Текст книги "Аз Iф (СИ)"

Автор книги: Влада Гуринович

сообщить о нарушении

Текущая страница: 2 (всего у книги 3 страниц)

***

Гэта была ╕дэя Я╝гена – здаць кватэру Дан╕ка жыльцам ╕ пераехаць за горад, у глухмень, дзе не будзе старонн╕х вачэй ╕ вушэй. Мы ╝жо дастаткова прасунул╕ся ╝ плане тэоры╕, каза╝ ён, ╕ цяпер можна пераходз╕ць непасрэдна да практык╕. Я тады яшчэ не зус╕м разуме╝, што ён мае на ╝вазе.

Трэба сказаць, што ╝ жыцц╕ Дан╕к бы╝ безнадзейным лузерам. Ён не мог нават самастойна аплац╕ць паслуг╕ ЖКГ. Любая бюракратычная важдан╕на ╝водз╕ла яго ╝ ступар. За яго ╝сё прыходз╕лася раб╕ць Я╝гену, але Я╝гена гэта не напружвала. Ён л╕чы╝, што по╝насцю кантралюе Дан╕ка. Я╝ген сам звяза╝ся з рыэлтарам╕, сам выбра╝ кватаранта╝ – вельм╕ прыстойную маладую сямейку, сацыяльна свядомую ╕ заклапочаную дэмаграф╕чным пытаннем. Я╝ген асаб╕ста прысутн╕ча╝ пры заключэнн╕ дагавору, клапатл╕ва падказваючы Дан╕ку, дзе став╕ць подп╕сы. З Дан╕кавым╕ бацькам╕ ён таксама ╝сё уладз╕╝. Ужо не ведаю, што ╕м наплё╝ Я╝ген, але зван╕ць ╕ назаляць яны перастал╕. Потым Я╝ген адшука╝ нейкага дзеда-алкаша, якому прыналежала халупа ╝ вымерлай вёсцы. З ╕м Я╝ген дама╝ля╝ся ╝жо без рыэлтара╝. Пляшка на стале, задушэ╝ная гутарка, ╕ справа зроблена. Нам заставалася тольк╕ сабраць рэчы – ╕ ехаць.

***

Незадо╝га да пераезду я пабачы╝ся з Геляй. Я бы╝ у Дан╕ка, мы разб╕рал╕ арабск╕ тэкст з манускрыпта. У мяне зазван╕╝ маб╕льн╕к. Я здрыгану╝ся, пачу╝шы голас Гел╕. 'Уладз╕к, ты можаш зараз прыехаць? Я адна, Алена пайшла на лекцы╕'. Алена – гэта дзя╝чына, разам з якой яны здымал╕ кватэру. Мне здавалася, што мы ╝жо н╕чога не значым адно для аднаго, аднак ледзь пачу╝шы яе голас, я к╕ну╝ усё ╕ па╕мча╝ся да яе цераз увесь горад.

Яны з сябро╝кай арандавал╕ аднапакаёвую кватэрку ╝ панэльным доме на ╝скра╕не. Я ╝жо быва╝ тут раней. Гулк╕ пад'езд ╕ камунальныя пах╕ на лесв╕чных пляцо╝ках. Абшытыя дэрмац╕нам дзверы. Маленечкая кухня ╕ так╕ ж перадпакой, н╕зкая столь, аблезлая мэбля. Тут бы не зам╕нала перакле╕ць шпалеры ╕ пафарбаваць масн╕цы. Гаспадыня кватэры брала нядорага, але забараняла жыльцам раб╕ць рамонт. Тым не менш, Геля ╕мкнулася дадаць хоць крыху яркасц╕ ╝ панылую шэрасць, якая яе атачала. Па╝сюль был╕ расста╝лены рознакаляровыя свечк╕ ╕ ╕ндыйск╕я курыльн╕цы з палачкам╕ сандалу, на пал╕цах сядзел╕ тэкстыльныя ляльк╕ ╝ в╕ктарыянск╕х уборах (здаецца, Геля шыла ╕х сама). На стол╕ку каля яе ложка стаял╕ ф╕гурка Буды ╕ маленькая нефрытавая чарапашка.

Убачы╝шы Гелю, я спалоха╝ся не на жарт. Выгляд яна мела так╕, быццам вельм╕ до╝га хварэла – бледнае, змардаванае абл╕чча, круг╕ пад вачыма. Яна моцна схуднела. Свае до╝г╕я, да пояса, валасы яна коратка абрэзала ╕ са стрыжкай выглядала яшчэ больш хварав╕тай ╕ крохкай. Апранута яна была ╝ чорны пад горла джэмпер, кароткую чорную спадн╕цу ╕ чорныя гольфы. Геля ╝весь час хадз╕ла ╝ чорным.

– Уладз╕к, мне вельм╕ страшна. Я баюся, што не дажыву да з╕мы.

– Геля, што здарылася? – спыта╝ я мякка.

Яна мо╝чк╕ адцягнула рука╝ джэмпера. Я ╝бачы╝ шэрыя б╕нты ╕ жмуты ваты. Яе рук╕ был╕ заб╕нтаваныя аж да локця.

– Гэта ты з сабой зраб╕ла?

– Не. Не я.

Яна адвярнулася да акна. На вул╕цы ╕мжэ╝ дождж. Геля ╝важл╕ва разглядвала жо╝ты восеньск╕ л╕сток, як╕ прыл╕п да шыбы.

Я абня╝ яе за плечы.

– Ён цябе б'е?

– Не.

– Нарката? Кал╕ Я╝ген падсадз╕╝ цябе на рэчывы...

Геля нервова пацепнула плячыма.

– Ды не, кажу табе! Н╕чога такога.

Яна павярнулася да мяне, паглядзела на мяне до╝г╕м поз╕ркам.

– Мне пра╝да вельм╕ шкада, – сказала яна ц╕ха. – Але цяпер ужо н╕чога нельга зраб╕ць. Зус╕м, зус╕м н╕чога.

– Геля...

Я дакрану╝ся вуснам╕ да яе лба. Яны адказала на мой пацалунак. Нашы пачуцц╕ да╝но згасл╕, але целы яшчэ помн╕л╕ жарсць. Я ╝зя╝ся бы╝ за край яе джэмпера, але яна схап╕ла мяне за запясце.

– Не трэба. Не зн╕май.

Яна пацягнула мяне да ложка. Кал╕ я сцягва╝ з яе карункавыя майтк╕, то не мог не за╝важыць глыбок╕я парэзы на ╝нутранай паверхн╕ яе сцёгна╝.

Потым я ляжа╝ на скамечаным ложку, зак╕ну╝шы рук╕ за галаву. Геля стаяла пасярод пакоя, папра╝ляючы вопратку.

– Ты ж не скажаш Я╝гену? – спытала яна.

– Я што, сам сабе вораг?

Яна прыгладз╕ла валасы, к╕нула ключы ╕ маб╕льн╕к у сваю студэнцкую кайстру.

– Мне трэба ╕сц╕.

– Куды?

– Ва ╝н╕вер. Я ж не хачу, каб мяне выперл╕, як твайго Дан╕ка.

– Н╕як╕ ён не мой. Ан╕ разу. Я не збачэнец, ты не думай.

Геля ц╕хенька засмяялася.

– А ты ╝сё той жа, Уладз╕к. Усё табе жартачк╕.

– Можа, усё-тк╕ застанешся?

Яна пах╕тала галавой.

– Не. Там, у лядо╝н╕, смажаная курыца ╕ салат. Паеш, кал╕ хочаш. Ун╕зе катлеты, ╕х не чапай. Гэты Алены.

– Не буду. Алена раз'юшыцца, кал╕ даведаецца, што Гел╕н хахаль нахабна зжор яе катлеты.

Геля глядзела на мяне, усм╕хаючыся.

– Шкада, што ╝жо н╕чога нельга змян╕ць, – сказала яна. – Кал╕ будзеш сыходз╕ць, не забудзься зачын╕ць дзверы на н╕жн╕ замок.

Яна сышла. У пако╕ пахла сандалам ╕ ван╕льна-карамельнай парфумай, якой карысталася Геля.

Я падня╝ся на ног╕. К╕ну╝ поз╕рк на стол╕к каля ложка. На маленьк╕м фарфоравым сподку ляжал╕ Гел╕ны ╝прыгожанн╕ – ланцужк╕, бранзалеты, тоненьк╕я колцы ╕ цв╕к╕ для п╕рс╕нгу. Мной авалода╝ нейк╕ дурацк╕ рамантычны пары╝. Захацелася пак╕нуць штосьц╕ на памяць аб Гел╕. Аб сённяшн╕м дн╕. Я ╝зя╝ са сподачка срэбнае колца-завушн╕цу ╕ суну╝ яго ╝ к╕шэнь джынса╝.

Потым я начыста забы╝ся на гэту бразготку, але яе знайшл╕ м╕л╕цыянты падчас вобыску. Цяпер гэта можа стаць вельм╕ дрэнным сведчаннем супраць мяне. Я аф╕цыйна прызнаны ненармальным. Так нават лепш. Прынамс╕, я магу быць упэ╝неным, што мяне не расстраляюць. Пакуль што. На мяне ╝жо павес╕л╕ два трупы. Яны бы прышыл╕ мне ╕ забойства Гел╕, кал╕ б знайшл╕ цела. Геля л╕чыцца зн╕клай без вестк╕, але штосьц╕ мне падказвае, што яна ╝жо не жыве.

***

Пасля сварк╕ з Я╝генам Дан╕к дзесьц╕ прашвэнда╝ся ╝сю ноч ╕ дадому вярну╝ся ╝жо пад ран╕цу. Ён мо╝чк╕ ╝лёгся на свой тапчан, адвярну╝ся тварам да сцяны ╕ больш не руха╝ся. Ран╕цой Я╝ген з'еха╝. Се╝ за стырно сваёй 'А╝дз╕' ╕ ╝мата╝ у горад. Або куды-небудзь яшчэ. Ён н╕кол╕ не расказва╝ нам аб сва╕х вылазках. Я заста╝ся ╝ хац╕не сам-насам з Дан╕кам. Пачува╝ся я, мякка кажучы, ня╝тульна.

У апошн╕ час Дан╕к мяне сур'ёзна непако╕╝. Ён зраб╕╝ся вельм╕ замкнутым. Цэлым╕ дням╕ ён валя╝ся на тапчане ╝ дз╕╝най апаты╕, гледзячы ╝ столь ╕ н╕ на што не рэагуючы. Часам ён пачына╝ вярзц╕ лухту пра замёрзлую кро╝ ╕ галасы ╝ спевах цыкад. Зрэдку ён разгортва╝ Кн╕гу ╕ сядзе╝ над ёй гадз╕нам╕. Кал╕ я заз╕ра╝ яму цераз плячо, то бачы╝, што манускрыпт раскрыты на адной ╕ той жа старонцы. Я бая╝ся, што ╝ яго зно╝ паеха╝ дах. Зрэшты, н╕чога дз╕╝нага. Апошн╕я некальк╕ дзён мы жыл╕, як ╝ аблозе, рыхтуючыся да найгоршага.

Кожную ноч у лесе вал╕л╕ся дрэвы. Мы чул╕, як 'Ён' шалее ╝ гушчары, спрабуючы прарваць нябачную загароду. Аднойчы дрэвы пачал╕ падаць зус╕м побач з хац╕най, а потым мы адчул╕ ╝дар у сцяну – нагэтульк╕ моцны, што зазв╕нел╕ шыбы, а з даху пасыпалася труха. Я╝ген скац╕╝ся з канапы ╕ не запальваючы святла, усляпую прыня╝ся чарц╕ць пентаграмы на падлозе. Тады ╝сё сц╕шылася. Ран╕цай мы знайшл╕ сляды каля хац╕ны – да╝гаватыя ╝мяц╕ны, быццам ад асфальтавага катка. Мы спрабавал╕ жартаваць. Ласкава называл╕ 'Яго' нашым нябачным сябрам. Але ╝се мы был╕ на ╝зводзе. У так╕м асяроддз╕ звар'яцее хто за╝годна, не кажучы ╝жо пра Дан╕ка.

╤х сутычк╕ з Я╝генам раб╕л╕ся ╝сё больш жорстк╕м╕. Яны за╝сёды адчувал╕ непрыязнасць адз╕н да аднаго. З самага пачатку. Я╝ген хлус╕╝, кажучы, што ╝ ╕х з Дан╕кам по╝нае ╝заемаразуменне. Н╕чога падобнага. Дан╕к бы╝ зацятым н╕г╕л╕стам ╕ пагарджа╝ любым╕ а╝тарытэтам╕. А Я╝ген хаце╝ быць гало╝ным. Ён нас╕╝ся з ╕дэяй стварыць суполку Выбраных. Зраб╕цца к╕мсьц╕ накшталт л╕дара секты. Нас з Дан╕кам ён зва╝ неаф╕там╕ ╕ паслушн╕кам╕. Са мной гэты яму амаль удалося. Я захапля╝ся яго талентам п╕сьменн╕ка. Слуха╝ яго, разяв╕╝шы рот. Ён бы╝ для мяне ╝с╕м. З Геляй ╝ яго таксама атрымалася. Не ведаю ╝с╕х падрабязнасцей, але выдае на тое, што Я╝ген по╝насцю падначал╕╝ яе сабе. Зраб╕╝ сваёй халопкай, гатовай, н╕бы сабачка, бегчы за ╕м хоць на край зямл╕. З Дан╕кам не атрымалася, бо Дан╕к бы╝ вар'ятам. ╤ па-мойму, Я╝ген яго пабойва╝ся. Мабыць, менав╕та з гэтай прычыны ён увесь час заяда╝ся з Дан╕кам, правакуючы яго ╕ даводзячы да шаленства. Так ён дава╝ нам зразумець, што не ба╕цца. ╤дыёт.

***

Я валя╝ся на канапе ╕ гарта╝ старыя часоп╕сы. Дан╕к сядзе╝, забра╝шыся з нагам╕ на тапчан, ╕ штосьц╕ засяроджана страчы╝ у нататн╕ку. За ╝сю ран╕цу мы не абмянял╕ся н╕ адз╕ным словам. Потым Дан╕к адк╕ну╝ нататн╕к ╕ сказа╝, што сыходз╕ць. Па справах. Дз╕╝на. На Дан╕ка гэта не падобна. Але я не ста╝ яго затрымл╕ваць. Няхай вал╕ць. Пра╝ду кажучы, я бы вельм╕ ╝зрадава╝ся, кал╕ б ён сышо╝ ╕ больш не вярта╝ся. Ён мяне вельм╕ напружва╝ ╝ апошн╕ час.

Заста╝шыся адз╕н, я некаторы час ляжа╝ на канапе, спрабуючы чытаць. Потым я к╕ну╝ часоп╕с ╕ выйша╝ з хаты. Мы пражыл╕ тут каля месяца. Была ╝жо позняя восень, канец л╕стапада. Час, кал╕ паветра астывае ╕ напа╝няецца пахам╕ волкай зямл╕ ╕ апалай л╕стоты, неба роб╕цца шэрым, як вапна, а на╝кол – к╕ламетры ц╕шын╕ ╕ пустэчы. Было ╝жо давол╕ холадна, пачынал╕ся заз╕мк╕. Даводз╕лася нацягваць на сябе па некальк╕ швэдра╝, каб сагрэцца. У халупе мелася невял╕кая чыгунная пячурка, але н╕хто не хаце╝ з ёю важдацца. Кал╕ трэба было зак╕пяц╕ць чай, мы распальвал╕ агонь на вул╕цы ╝ ╕мправ╕заваным мангале, складзеным з камянё╝. За ноч хац╕ну вымарожвала. Я часта прачына╝ся перад св╕таннем, ляскаючы зубам╕ ад холаду. У гэтую пару года не бывае цыкад. Але мы чул╕ ╕х штоночы – пасля таго, як Я╝ген сх╕б╕╝, ╕ ╝сё пайшло не так, як мы планавал╕.

Я агледзе╝ пляцо╝ку вакол хаты. На зямл╕ ╝сё яшчэ был╕ бачныя ╝мяц╕ны, дзе-н╕дзе бы╝ сарваны дз╕рван. Сляды старыя, яшчэ з той ночы, кал╕ мы чул╕ ╝дары ╝ сцяну. Я агледзе╝ся па баках – грунтавая дарога, здз╕чэлы луг, зарослы пажо╝клым пустазеллем, балоц╕сты лес, як╕ пачына╝ся адразу за нашым домам. Н╕чога звышнатуральнага. Ды ╕ што я разл╕чва╝ убачыць? Мы ╝се выдатна ведал╕, што ╝дзень 'Ён' не паказваецца.

Абышо╝шы дом, я пераступ╕╝ цераз плытк╕ ра╝чук, як бег па дне неглыбокай лагчынк╕, ╕ апыну╝ся ╝ гушчарн╕ку. Мяне абступ╕л╕ ц╕шыня ╕ ледзяны холад восеньскага лесу. Востра пахла грыбам╕ ╕ прэллю. Вецер з шамаценнем ганя╝ апалае л╕сце. Глеба пад нагам╕ трох╕ спружын╕ла. Некаторыя ╝частк╕ лесу был╕ падтопленыя, ╕ дрэвы стаял╕ проста ╝ вадзе – чорнай ╕ але╕стай, як нафта. Тут па╝сюль был╕ балоты. Гн╕лая мясцовасць.

Я прайшо╝ крока╝ пяцьдзясят, перш чым натрап╕╝ на першае паваленае дрэва. Яно было зламана ля самага камля. Кара была расхвастаная, як пасля абстрэлу шрапнеллю. Далей пачына╝ся сапра╝дны буралом. Ствалы дрэ╝ был╕ пераламаныя, як запалк╕. Па╝сюль на зямл╕ было раск╕дана раструшчанае вецце. У некаторых дрэ╝ был╕ знесены верхав╕ны. Абдзёртая кара в╕села лахманам╕. Аднак, мы добра 'Яго' раззлавал╕. Пакуль што мы яшчэ здольныя трымаць 'Яго' на адлегласц╕, але кал╕ 'Ён' праве заслону, нам гамон.

Я╝ген гаворыць, што ╝сё нармальна, с╕туацыя пад кантролем. Кажа, што знайшо╝ у Кн╕зе парачку формул, як╕я пав╕нны спрацаваць, ╕ праз дзень-друг╕ ён усё ╝ладз╕ць, адправ╕ць нашага 'нябачнага сябра' назад ╝ апраметныя прорвы, з як╕х той прыйшо╝. Хлус╕ць. Насамрэч ён ужо н╕чога не кантралюе. Я╝ген абудз╕╝ с╕лу, з якой не можа са╝ладаць. Але ён хутчэй здохне, чым прызнае, што памыл╕╝ся.

***

За тыдзень да гэтага мы паспрабавал╕ зладз╕ць адз╕н з рытуала╝, ап╕саных у Кн╕зе. 'М╕стэрыя Хаосу' – неяк так ён называ╝ся. Рыхтавал╕ся мы з самай ран╕цы. Утрох прыцягнул╕ з поля важк╕ валун ╕ ╝кац╕л╕ яго ╝ хату. Я╝ген нак╕ну╝ на камень чорныя ╕ барвовыя палотны, зраб╕╝шы падабенства алтара . Потым ён се╝ за стырно сваёй 'А╝дз╕' ╕ некуды ╝мата╝ на цэлы дзень. Вярну╝ся ён пасля надыходу цемры. Вылез з машыны, узя╝ з пярэдняга сядзення вял╕кую спарты╝ную сумку ╕ з урачыстым выглядам унёс яе ╝ хату.

– Ну што, неаф╕ты? Гатовыя? – сказа╝ ён.

– Што там, Я╝ген? – спыта╝ я.

– Н╕шцяк╕, – Я╝ген ухмыльну╝ся.

Ён раскры╝ сумку, выцягну╝ адтуль керам╕чны кел╕х памерам з добры паходны кацялок ╕ ╝сталява╝ яго на каменным алтары. Затым ╝ яго руках з'яв╕╝ся х╕рург╕чны пластыкавы пакет, напо╝нены густой цёмнай субстанцыяй.

– Кровачка, ага. Натурпрадукт без ГМО. 'Яму' спадабаецца, – Я╝ген з трэскам разадра╝ пакет ╕ пача╝ перал╕ваць яго змесц╕ва ╝ кел╕х.

Мы з Дан╕кам ма╝чал╕.

– Ды вы не парцеся, тут н╕якага крым╕налу, – сказа╝ Я╝ген, абвё╝шы нас хутк╕м поз╕ркам. – Усё добраахвотна. На валанцёрск╕х, так бы мов╕ць, пачатках.

К╕ну╝шы пусты пакет, Я╝ген пача╝ выцягваць з сумк╕ ╕ раскладваць вакол алтара прадметы, неабходныя для Цырымон╕╕ – срэбны штылет, старасвецк╕ настольны гадз╕нн╕к са знятым корпусам, мяшэчак з гарчычным зернем, манетк╕ е╝ра. Апусц╕╝шыся на карачк╕, ён начарц╕╝ на падлозе канцэнтрычнае кола з уп╕санай ╝ яго васьм╕канцовай зоркай. Затым Я╝ген выцягну╝ з к╕шэн╕ штано╝ сц╕зорык, паласну╝ сабе лязом упоперак далон╕ ╕ пырсну╝ уласнай крывёй на выяву актаграмы. Пасля ён зно╝ узя╝ кавалачак крэйды ╕ выве╝ на падлозе няро╝ным╕ л╕тарам╕: 'н'га╕ тав╕л э амр кв╕'лл д'го'.

Скончы╝шы падрыхто╝ку, Я╝ген падня╝ся на ног╕. Выгляд ╝ яго бы╝ трох╕ ╝зв╕нчаны. Ён стая╝, зац╕скаючы ╝ далон╕ насо╝ку, каб спын╕ць кро╝.

– Усё, неаф╕ты, тушыце святло. Далей пры святле зорак.

Згас╕╝шы газн╕чку, мы пастал╕ вакол алтара. На падлозе валялася наша ск╕нутая вопратка. Я╝ген бы╝ аголены па пояс. Нават у цемры бачныя был╕ яго друзлыя цягл╕цы ╕ выпуклы жывот. Што ╝сё-тк╕ Геля ╝ ╕м знайшла?.. Я╝ген сх╕ля╝ся над кел╕хам са штылетам у руцэ. Загусцелая кро╝ павольна сцякала з ляза. Я╝ген прама╝ля╝ скрозь зубы словы Л╕тан╕╕:

Бягучая кро╝.

Лязо.

С╕мвал Пустэчы.

Механ╕зм.

Грошы.

Хаос...

Ён адк╕ну╝ штылет ╕ апусц╕╝ пальцы ╝ кел╕х. Уск╕ну╝ рук╕, акрапляючы крывёй неаф╕та╝. Я адчу╝ л╕пк╕я халодныя кропл╕ на сваёй шчацэ. Я╝ген зак╕ну╝ твар да стол╕ ╕ пача╝ прама╝ляць нараспе╝:

З чорнай пустэчы,

Дзе Хаос Няствораны,

Праайцец усяго ╕снага -

Ён крочыць, апрануты ╝ Цемру,

У ззянн╕ Сям╕ Свяц╕л...

са'ан тге!...

э ╝м╕р н'га╕!...

клл'╕б╕ томр!...

Н╕чога не адбылося.

Праз чвэрць гадз╕ны мы з Я╝генам разб╕раем алтар ╕ складваем у сумку цырыман╕яльныя прадметы. Я╝ген выглядае збянтэжаным ╕ злым. Дан╕к у л╕таральным сэнсе слова качаецца па падлозе ад смеху. У яго начыста адсутн╕чае пачуццё гумару. Ён не ╝ло╝л╕вае сэнсу анекдота╝. Але часам ён смяецца з рэча╝, як╕я н╕кому не здаюцца смешным╕.

– Што, Я╝ген, лажа? – гаворыць Дан╕к пам╕ж прыступам╕ смеху. – Л╕дар. Л╕дар, бляха! Бачыш, 'Ён' цябе не слухае. Нават у х╕п╕ лепш бы атрымалася...

Твар Я╝гена цямнее. Падц╕сну╝шы вусны, ён падыходз╕ць да Дан╕ка ╕ з размаху б'е яго нагой пад рэбры. Дан╕к кашляе ╕ хрып╕ць, затыхаючыся. Курчыцца на падлозе ад болю. Але не перастае смяяцца.

– Выбраны, маць тваю, – хрып╕ць Дан╕к. – Брыда тупая.

У той раз я страшна раззлава╝ся на Я╝гена. Цырымон╕я аказалася бутафорыяй. Мы змарнавал╕ стольк╕ часу, разб╕раючы галаваломныя тэксты ╕ формулы, а толку нуль. Няма ╝ Кн╕зе н╕якай с╕лы. Проста х╕тразробленая бязглуздз╕ца накшталт манускрыпта Войн╕ча. Махлярства чыстай вады, а я павё╝ся, як дурань... Пазней, кал╕ затрашчал╕ цыкады ╕ пачал╕ вал╕цца дрэвы ╝ лесе, я зразуме╝, што памыл╕╝ся. 'Ён' усё-тк╕ адгукну╝ся на кл╕ч Я╝гена.

***

Кал╕ я вярну╝ся ╝ халупу, Дан╕к ужо бы╝ тут. Ён сядзе╝ на зэдл╕ку, падпёршы шчаку далонню, ╕ п╕льна разглядва╝ нейк╕я прадметы, што ляжал╕ перад ╕м на стале. У па╝змроку я не адразу зразуме╝, што гэта п╕сталет кшталту 'Макарава' ╕ абойма, по╝ная патрона╝.

– Адкуль ствол? – спыта╝ я.

– Не твая справа, – агрызну╝ся Дан╕к.

Ён узя╝ п╕сталет, увагна╝ абойму ╕ са шча╝чком адцягну╝ затвор – так хвацка, быццам усё жыццё практыкава╝ся з агнястрэльнай зброяй. Я адступ╕╝. Дула п╕сталета глядзела мне проста ╝ твар.

– Я яго бачы╝, – змрочна прамов╕╝ ён.

– Каго, Дан╕к? – спыта╝ я. У мяне ╝ роце раптам зраб╕лася суха, н╕бы з моцнага перапою.

– Яго. Таго, хто лом╕ць дрэвы ╝ лесе. Ягоны голас у спевах цыкад.

Дан╕к трох╕ сх╕л╕╝ галаву ╕ знерухоме╝, быццам прыслухваючыся.

– Я╝ген – тупы мудак, – сказа╝ ён. – Кн╕га трап╕ла да яго выпадкова. Ён не ведае, як з ёй абыходз╕цца, таму ╝весь час лажаецца. Усё ро╝на што малпу пасадз╕ць за пульт к╕равання.

Ён апусц╕╝ ствол. Я выдыхну╝. Павольна зраб╕╝ крок наперад.

– Дан╕к, дай мне гэту штукенцыю, – я стара╝ся, каб мой голас гуча╝ як мага спакайней.

Ён паматля╝ галавой ╕ схава╝ ствол пад куртку.

– Ён патрабуе Я╝гена, – прагавары╝ Дан╕к. – Хоча, каб мы аддал╕ яму Я╝гена. Тады ён сыдзе.

Вечарам прыеха╝ Я╝ген. Ён вынес з машыны некальк╕ плоск╕х круглявых камянё╝ дз╕╝нага зеленаватага адцення. На ╕х паверхн╕ был╕ выдрапаны с╕мвалы накшталт пентакля╝ з выгнутым╕ промням╕. Я╝ген пакла╝ па камен╕ каля кожнага вугла хац╕ны ╕ яшчэ адз╕н – перад парогам. Я стая╝ каля дзвярэй, наз╕раючы за яго ман╕пуляцыям╕.

– Я╝ген, што ты дзееш? – спыта╝ я нарэшце.

– Ратую вашы азадк╕, – сказа╝ ён, пасм╕хаючыся. – Сёння ноччу ён сюды не сунецца, вось пабачыш.

Я к╕ну╝ поз╕рк унутр халупы. Дан╕к ляжа╝ на тапчане мордай да сцяны, трымаючы руку пад курткай. Я шчыльна зачын╕╝ дзверы. Павярну╝ся да Я╝гена.

– Я╝ген, у Дан╕ка ствол. Не ведаю, адкуль, – сказа╝ я напа╝голаса.– Ты асцярожней з ╕м.

Я╝ген п╕льна паглядзе╝ на мяне. Потым к╕╝ну╝ ╕ прамов╕╝ сц╕сла:

– Прыму да ╝ваг╕.

Ноччу сапра╝ды было ц╕ха. Не чуваць было нават цыкад. Кал╕ я прачына╝ся ад холаду, то бачы╝, што Я╝ген сядз╕ць ля парога ╕ курыць, пускаючы дым ╝ прыадчыненыя дзверы. Дан╕к, здаецца, спа╝. Мы з Я╝генам магл╕ бы лёгка скруц╕ць яго ╕ адабраць ствол. Але Я╝ген н╕чога не раб╕╝.

Прачну╝ся я позна. Мяне абудз╕л╕ галасы за акном. У доме было пуста. Звонку Я╝ген ╕ Дан╕к разма╝лял╕ напа╝голаса. Потым я пачу╝, як Дан╕к смяецца. Я не паверы╝ сва╕м вушам. Саскочы╝шы з канапы, я выйша╝ на вул╕цу. Я╝ген важда╝ся са сваёй 'А╝дз╕', заз╕раючы то пад капот, то ╝ багажн╕к. У мангале гарэ╝ агонь, на камянях зак╕па╝ чайн╕к. Дан╕к сядзе╝ ля парога з кона╝кай у руцэ. У кона╝цы дым╕╝ся гарачы чай. Гэткая пастаральная карц╕нка. Я бы зам╕лава╝ся, кал╕ б не помн╕╝, як яшчэ ╝чора Дан╕к размахва╝ ствалом ╕ граз╕╝ся прыстрэл╕ць Я╝гена.

– Здаро╝, Уладзь. Усё дрыхнеш? – сказа╝ Я╝ген з вясёлым выглядам.

Я з╕рну╝ на яго, потым на Дан╕ка.

– У вас усё ╝ парадку? – спыта╝ я.

– Нармальна, – адказа╝ Дан╕к. – Чай будзеш?

Ён працягну╝ мне кона╝ку. Выгляда╝ ён спакойным ╕ цалкам адэкватным.

– А сапра╝ды, Уладзь, сербан╕ гарбатк╕, не пашкодз╕ць! – умяша╝ся Я╝ген. – Вось тольк╕ да чаю няма н╕ халеры. Не паспе╝ учора заехаць у г╕пермаркет. А тут, як на л╕ха, машына паламалася. Не заводз╕цца, каб яе.

Я╝ген ласкава паляпа╝ далонню па капоце. Дан╕к ма╝ча╝. Ц╕ха с╕пе╝ чайн╕к на агн╕. Я асцярожна глыта╝ моцны, гарачы, як к╕пень, чай без цукру.

– Уладзь, зраб╕ ласку, зганяй у горад, – сказа╝ раптам Я╝ген. – Трэба чаго пажэрц╕ куп╕ць. Грошы я табе дам.

Я папярхну╝ся.

– У горад? Цяпер?

– Хв╕л╕начку...

Ён узя╝ мяне за руку ╕ адвё╝ убок.

– Уладзь, ты не хвалюся, – зашапта╝ ён. – Мы тут с Дан╕кам пагутарыл╕, ╕ я яго супако╕╝. Управ╕╝ яму мазг╕. Нармалёва ╝сё.

Бачачы, што я ╝сё яшчэ сумняваюся, ён дада╝ уголас:

– Паслухай... Я пра╝да не ведаю, кал╕ наладжу рухав╕к. Можа, праз гадз╕ну, а можа, праз тыдзень. Мы так з голаду памром. Хутчэй, чым да нас дабярэцца наш нябачны сябрук... Давай, браце, туды ╕ зваротна. А я тут прыгляджу за Дан╕кам. Мы з ╕м цудо╝на ладз╕м.

╤ я зда╝ся. Што мяне па-сапра╝днаму захапляла ╝ Я╝гене – гэта яго п╕сьменн╕цк╕ талент ╕ здольнасць пераконваць.

Без машыны дабрацца да горада з нашай глухмен╕ не так проста. Хаця ╕ тут ёсць варыянты. Можна дашкандыбаць пешшу да трасы ╕ ехаць у горад а╝таспынам. Можна цягн╕ком. Чыгуначная станцыя знаходз╕цца па той бок шашы, за катэджным пасёлкам. Хуткасную трасу трэба пераходз╕ць па бетонным тунэл╕, загаджаным дашчэнту ╕ цёмным, як труна – лямпачк╕ пад столлю да╝но павыкалупл╕вал╕ мясцовыя вандалы. Электрычк╕ спыняюцца тут чатыры разы ран╕цай ╕ тры разы вечарам. Выбар небагаты, але хоць штосьц╕.

Я паспе╝ на апошнюю ран╕шнюю электрычку. У вагоне сядзел╕ дачн╕к╕-пенс╕янеры ╕ некальк╕ калдыро╝ з прап╕тым╕ ф╕з╕яном╕ям╕. Пачува╝ся я н╕якавата. За гэты час я амаль што адвык ад людзей.

Выйша╝ я на перадапошняй станцы╕, ужо ╝ межах горада. Г╕пермаркет знаходз╕╝ся побач з вакзалам. Я╝ген адда╝ мне свой гаманец ╕ спарты╝ную сумку. З хв╕л╕ну я пастая╝ на пероне, разважаючы. Мне н╕чога не зам╕нала куп╕ць б╕лет да Брэста ╕ ╝матаць дадому. Я бы ╝сё растлумачы╝ сваякам. Вярну╝ся бы ва ╝н╕верс╕тэт. Зно╝ пача╝ бы жыць нармальна. Я╝гена я не бая╝ся. Ну сапра╝ды, што ён мне зроб╕ць? Заб'е? Смеху варта. Каб яго самога не падстрэл╕л╕... Потым я ╝спомн╕╝ цыкад ╕ паваленыя дрэвы, вылая╝ся ╝ думках ╕ рушы╝ да г╕пермаркета.

Да электрычк╕ заставалася яшчэ некальк╕ гадз╕н. Я бязмэтна цяга╝ся па горадзе. Сумка, напханая кансервам╕ ╕ ролтанам╕, муляла плячо. Я зайшо╝ у х╕пстарскую кавярню – тую самую, дзе мы кал╕сьц╕ сядзел╕ разам з Геляй ╕ гаман╕л╕ пра л╕таратуру ╕ к╕наэкспрэс╕ян╕зм. Як да╝но гэта было? Пару месяца╝ таму? А здаецца, м╕нула ╝жо цэлая вечнасць. Я ╝зя╝ падвойны эспрэса на вынас. Седзячы на ла╝цы ╝ скверыку, я п╕╝ гарачую каву ╕ безуважл╕ва глядзе╝ на м╕нако╝. На душы было пагана. Хацелася пазван╕ць Гел╕. Я не веда╝, пра што з ёй гаварыць, ды гэта было ╕ не патрэбна. Дастаткова проста пачуць яе голас ╕ пераканацца, што з ёй усё ╝ парадку. Мой маб╕льн╕к да╝но здох. Я вярну╝ся ╝ кавярню ╕ папрас╕╝ тэлефон у барысты. Набра╝ нумар Гел╕. Абанент недасягальны. Тады я ╝зя╝ яшчэ кавы ╕ паплё╝ся на вакзал.

***

Кал╕ я вярну╝ся з горада, ужо надышл╕ прыцемк╕. У сутонн╕ каля халупы бялела 'А╝дз╕' Я╝гена. Сам ён сядзе╝ ля парога, прых╕ну╝шыся да дзвярэй, ╕ нетаропка пакурва╝ цыгарку. Яго левае брыво было рассечанае да крыв╕, а н╕жняя губа за╝важна прыпухла.

– Што з тварам? – спыта╝ я.

– У аварыю трап╕╝. У невял╕кую. Вупыры на дарогах, ведаеш.

– Ездз╕╝ некуды? Чакай, у цябе ж машына...

– Адрамантава╝.

Я╝ген к╕ну╝ цыгарэту ╕ падня╝ся, абтрасаючы нагав╕цы.

– Уладзь, ты тольк╕ не пс╕хуй. Там Дан╕к... Ну, так бы мов╕ць, су╕цыдну╝ся.

Я павольна пастав╕╝ сумку на зямлю.

– Ты што сказа╝?

– Самазаб╕╝ся. Мазг╕ сабе выб╕╝. Карацей, сам паглядз╕.

Ён адышо╝ся, прапускаючы мяне да дзвярэй. У хаце было ц╕ха. Пам╕ргвала газавая лямпа. На падлозе пасярод пакоя валя╝ся п╕сталет. Дан╕к па╝ляжа╝, прывал╕╝шыся сп╕най да тапчана. На месцы яго левага вока зе╝рала дз╕рка. Збялелы твар бы╝ зал╕ты крывёй ╕ сл╕зкай барваватай брыдотай, што выцякала з разварочанай вачн╕цы. Закарэлыя плямы был╕ на яго куртцы ╕ ц╕шотцы, а таксама на падлозе ╕ на ко╝дры, якой бы╝ засланы тапчан. Сцяна над тапчанам была запырсканая крывёй ╕ нейк╕м жа╝тлявым ашмоццем.

– Госпадзе...– выдыхну╝ я.

– Бога няма, – адрэза╝ Я╝ген.

Ён з заклапочаным выглядам ступ╕╝ да тапчана ╕ пача╝ сцягваць з яго скрыва╝леную ко╝дру.

– Як гэта здарылася? – прагавары╝ я.

Я╝ген закац╕╝ вочы.

– А я ведаю? Кал╕ я прыеха╝, ён ужо бы╝ у так╕м стане.

Ён к╕ну╝ ко╝дру на падлогу, потым учап╕╝ся Дан╕ку ╝ ка╝нер куртк╕ ╕ пацягну╝ на сябе.

– Ну што ста╕ш, як той на багамоле? Давай дапамагай! – ра╝ну╝ Я╝ген.

Мы загарнул╕ Дан╕ка ╝ ко╝дру, аднесл╕ яго да машыны ╕ паклал╕ на задняе сядзенне. Туды ж Я╝ген зак╕ну╝ ствол, загорнуты ╝ анучыну. Машына завялася з па╝абароту ╕ пайшла ро╝на, як па маслу. Н╕дзе не стукацела, не барахл╕ла. Пэ╝на, Я╝ген добра яе наладз╕╝. Альбо яна не ламалася наогул, а Я╝ген мне зман╕╝, каб выперц╕ ╝ горад ╕... ╤ што? Заб╕ць Дан╕ка? Магчыма. П╕сталет ляжа╝ давол╕ далёка ад цела. Не ╝я╝ляю, як Дан╕к прымудры╝ся стрэл╕ць сабе ╝ твар, а потым адк╕нуць ствол.

Мы ехал╕ па грунтавой дарозе ╝ к╕рунку лесу. Святло фар выхопл╕вала з цемры запылены прыдарожны хмызняк ╕ зарасн╕к╕ жо╝клага чарнабыльн╕ку. Паабапал дарог╕ чарнел╕ пустынныя пал╕. Час ад часу машыну патрэсвала на выбо╕нах. У стэрэас╕стэме гра╝ 'Дом узыходзячага Сонца'. Я╝ген уключы╝. Ён бы╝ спакойны. Спакойны, як уда╝, каб яго халера. Ён мо╝чк╕ сачы╝ за дарогай, пагойдваючыся ╝ такт музыцы. Перад ╕м на прыборнай панэл╕ ляжала Кн╕га. У апошн╕ час ён па╝сюль цяга╝ яе з сабой, пэ╝на, не давяраючы нам з Дан╕кам. Я сядзе╝ поруч з Я╝генам, ╕мкнучыся не глядзець у люстэрка над ветравым шклом. У люстэрку бы╝ выразна бачны салон машыны ╕ нерухомае цела, што ляжала ╝здо╝ж сядзення╝.

Мы праехал╕ вёску, ╝ якой не гарэла н╕ агеньчыка. На павароце да лесу машына зно╝ падскочыла на выбо╕не. Цела на задн╕м сядзенн╕ трох╕ ссунулася. Са складак ко╝дры высл╕знула бледная рука ╕ пав╕сла над краем а╝тамаб╕льнага крэсла. У мяне змакрэл╕ далон╕. Сэрца цяжка бухала недзе ля самага горла. Я╝ген пацягну╝ся да стэрэас╕стэмы ╕ выкруц╕╝ рэгулятар гучнасц╕ на по╝ную моц. Салон захл╕снул╕ манатонныя перал╕вы клав╕ш.

'So mother tell your children

Not to do what I have done

Spend your lives in sin and misery

In the House of a Rising sun...'

Музыка гучала аглушальна, але мне ╝сё ро╝на здавалася, быццам я чую нейк╕ шоргат ╕ важдан╕ну ╝ сябе за сп╕най.

Апыну╝шыся ╝ лесе, мы праехал╕ яшчэ пару к╕ламетра╝, потым Я╝ген з'еха╝ з дарог╕ ╝ зарасн╕к╕ ╕ заглушы╝ матор.

– Вылазь, – сказа╝ ён коратка.

Мы вывалакл╕ з машыны труп, загорнуты ╝ ко╝дру. Я ╝зя╝ яго за ног╕, Я╝ген за галаву. Ствол ён суну╝ сабе за пояс.

– Ну, пагнал╕. Тольк╕ глядз╕, куды нагу став╕ш. Тут багна кругом,– папярэдз╕╝ Я╝ген.

Мы адцягнул╕ Дан╕ка падалей у балота – накольк╕ сягала святло фар. Зыбкая глеба па-здрадн╕цку чвякала ╕ хлюпала, нага па костачк╕ патанала ╝ тлустым моху. Па тым, накольк╕ ╝пэ╝нена трыма╝ся Я╝ген, абыходзячы топк╕я месцы, няцяжка было здагадацца – ён тут не ╝першыню. В╕давочна, Я╝ген добра веда╝ гэту мясцовасць.

– Стоп. Дастаткова, – сказа╝ ён.

Мы апусц╕л╕ цела на зямлю. Перад нам╕ ╝ святле фар пабл╕сквала акно прорвы. Мы стаял╕, гледзячы адз╕н аднаму ╝ вочы. Я╝ген трох╕ засопся, яго вусны крыв╕л╕ся ╝ вупырынай ухмылцы.

– Мянты нам тут не патрэбны, сам разумееш, – прагавары╝ ён. – Кал╕ здас╕ мяне, сядзем абодва.

– ╤дз╕ ты к чорту, – сказа╝ я стомлена.

Не╝забаве ╝сё было скончана. Мы пак╕нул╕ ╝ дрыгве ╕ цела, ╕ ствол. 'Гэтак жа надзейна, як пахаваць у бетоне, – сказа╝ Я╝ген. – Н╕хто не дакапаецца. Кал╕, канечне, хтосьц╕ не прабалбочацца мянтам'. Апошняя рэпл╕ка была чыста для праформы – ён веда╝, што я яго не здам. Я ╕ так ужо ╝ляпа╝ся па самыя вушы, а смерць Дан╕ка стала апошняй кропляй. Цяпер я ╝ по╝най залежнасц╕ ад Я╝гена, чорт бы яго пабра╝!..

Кал╕ мы вяртал╕ся да машыны, ужо пачынала накрапваць. Па дарозе дадому нас заспела сапра╝дная залева. Грунтавая дарога расцяклася вадкай граззю. Па лабавым шкле збягал╕ струмен╕ вады. Я╝ген уключы╝ 'дворн╕к╕'. Дождж усё мацне╝. Рапто╝на нас асляп╕╝ с╕няваты выбл╕ск, потым пачу╝ся раскат грому. Машыну занесла. Я╝ген чартыхну╝ся ╕ крутану╝ стырно. Мяне к╕нула грудзям╕ на панэль, ледзь не выб╕╝шы дух.

– Прышп╕львацца трэба, – прабурча╝ Я╝ген. Ён выра╝ня╝ машыну ╕ збав╕╝ хуткасць. Мы асцярожна праб╕рал╕ся скрозь завесу дажджу.

Вярну╝шыся дадому, мы адразу ╝зял╕ся за работу. Сабра╝шы ╝се анучы, што знайшл╕ся ╝ хаце, мы старанна адшаравал╕ падлогу ╕ сценк╕. Потым зап╕хнул╕ ╝ печ скрыва╝ленае рыззё ╕ падпал╕л╕, абл╕╝шы газай. Я╝ген адышо╝ перакурыць. Я яшчэ разок агледзе╝ тапчан ╕ падлогу вакол – ц╕ не засталося плям крыв╕. Пам╕ж сценкай ╕ тапчанам я за╝важы╝ невял╕кую кн╕жачку. Нататн╕к Дан╕ка. Вокладка была запырскана крывёй. Я разгарну╝ нататн╕к ╕ паднёс яго да газавай лямпы. На клятчастым аркушы было выведзена няро╝ным почыркам:

Бог блуждает в садах безымянной звезды,

Складки тоги влачатся в холодной пыли,

Прах и пепел его отмечают следы

Среди темных полей отгремевшей войны

Ледяной и погасшей звезды.

Бог шествует между холмов из костей,

Нимб, февральской Луны холодней и бледней,

Озаряет надгробья и руны на них,

И на камне прочтя святотатственный стих,

Содрогается в гневе Творец...*

Далей радк╕ был╕ закрэслены ╕ замазаны чарн╕лам. Я перак╕ну╝ старонку ╕ прачыта╝ на наступнай:

Тут холад ╕ цемра

Пал╕ надмаг╕лля╝ цягнуцца да краю зямл╕

╤ над прахам чорнае Сонца ╝зыходз╕ць

Я закры╝ нататн╕к ╕ к╕ну╝ яго ╝ печ, дзе яшчэ тлела вуголле. Тонкая папера адразу ╝спыхнула. Я глядзе╝, як сп╕саныя старонк╕ чарнеюць ╕ курчацца ╝ полым╕. Эх, Дан╕к. Н╕хто не веда╝, што дзеецца ╝ тваёй галаве. Ты павольна губля╝ розум, ╕ ╝с╕м было напляваць. Н╕кому не было да цябе справы, апроч таго, чый голас ты чу╝ ╝ строкаце начных насякомых...

Што было потым?

Да гэтай частк╕ майго аповеду следчыя ставяцца крайне скептычна. Урачы маюць сваё меркаванне. Яны гавораць пра ан╕рызмы, снападобныя галюцынацы╕ ╕ ╝сё такое ╕ншае. А таксама пра кароткачасовую страту памяц╕, выкл╕каную пс╕халаг╕чным шокам. Н╕чога не магу сказаць на гэты конт. Я не ведаю, як╕м чынам ствол апыну╝ся ╝ мяне ╝ руках. Не ведаю, як я дабра╝ся да шашы. Не ведаю, як атрымалася, што Я╝ген мёртвы, а я ╝сё яшчэ жыву. Але я выразна помню ╝сё да таго моманту, як Я╝ген пача╝ крычаць. Я проста расказваю тое, што бачы╝ на ╝ласныя вочы.

Я╝ген сядзе╝ на канапцы ╕ куры╝, раняючы попел на падлогу. Я ляжа╝ без с╕л на мулк╕м тапчане, адчуваючы смяротную стомленасць. Навальн╕ца не сц╕хала. У начным небе шугал╕ маланк╕. Абложны дождж вал╕╝ сцяной ╕ калац╕╝ па толевым даху хац╕ны. Я╝ген змрочна пажартава╝, што цяпер яму не трэба будзе адмываць машыну. Здаецца, я штосьц╕ адказа╝ яму ╝ тым жа духу.

А потым затрашчал╕ цыкады. Рапто╝на, як быццам нехта павярну╝ руб╕льн╕к. ╤х строкат заглуша╝ нават шум залевы. У лесе пачал╕ вал╕цца дрэвы. Усё бл╕жэй ╕ бл╕жэй. Штосьц╕ ╕мчала скрозь гушчар з хуткасцю дызельнага цягн╕ка. Затым мы адчул╕ ╝дар у сцяну. Потым яшчэ адз╕н. ╤ яшчэ. Нехта нябачны кружы╝ вакол хаты, калоцячы ╝ сцены. Струхлелыя дошк╕ трашчал╕. Халупа хадз╕ла ходырам. Газавая лямпа перакул╕лася ╕ згасла. Шыбы трэснул╕ ╕ асыпал╕ся градам аскепка╝. Падлогу адразу пачало зал╕ваць дажджом.

– Камян╕! – выкл╕кну╝ Я╝ген.

У цемры я не бачы╝ выразу яго твару, але ╝ ягоным голасе чу╝ся непадробны жах. Ён к╕ну╝ся да выхаду, расх╕ну╝ дзверы ╕ замёр на парозе, не наважваючыся выйсц╕ з дому. Зно╝ шуганула бл╕скав╕ца. Укленчы╝шы, Я╝ген працягну╝ руку за парог ╕ прыня╝ся л╕хаманкава мацаць па мокрай зямл╕.

– Тваю... – ён брудна вылая╝ся. – Дзе яны?!

Ён шарахну╝ся зваротна ╝ дом ╕ зачын╕╝ дзверы. Павярну╝ся да мяне. У выбл╕ску маланк╕ я разгледзе╝ яго абл╕чча, скажонае лютай злосцю. Я н╕ разу яшчэ не бачы╝ яго так╕м.

– Хто забра╝ камян╕? – прашыпе╝ Я╝ген. – Уладзь, паскуда, ты?

Я не паспе╝ яму адказаць. Мы пачул╕ яшчэ адз╕н удар у сцяну, а потым дзверы адчын╕л╕ся. На парозе стая╝ Дан╕к. Яго вопратка была запэцкана балотнай тванню, з мокрых валасо╝ ручаям╕ збягала вада.

И тады Я╝ген пача╝ крычаць.

Апошняе, што я помню – гэта Дан╕к са ствалом у руцэ. Ён павольна ╝ск╕двае руку ╕ нац╕скае на спуск. Потым успышка ╕ лямант Я╝гена.