sed Catulliana:

quae si tot fuerint quot ille dixit,

donabo tibi passerem Catulli.

281. To the Rhine to send Trajan safe home

NYMPHARVM pater amniumque, Rhene,

quicumque Odrysias bibunt pruinas,

sic semper liquidis fruaris undis,

nec te barbara contumeliosi

calcatum rota conterat bubulci;

sic et cornibus aureis receptis

et Romanus eas utraque ripa:

Traianum populis suis et urbi,

Tibris te dominus rogat, remittas.

282. A purer Sappho

OMNES Sulpiciam legant puellae,

uni quae cupiunt uiro placere;

omnes Sulpiciam legant mariti,

uni qui cupiunt placere nuptae.

non haec Colchidos asserit furorem,

diri prandia nec refert Thyestae;

Scyllam, Byblida nec fuisse credit,

sed castos docet et probos amores,

lusus, delicias facetiasque.

cuius carmina qui bene aestimarit,

nullam dixerit esse nequiorem,

nullam dixerit esse sanctiorem.

talis Egeriae iocos fuisse

udo crediderim Numae sub antro.

hac condiscipula uel hac magistra

esses doctior et pudica, Sappho:

sed tecum pariter simulque uisam

durus Sulpiciam Phaon amaret.

frustra: namque ea nec Tonantis uxor,

nec Bacchi, nec Apollinis puella

erepto sibi uiueret Caleno.

283. Posthumous Fame

EDE tuos tandem populo, Faustine, libellos

et cultum docto pectore profer opus,

quod nec Cecropiae damnent Pandionis arces

nec sileant nostri praetereantque senes.

ante foris stantem dubitas admittere Famam

teque piget curae praemia ferre tuae?

post te uicturae per te quoque uiuere chartae

incipiant: cineri gloria sera uenit.

284. Contemporary Fame

i

HIC est quem legis ille, quem requiris,

toto notus in orbe Martialis

argutis epigrammaton libellis:

cui, lector studiose, quod dedisti

uiuenti decus atque sentienti

rari post cineres habent poetae.

ii

Vndenis pedibusque syllabisque

et multo sale, nec tamen proteruo,

notus gentibus ille Martialis

et notus populis—quid inuidetis?—

non sum Andraemone notior caballo.

285. Valedictory

OHE iam satis est, ohe libelle,

iam peruenimus usque ad umbilicos.

tu procedere adhuc et ire quaeris,

nec summa potes in scheda teneri,

sic tamquam tibi res peracta non sit,

quae prima quoque pagina peracta est.

iam lector queriturque deficitque,

iam librarius hoc et ipse dicit

'ohe iam satis est, ohe libelle.'

ANONYMOUS

circa 90 A.D.

286. Epitaphs

i

Nepos

QVVM praematura raptum mihi morte Nepotem

flerem Parcarum putria fila querens

et gemerem tristi damnatam sorte iuuentam

uersaretque nouus uiscera tota dolor,

me desolatum, me desertum ac spoliatum

clamarem largis saxa mouens lacrimis,

exacta prope nocte suos quum Lucifer ignis

spargeret et uolucri roscidus iret equo,

uidi sidereo radiantem lumine formam

aethere delabi. non fuit illa quies,

sed uerus iuueni color et sonus, at status ipse

maior erat nota corporis effigie.

ardentis oculorum orbes umerosque nitentis

ostendens roseo reddidit ore sonos:

'adfinis memorande, quid o me ad sidera caeli

ablatum quereris? desine flere deum,

ne pietas ignara superna sede receptum

lugeat et laedat numina tristitia.

non ego Tartareas penetrabo tristis ad undas,

non Acheronteis transuehar umbra uadis,

non ego caeruleam remo pulsabo carinam

nec te terribilem fronte timebo, Charon,

nec Minos mihi iura dabit grandaeuus et atris

non errabo locis nec cohibebor aquis.

surge, refer matri ne me noctisque diesque

defleat ut maerens Attica mater Ityn.

nam me sancta Venus sedis non nosse silentum

iussit et in caeli lucida templa tulit.'

erigor et gelidos horror perfuderat artus,

spirabat suaui tinctus odore locus.

die Nepos, seu tu turba stipatus Amorum

laetus Adoneis lusibus insereris,

seu grege Pieridum gaudes seu Palladis arte,

omnis caelicolum te chorus excipiet;

si libeat thyrsum grauidis aptare corymbis

et uelare comam palmite, Liber eris:

pascere si crinem et lauro redimire manuque

arcum cum pharetra sumere, Phoebus eris.

indueris teretes manicas, Phrygium decus, Attis

non unus Cybeles pectore uiuet amor.

si spumantis equi libeat quatere ora lupatis,

Cyllare, formosi membra uehes equitis.

sed quicumque deus, quicumque uocaberis heros,

sit soror et mater, sit puer incolumis.

haec dona unguentis et sunt potiora corollis,

quae non tempus edax, non rapit ipse rogus.

ii

Tib. Claudius Esquilina Tiberinus

Tu quicumque mei ueheris prope limina busti,

supprime festinum quaeso uiator iter.

perlege, sic numquam doleas pro funere acerbo:

inuenies titulo nomina fixa meo.

Roma mihi patria est, media de plebe parentes.

uita fuit nullis tunc uiolata malis.

gratus eram populo quondam notusque fauore,

nunc sum defleti parua fauilla rogi.

quis bona non hilari uidit conuiuia uoltu

adque meos mecum peruigilare locos?

quondam ego Pierio uatum monimenta canore

doctus cycneis enumerare modis,

doctus Maeonio spirantia carmina uersu

dicere, Caesareo carmina nota foro:

nunc amor et nomen superest de corpore toto,

quod spargit lacrimis maestus uterque parens.

serta mihi floresque nouos, mea gaudia, ponunt:

fusus in Elysia sic ego ualle moror.

quod meat in stellis Delphin, quod Pegasus ales,

tot mea natalis fata dedere mihi.

P. AELIVS HADRIANVS IMPERATOR

76-138 A.D.

287. To his Soul

ANIMVLA uagula blandula,

hospes comesque corporis,

quae nunc abibis in loca

pallidula rigida nudula,

nec ut soles dabis iocos!

ANONYMOUS

120 A.D.(?)

288. Epitaph of M. Pomponius Bassulus

NE more pecoris otio transfungerer,

Menandri paucas uorti scitas fabulas

et ipsus etiam sedulo finxi nouas.

id quale qualest chartis mandatum diu.

uerum uexatus animi curis anxiis,

non nullis etiam corporis doloribus,

utrumque ut esset taediosum ultra modum,

optatam mortem sum potitus. ea mihi

suo de more cuncta dat leuamina.

uos in sepulcro hoc elogium, oro, incidite,

quod sit documento post rogos mortalibus

inmodice ne quis uitae scopulis haereat,

cum sit paratus portus eiaculantibus,

qui nos excipiat ad quietem perpetem.

set iam ualete donec uiuere expedit.

120 A.D.(?).

289. Epitaph of Serenus

IVVENIS Sereni triste cernitis marmor,

pater supremis quod sacrauit et frater

pietate mira perditum dolens fratrem,

quem fleuit omnis planctibus nouis turba,

quod interisset forma, flos, pudor simplex.

dole meator, quisquis hoc legis carmen,

et ut meretur, anima, lacrimam accommoda.

circa 126 A.D.

290. Epitaph of Ursus

VRSVS togatus uitrea qui primus pila

lusi decenter cum meis lusoribus

laudante populo maximis clamoribus

thermis Traiani, thermis Agrippae et Titi,

multum et Neronis, si tamen mihi creditis,

ego sum. ouantes conuenite pilicrepi

statuamque amici floribus, uiolis rosis

folioque multo adque unguento marcido

onerate amantes et merum profundite

nigrum Falernum aut Setinum aut uel Caecubum

uiuo ac uolenti de apotheca dominica,

Vrsumque canite uoce concordi senem

hilarem iocosum pilicrepum scholasticum,

qui uicit omnes antecessores suos

sensu, decore adque arte suptilissima.

nunc uera uersu uerba dicamus senes:

sum uictus ipse, fateor, a ter consule

Vero patrono, nec semel sed saepius,

cuius libenter dicor exodiarius.

ANNIVS FLORVS

circa 130 A.D.

291. 'Tongues I'll hang on every tree.'

QVANDO ponebam nouellas arbores mali et piri

cortici summae notaui nomen ardoris mei.

nulla fiet inde finis uel quies cupidinis:

crescit arbor, gliscit ardor: animus implet litteras.

292. Apollo and Bacchus

SIC Apollo, deinde Liber sic uidetur ignifer:

ambo sunt flammis creati prosatique ex ignibus;

ambo de donis calorem, uite et radio, conferunt;

noctis hic rumpit tenebras, hic tenebras pectoris.

293. Bacchus

BACCHE, uitium repertor, plenus adsis uitibus:

effluas dulcem liquorem conparandum nectari,

conditumque fac uetustum, ne malignis uenulis

asperum ducat saporem uersus usum in alterum.

294. Women

OMNIS mulier intra pectus celat uirus pestilens:

dulce de labris locuntur, corde uiuunt noxio.

295. Evil Communications

QVI mali sunt, non fuere matris ex aluo mali,

sed malos faciunt malorum falsa contubernia.

296. A Study in Antithesis

TAM malum est habere nummos, non habere quam malum est;

tam malum est audere semper, quam malum est semper pudor;

tam malum est tacere multum, quam malum est multum loqui;

tam malum est foris amica, quam malum est uxor domi:

nemo non haec uera dicit, nemo non contra facit.

297. French and English

SPERNE mores transmarinos, mille habent offucia.

ciue Romano per orbem nemo uiuit rectius:

quippe malim unum Catonem quam trecentos Socratas.

298. The Rarity of Poets and their Patrons

CONSVLES fiunt quotannis et noui proconsules;

solus aut rex aut poeta non quotannis nascitur.

C. SVLPICIVS APOLLINARIS

circa 140 A.D.

299. Vergil's Aeneid

IVSSERAT haec rapidis aboleri carmina flammis

Vergilius, Phrygium quae cecinere ducem;

Tucca uetat Variusque, simul tu, maxime Caesar,

non sinis et Latiae consulis historiae.

infelix gemino cecidit prope Pergamon igni,

et paene est alio Troia cremata rogo.

300. Epitaph of Seneca

CVRA, labor, meritum, sumpti pro munere honores,

ite, alias posthac sollicitate animas!

me procul a uobis deus euocat. ilicet actis

rebus terrenis, hospita terra, uale.

corpus, auara, tamen sollempnibus accipe saxis:

namque animam caelo reddimus, ossa tibi.

ANONYMOUS

215 A.D.

301. Viue

VIVE laetus quique uiuis, uita paruom munus est,

orta mox sensim uigescit, deinde sensim deficit.

P. LICINIVS GALLIENVS IMPERATOR

circa 260 A.D.

302. Ludite

ITE agite, o iuuenes, et desudate medullis

omnibus inter uos! non murmura uestra columbae,

brachia non hederae, non uincant oscula conchae.

ludite: sed uigilis nolite exstinguere lychnos:

omnia nocte uident, nil cras meminere lucernae.

M. AVRELIVS OLVMPIVS NEMESIANVS

circa 260 A.D.

303. Exordium to a Poem on Hunting

VENANDI cano mille uias hilarisque labores

discursusque citos, securi proelia ruris,

pandimus. Aonio iam nunc mihi pectus ab oestro

aestuat: ingentis Helicon iubet ire per agros,

Castaliusque mihi noua pocula fontis alumnus

ingerit et late campos metatus apertos

imponitque iugum uati retinetque corymbis

implicitum ducitque per auia, qua sola numquam

trita rotis. iuuat aurato procedere curru

et parere deo: uiridis en ire per herbas

imperat: intacto premimus uestigia musco;

et, quamuis cursus ostendat tramite noto

obuia Calliope facilis, insistere prato

complacitum, rudibus qua luceat orbita sulcis.

nam quis non Nioben numeroso funere maestam

iam cecinit? quis non Semelen ignemque iugalem

letalemque simul nouit de paelicis astu?

quis magno recreata tacet cunabula Baccho,

ut pater omnipotens maternos reddere mensis

dignatus iusti complerit tempora partus?

sunt qui sacrilego rorantis sanguine thyrsos

(nota nimis) dixisse uelint, qui uincula Dirces

Pisaeique tori legem Danaique cruentum

imperium sponsasque truces sub foedere primo

dulcia funereis mutantis gaudia taedis.

Byblidos indictum nulli scelus; impia Myrrhae

conubia et saeuo uiolatum crimine patrem

nouimus, utque Arabum fugiens cum carperet arua

iuit in arboreas frondis animamque uirentem.

sunt qui squamosi referant fera sibila Cadmi

stellatumque oculis custodem uirginis Ius

Herculeosque uelint semper numerare labores

miratumque rudis se tollere Terea pinnas

post epulas, Philomela, tuas; sunt ardua mundi

qui male temptantem curru Phaethonta loquantur

exstinctasque canant emisso fulmine flammas

fumantemque Padum, Cycnum plumamque senilem

et flentis semper germani funere siluas.

Tantalidum casus et sparsas sanguine mensas

condentemque caput uisis Titana Mycenis

horrendasque uices generis dixere priores.

Colchidos iratae sacris imbuta uenenis

munera non canimus pulchraeque incendia Glauces,

non crinem Nisi, non saeuae pocula Circes,

nec nocturna pie curantem busta sororem:

haec iam magnorum praecepit copia uatum,

omnis et antiqui uulgata est fabula saecli.

nos saltus uiridisque plagas camposque patentis

scrutamur totisque citi discurrimus aruis

et uarias cupimus facili cane sumere praedas;

nos timidos lepores, inbellis figere dammas

audacisque lupos, uulpem captare dolosam

Назад к карточке книги "The Oxford Book of Latin Verse: From the Earliest Fragments to the End of the Vth Century A.D. "