Текст книги "Паром празь Ля-Манш"

Автор книги: Уладзімір Арлоў

Вуліца Ніжнепакроўская ў Полацку

 
Вуліца зьліваецца з абалонай,
шматпавярховыя камяніцы
растаюць,
быццам кубікі рафінаду,
міма праплываюць
купецкія дамы
з лавачкамі і аканіцамі,
зялёная крыга вязе
жарага пеўня,
мы плывем
сярод дзіклівых дзьвінскіх самоў
і віленскага барока,
вейкі ператвараюцца
ў плаўнікі вачэй
аўтара мэтафары,
які вандраваў тут
раней за нас,
пад старой лодкай
схаванае маё адзеньне —
тады я ўпершыню
пераплываў гэтую раку,
ня ведаючы, што
яна вынесе мяне на бераг,
дзе каардынатамі будуць
твой голас
і твая ўсьмешка,
якія даверліва плывуць побач,
пэўныя, што я не прапушчу
той павароткі, адкуль
яшчэ ня позна вярнуцца
ў сакавіцкі ранак, калі
нашы душы прачнуліся
ў затоцы бязгрэшнага ложка,
дзе ў зарасьніку аеру
драмала
шэрая чапля
вечнасьці.
 

Картаген

 
Бляшанка з-пад кока-колы
на мініятурным саркафагу
з прахам ахвяраванага Ваалу
немаўляці,
пазычаны ў дзіцячых кніжках
сэміцкі профіль Ганібала
на дробнай купюры,
рэдкія фаласы калёнаў
і белы прэзыдэнцкі палац
(як іх цягне да вечнага!)
за сотню крокаў
ад капішча Тафэль —
вось ты і пераканаўся:
знакамітую пастанову
рымскага сэнату
пасьпяхова выканалі,
і цяпер
найлепей прысесьці
на адбітую капітэль
і, заплюшчыўшы вочы,
паслухаць тутэйшы вецер.
Замест адказу на пытаньне,
чаму картагенская цывілізацыя
не стварыла паэзіі
і прыгожага пісьменства наогул
(ці не таму былі прайграныя
Пунічныя войны?),
саланаваты брыз
пазнаёміць цябе
з уладаркаю плятынавых валасоў
і амаль свойскага імя
Аўшра,
што ў перакладзе зь літоўскай —
Заранка,
зь якой можна размаўляць
на мове,
што ў гэтых шыротах
не падасца табе чужою,—
пра Вільню, Менск
і містыку мужчынскіх вачэй
і жаночых ножак.
Тэмаў хопіць на ўсю вячэру
і на перапынкі між танцамі
ў дыскатэцы з падазронаю назвай
«Самара»,
дзе каля поўначы
ты будзеш адрэкамэндаваны
яе немаладому каханку
з Гамбургу,
які будзе паблажліва
сачыць за вамі,
але ўжо ня здолее перашкодзіць
твайму першаму афрыканскаму сну —
пра цырк
і сьветласкурую канатаходку,
што ў страшнай высачыні
ідзе над жаўтлявымі руінамі
Картагену,
дзеля раўнавагі
трымаючы ў вуснах галінку
дзікае ружы.
 

Нарач

 
У вазе на тваім стале,
схаваўшыся ў букеце
леташніх сухацьветаў,
сьпіць жнівеньская сьпёка,
якой сьніцца
кранутая лёгкім загарам,
стамлёная сонцам і любоўю
цеплакроўная рыбіна,
што лена варушыць
ружовымі плаўнікамі
ў смарагдавай сьвежасьці
падводнага лесу,
які ўзгадаецца раптам
на вышыні 35 000 футаў
над пашытай
з брунатных і зялёных лапікаў
вясковай коўдраю
Шатляндыі.
 

Люндуш белы, кір папяловы

 
Учора ўвечары
я адклаў
прапахлы восеньню
і салодкім жаночым потам
рукапіс аповесьці
і нечакана ўзяўся выпісваць
зь сярэднявечных хронік
назвы тканінаў,
якія падараваў бы табе
на сукенкі,
гарсэты й спадніцы
ў часы Берасьцейскай вуніі.
На дзень анёла
ты атрымала б
цяжкі куфар
заморскіх сувояў,
і ўсё дзеля таго, каб,
распаліўшы камін
і адаслаўшы пахолкаў спаць,
блытаючыся ў мудрагельлі
гузікаў і завязак,
шукаць у імбірным прыцемку
спачывальні
тваё маціцовае цела,
якое – удваіх з душою —
чакае мяне
праз чатыры стагодзьдзі,
пасьля палітычнага мітынгу
і вулічных боек зь міліцыяй,
у прадзьмутым ветрам пакоі,
сагрэтым толькі камінам
з імбірнай спачывальні,
чыя замочная шчыліна
сталася працягам вока
маладога слугі —
пакуль я адлічваю
флярыны й талеры за
фаляндыш брунатны,
мухаяр гвазьдзіковы і
адамашак кармазінавы.
Мне яшчэ хопіць на
люндуш белы,
кір папяловы,
аксаміт узорны,
і застанецца пара манэтаў
на зялёную тафту і
згубленую ў дрогкім рыдване
срэбную завушніцу,
безь якой зусім зьмерзла
чуйная ракавінка
дасканалага вуха,
што замест голасу хваляў
ловіць мае крокі
на паплямленым крывёю
менскім бруку.
 

Варажба на чаінках 27 ліпеня

 
Завару
ў парцалянавым кубку
з «Пагоняй»
гарбату,
паваражу на чаінках:
ці доўга мне
жыць у доме,
населеным чужымі людзьмі
і задуменнымі прусакамі,
сярод якіх у мяне
завялася апошнім часам
парачка цікавых суразмоўцаў,
ці доўга мне
жыць на вуліцы,
дзе каты ў гэтым сакавіку
ўжо не ўспаміналі
маёй рыскі Басоты,
ці доўга мне
жыць у горадзе,
дзе садзяць за краты
паэтаў, якія калісьці
былі выведнікамі
нашае будучыні,
ці доўга мне
жыць у краіне,
што ўсё часьцей
прыводзіць на памяць
гісторыю пра павука,
якому адарвалі ногі
і загадваюць бегчы,
а паколькі ён ня можа,
робіцца выснова, што
вушы ў павукоў
месьцяцца на нагах.
Завару
ў парцалянавым кубку
з «Пагоняй»
гарбату,
і танец чаінак
застанецца галоўнай падзеяю
гэтага дня.
 

Экспэдыцыя ў Сахару

 
Твой драмадэр
мэлянхалічна жуе
схопленую плюшавымі вуснамі
калючку,
старанна робячы выгляд,
быццам спрабуе здагнаць
чырвоны дынар сонца,
што коціцца
за клясычныя барханы,
з-за якіх выходзіць
шакалядавы маладзён
з тузінам піва
ў памаранчавым вядзерцы.
За рахманы нораў
твайго драмадэра завуць
проста кемаль,
а ў перакладзе —
вярблюд,
але ты ўсё адно
глыбока паважаеш яго, бо
пах ягонае мачы
адпужвае вужак і скарпіёнаў.
Наперадзе горад Эль-Флявуар
(у гэтых мясьцінах
любое паселішча
лічыцца горадам):
пяцьсот жыхароў
склікае муэдзін
і прыкладна столькі ж
ляжаць у пытляваным пяску,
навечна павернутыя
спакойнымі тварамі
ў бок Мэкі.
Вока адпачывае
ад кірыліцы і лацінкі,
бэтонны сьфінкс у паранджы
працуе вартаўніком
трохзоркавага гатэлю,
а значыць,
цудадзейная мача
сёньня не спатрэбіцца
і парт’е атрымае шанец
развучыць «калі ласка»
і «дабранач»,
што ніколі ў жыцьці
яму не прыдасца.
Код Беларусі – 375,
і ты маеш
выдатную магчымасьць
у тэлеграфным стылі
паведаміць у мікрафон,
што цябе занесла ў Туніс,
у Сахару,
у тую кропку,
дзе абрываюцца дарогі
і разгортваецца прастора,
населеная толькі міражамі,
крылатымі вярблюдамі
і бляндзіністымі шакаламі
з рубінавымі вачыма.
Парт’е таксама аматар
далёкіх вандровак
і ў жніўні
гуляў зь белай жанчынаю
па Парыжы,
дзе і ты калі-небудзь
будзеш бадзяцца па кавярнях —
адзін ці з чорнай сяброўкаю,
але пакуль што
табе хочацца выйсьці з гатэлю
і расьцягнуцца на цёплым пяску,
павярнуўшыся тварам
да краіны,
у паломніцтва да якой
ператвараецца тваё кожнае падарожжа,
хоць ты патрэбны ёй ня болей,
чым патрэбны зараз
пільным сахарскім скарпіёнам
пад гэтым атрамантавым небам,
засьмечаным цьмянымі сузор’ямі
і чародамі
крылатых вярблюдаў.
 

Восеньскі тост

 
Нас трое —
індыгавы вечар,
вохрысты каштан
і я
з пляшкаю цёмнага віна,
якую мы вып’ем
за тваё цела:
спачатку —
за яго высокі гемаглябін
і спачын мікробаў,
што аддана служаць
дзьвюм на год
традыцыйным ангінам,
потым —
за яго садовыя сьцежкі
і авантурныя альтанкі,
дзе дазваляецца гаварыць
выключна шэптам,
потым —
за яго імжыстыя
хрызантэмавыя раніцы
і небясьпечныя дзённыя
пілігрымкі,
за яго скрутныя віры,
падступныя затокі
і затанулыя ў іх караблі
зь вядомымі адной табе
мужчынскімі імёнамі,
за канстанту яго экватару
і ягоны нулявы мэрыдыян,
праведзены празь дзьве плямкі
з разраду асобых прыкметаў,
за сусьвет твайго цела і
непрадказальнасьць арбітаў
яго населеных гуманоідамі
плянэтаў
і пустэльных астэроідаў,
за яго сузор’і
і туманнасьці,
што існуюць
у інфрачырвоным
і ультрафіялетавым
спэктрах,
за жнівеньскія зьнічкі
загаданых грахоўных жаданьняў,
за...
Сёньня надарыўся
першы прымаразак,
і ў кампаніі каштана і вечара
я п’ю
за тваё цела.
 

Канатаходка

 
Аддаўшыся
сонечнаму ветру,
ты йдзеш
над праспэктамі й пляцамі,
усьміхаючыся
сустрэчным чайкам
і пасылаючы
паветраныя пацалункі
п’яніцам на лавачках
каля помніку
пралетарскаму пісьменьніку.
Ты йдзеш
над гэтым горадам
і гэтым жыцьцём,
і мой позірк
падтрымлівае цябе
больш надзейна,
чым любы балянсір.
Ты ніколі не даведаесься,
што аднойчы,
калі ты аступілася
і адчула
абыякавае дыханьне
лянівага зьвера бездані,
я хацеў
адвесьці вочы.
 

Насустрач ночы

 
Калі апошняя хваля
вынесе нас на бераг
скамечанага ложка,
мы запоўнім
пярэрву адліву
дзьвюма цыгарэтамі
і ціхай размоваю,
зьдзіўляючыся, што
не развучыліся гаварыць
на зразумелай іншым
мове.
Ты скажаш:
цела ня мае таямніцаў —
адно сакрэты,
інстынкты,
рэфлексы,
маленькія хітрыкі —
і з паважнасьцю кляснае кіраўнічкі
зробіш выснову, што
цела чакае
толькі пяшчотнай цярплівасьці,
а душа —
інтуіцыі.
Я адкажу
недаверлівым сьмехам
і віном
у пераблытаныя келіхі
(мне дастанецца глыток
з малінавым прысмакам
памады):
няўжо няма таямніцы
ў гэтай вібрацыі паветра
вакол постаці,
падобнай да полымя сьвечкі?..
Але ўжо нараджаецца
новы прыліў, і
зьвечарэлыя вокны
сплываюць па сьценах
у зялёнае прадоньне,
куды праз хвіліну абрынуцца
самі сьцены,
і нашыя целы загавораць
на мове вечнасьці,
а душы будуць
з зайздрасьцю прыслухоўвацца
да іх,
дрэйфуючы
ў пенлівай субстанцыі жыцьця
насустрач ночы.
 

Я рыфмую

 
Рыфмую
свае вызваленыя
зь вязьніцы канонаў
радкі
з трывожным крыкам сойкі,
з залатой лотацьцю
і кветкаю эстэрдэліі,
з Калядамі і Купальлем,
з тваёй вядзьмарскай душою
і тваім геніяльным целам,
з аварыйнай сытуацыяй
на міжнародным авіярэйсе
і пагрозаю
нацыянальнае катастрофы,
зь Беларусьсю
і штатам Пэнсыльванія...
 
 
Рыфмую з усім,
што ўдаецца адваяваць
у гэтай сусьветнай звалкі
рыфмаў,
набліжаючы дзень,
калі з маімі радкамі
назаўсёды зарыфмуецца
цішыня.
 

Нявеста паўстанцкага камісара

 
...а ўвечары,
пагасіўшы кандэлябры,
ён будзе любіць яе
да дзьмухаўцовай бязважкасьці...
У іх народзяцца
дзьве белагаловыя дзяўчынкі,
і яго ўзнагародзяць
ордэнам сьвятога Станіслава...
 
 
Яна ратавала яго,
параненага расейскаю куляй,
і, шчыплючы корпію,
атручвала сваю кроў
нянавісьцю
да нейкага Каліноўскага
зь яго газэткай,
друкаванай для тых самых
мужыкоў,
што выдавалі інсургентаў,
атрымліваючы
па пяць царскіх рублёў
за жывога
і па тры – за мёртвага.
Аднойчы ўраньні
ён папрасіў
суніцаў зь вяршкамі
і памёр,
вінавата адвёўшы позірк.
На таемным пахаваньні
яна назаўсёды пракляла
гэтую зямлю,
непатрэбны ёй
вецер свабоды
і яе мову,
якая пахне
арыштамі і кроўю.
Абдымаючы іншых,
яна ўсё жыцьцё ўспамінала
ягоную радзімку
ў патайным месцы
і малілася,
каб Бог пакараў тых,
хто,
страляючы ў маскалёў,
зьбіваў яблыкі
яе залатых мрояў.
 
 
Ягоныя біёграфы напішуць:
да апошняга ўдару сэрца
яна заставалася
палымянаю патрыёткай.
 

25 сакавіка

 
У краіне,
на вуліцах якой
ідзе паляваньне
на паэтаў
і проста на людзей,
што гавораць на мове
сваіх продкаў,
пачынаеш асабліва цаніць
смак віна
і сьвежага хлеба,
талент жаночых вуснаў
і тое, што сёньня
зноў удалося
своечасова прыйсьці
на спатканьне.
 

У лябірынце

 
Існуюць розныя погляды
на тую самую зьяву:
хтосьці перакананы, быццам
Сімяон-стоўпнік
ускараскаўся на верхатуру
з адзінай мэтаю —
каб зручней было
пляваць на мінакоў;
хтосьці пэўны, што
дакладнае паўтарэньне дзён,
калі наступны
ёсьць копіяй папярэдняга,
дыктуе неабходнасьць
рыхтавацца да адступленьня
на зыходныя пазыцыі.
Я гатовы згадзіцца
зь дзьвюма першымі вэрсіямі,
але ўжо не зьбіраюся
ратавацца ўцёкамі
з гэтага лябірынту аднолькавых дзён,
бо іх сьцены берагуць
беззаганную постаць
паганскае багіні,
якой маліліся ў бярозавых гаях
твае і мае продкі;
бо гэтая люстраная бясконцасьць
вартуе нязьменна гульлівую
блакітнавокую ўвагу,
па-за чыёй акваторыяй
лявандавы водар,
што ад чэрвеня заблытаўся
ў тваіх валасах,
страціць азонавую сьвежасьць,
якую я зьбіраюся
закаркаваць у бутэльку
з тонкага бэзавага шкла,
напісаўшы на этыкетцы
дзень і год,
калі я зрабіў адкрыцьцё, што
разнастайнасьць здольная таіць
сьмяротную небясьпеку,
а лябірынт паўтарэньня,
як добрае віно,
надае звыклым рэчам,
сытуацыям і пачуцьцям
новы аб’ём,
калі нават гукі
набываюць колер і форму,
і твой званок у дзьверы
асыпаецца на паркет
вадаспадам валошкавых шарыкаў,
а вітальны сьмех
мáе колеры й вусатыя абрысы
маёй рыскі, якая —
адзіная з усіх дзьвюх-
і чатырохногіх істотаў —
любіла, адрозна ад цябе,
засынаць у мяне на грудзях;
пакуль я дзялюся з табой
гэтым адкрыцьцём,
па пакоі разыходзяцца
канцэнтрычныя кругі
колеру азёрнай завоіны,
населенай гарлачыкамі
і вірлавокімі стрэлкамі,
адкуль,
як зь вялізнага акварыюму,
за намі вядуць назіраньне
дзьве залатыя
рыбіны-тэлескопы.
 

Горад, якога няма

Валянціну Акудовічу

 
Ты сьцьвярджаеш,
гэтага гораду няма,
бо ён
ня вабіць мітамі і
не абавязвае мэтамі.
Напэўна, таму
адусюль я вяртаюся
менавіта сюды.
Гэта так файна:
піць віно,
цалаваць жанчыну і
пісаць вершы
ў горадзе,
якога няма,
як няма
ні лепшых, ні горшых
часін і гарадоў
ні для паэзіі,
ні для каханьня,
ні для нашага з табой
пункцірнага сяброўства —
бо, ты сьцьвярджаеш,
цябе таксама няма,
а я маю нахабства
у гэтым сумнявацца
ў горадзе,
якога няма.
 

Ранішні верш пра твае грудкі

 
У панядзелак
сьвяціла сонца, і
твае грудкі
пахлі лявандаю,
а прыклаўшы да іх вуха,
можна было пачуць
бурштынавую музыку
Грыга.
У аўторак
церусіў дождж, і
твае грудкі
купаліся ў водары язьміну,
а смочкі таілі смак
вішнёвага лікёру.
У сераду
было хмурна, і
я параўнаў
твае грудкі
зь дзьвюма козачкамі
на зялёным схіле
вінаградніку —
бо яны частавалі мяне
мускатным віном.
У чацьвер
усхадзіўся вецер,
а пад атласнай скураю
тваіх грудак
пералівалася
лютневая мэлёдыя
невядомага кампазытара
XVI стагодзьдзя,
кантрапунктам якой
быў дымок
ляснога вогнішча,
якім цягнула
з-пад пашак.
Сёньня
грудкі ня пахлі нічым —
напэўна таму,
што гэта былі
не твае грудкі.
 

Што бывае ў траўні

 
Вось ты і пераканалася,
што бывае ў траўні
з матэрыяй,
якую ўмоўна называюць
часам:
 
 
заўтра я любіў цябе
ўчора мы сустрэнемся
мы яшчэ памерлі
мы ўжо не нарадзіліся.
 

Дождж

 
Гэты дзіўны дождж
населены матылькамі,
што не баяцца кропляў,
усьцешана ловячы іх
сэрдалікавымі крылцамі...
Гэты дзіўны дождж
разбаўляе паводле антычнага звычаю
зьмесьціва келіхаў і кілішкаў,
кратае чуйнымі пальцамі
невідушчага музыкі
столікі адкрытай тэрасы
і ня мае змогі патушыць
нашу зялёную запальнічку
ў Празе на вуліцы Парыскай
ці ў Парыжы на Праскай —
трэба загаварыць да мінака,
каб даведацца, на якой мове
тут перашэптваюцца
закаханыя.
Гэты дзіўны дождж
праяўляе дагератыпы рэмінісцэнцыяў
і кінакадры эвэнтуальных здарэньняў:
бутэлька вішнёўкі,
выпітая з рыльца
на мокрых Градчанскіх усходах;
купэ міжнароднага цягніка,
якое прапануе вытанчаныя
эратычныя экспэрымэнты
з удзелам матацыклістаў,
што цнатліва маркоцяцца
на чыгуначных пераездах;
начное рабаваньне
паснулых вандроўнікаў,
якім мілажальна пакінуць
пяць цыгарэтаў
і пляшку сьветлага, як гэты дождж,
мараўскага...
Ужо на ўзьмежку
ранішняга вяртаньня
я пасьпею выслухаць
тваю выключна цьвярозую
прафэсарскую вэрсію:
аказваецца,
мы з табою трапілі
пад залеву з хранонаў —
элемэнтарных часьцінак,
у якіх увасоблены
час.
 

Дзьвінскі вецер

 
Надзейны смак маміных смочак
ля вакна зь відам на
ператвораны ў вар’ятню
кляштар францысканаў,
смак вады дзьвінскае лукавіны,
якая рыхтавала мне
цёплае месца сярод сваіх
тапельцаў,
ледзянцовы смак вуснаў
юнай распусьніцы
пад перакуленым у вербалозе
чоўнам,
смак першага глытку
схаванай бабулінай самагонкі,
горды смак крыві
з разьбітых у бойцы
з зарэчнай шпаною
кулакоў,
гаючы смак ветру,
адной зь нешматлікіх,
як зазначыў калега Камю,
чыстых рэчаў,
марскі смак жаночага лона,
смак бясконцасьці,
што кладзецца на вусны
ў зімовыя месяцавыя ночы...
А з будучыні
ўжо ляціць насустрач
тая,
чый пацалунак,
як вясёлка над жыцьцём,
тоіць у сабе
ўсе знаёмыя і нязьведаныя
смакі зь іх адценьнямі,
тая,
якой вядомыя ўсе мае шляхі й сховы,
тая,
што кожную хвілю гатовая
грацыёзна апусьціцца
на маё плячо.
 

Вестка пра нас

 
Даўно няма нашай
ўтравелае сьцежкі,
а цёплая антэна
сьпічастага валуна
дагэтуль пасылае ў сусьвет
тое самае паведамленьне
пра
белыя мяцёлкі
адцьвілага скрыпеню,
расплаўленае ў сонцы лісьцё
маладой арабіны,
двух рудых мурашоў
на вузкай далоні
і халаднаватыя клубы
дарослай дзяўчынкі,
якую ніколі не кахаў,
якую ніколі не забуду.
 

Мая полацкая канапа

 
Зноў да раніцы
не магу заснуць
на сваёй старой канапе.
Яна небясьпечна гайдаецца
на дзьвінскай строме,
яна прычальвае
ў плыткай затоцы —
каралеўстве смарагдавых стракозаў.
Яна цяжка наладаваная
школьнымі задачамі зь фізыкі
і эратычнымі снамі.
Яе борт у розны час
аздаблялі розныя імёны —
нязьменна жаночыя
і нязьменна зь літарай «л»,
як і цяпер.
Сярод альбомаў з маркамі
даўно няісных краінаў,
якіх чамусьці зусім не шкада,
унізе яшчэ шкрабецца,
чакаючы свайго дня,
тузін пакручастых сюжэтаў.
Варта заплюшчыць вочы,
як цёплай яшчаркаю
сьлізгане пад коўдру
смуглявая аднаклясьніца,
якая пасьля школьнае практыкі
працавала прастытуткай
на сваёй гістарычнай радзіме
і неяк прыслала мне ліст
з шасьціканцоваю зоркаю
на паштовай марцы.
Сьпяваюць штосьці настальгічнае
бывалыя спружыны,
шчодра абчапляныя пацеркамі
небясьпечных згадак і лятункаў.
Падушка з мамінага пасагу,
быццам прачнуўшыся,
пачынае п’янка пахнуць
маладым сенам і
бабуліным сьвятаяньнікам.
У льняной прасьціне
варушыцца ранішні ветрык.
Дзедаў гадзіньнік
ціха ганарыцца, што дайшоў
да новага тысячагодзьдзя.
Перад тым, як узьняцца
ў бязважкасьць сну,
усьцешана падумаю
пра гэтую вечную
полацкую
гравітацыю.
 

Кабінэт

 
Абсталёўваю
свой першы ў жыцьці кабінэт,
да якога дажыў
акурат на міленіюм, —
сваімі кнігамі,
што напішу ў ХХІ стагодзьдзі,
кнігамі сяброў,
якім ужо не дазвонісься
зь віншаваньнямі,
бо тэлефонны код туды
пакуль ня вынайдзены.
Вешаю на паўночную сьцяну
сармацкі партрэт
яшчэ не народжанай жанчыны,
якой наканавана стаць
маёй апошняю каханкай.
Футуролягі цьвердзяць:
праз дваццаць гадоў
кожны зможа скарыстацца
з магчымасьцяў кланаваньня
(праблема ў тым,
каб элемэнтарна не стаміцца).
Зрэшты, сьмерць —
таксама сьвята
(хаця б таму, што бывае
толькі аднойчы).
Добра было б адзначыць яго
за гэтым пісьмовым сталом,
што памятае
мае дыялёгі
з Мацеем Казімірам Сарбеўскім
і Хуліё Картасарам,
даўжэзны хвост
незабыўнай коткі Басоты,
тры ці чатыры дасканалыя папенцыі etc.
Хаваю ў шуфляду
тастамэнт,
паводле якога на стальніцы
паставяць
келіх к’янці і букет
бясьсьмертнікаў-сухацьветаў.
 

Трохі інфантыльная начная размова з бабуляй

 
Сам-насам з ноччу
гатую кактэйль,
дзе прапорцыі
штораз мяняюцца,
але інгрэдыенты тыя ж:
пляшка «Мядзьведжае крыві»;
мая беларуская кроў,
кропля крыві цыганскай —
вынік задаўненага граху
шклоўскай прабабкі па кудзелі;
першае каханьне
ў першай клясе,
якое клічуць Ірачкай
(у пэрсікавым пушку
на худзенькай шыйцы
заблытаўся камарык
недаробленай радзімкі);
зімовыя мроі пра лета,
калі Ірачка
патоне ў Дзьвіне,
а я пасьпею
выцягнуць каханую
на парослы гусінай лапкаю
бязьлюдны пляж
і зраблю ёй штучнае дыханьне,
як намалявана на
выратавальнай станцыі;
калі з вуснаў у вусны
ўдзьмуваеш паветра,
сэрца вырастае і
выпраўляецца ў падарожжа па
зьдзіўленым дзіцячым целе,
бессаромна адгукаючыся
ў самых розных органах;
аднекуль вылупляюцца
птушаняты першых вершаў
(яшчэ ня ведаю, што гэта
называецца натхненьнем);
поўная адсутнасьць
тэлефонаў і тэлевізараў і
вечная прысутнасьць гіпсу
на зламаных руках;
пошукі полацкіх скарбаў
і найлепшы археоляг – Дзьвіна
зь яе падарункам,
манэтаю багаславёных часоў
Жыгімонта Аўгуста
з «Пагоняй» на рэвэрсе, якую
(сьцёртую бацькам на парашок),
неўпрыцям зьем,
бо ў ломкіх юных костачках
бракуе медзі;
сон, дзе пакутліва ня ведаю,
што рабіць з настаўніцай батанікі,
такой самай прыгожаю, як наяве,
толькі абсалютна голай;
добрая вядзьмарка
бабуля Аўгіньня,
маміна мама;
яна ўмее замаўляць зубы
і выводзіць «каціную драпу»;
яна вучыць, што няможна хлусіць,
бо пачуе сьвяты Мікола і
будзеш сікацца ўначы...
Бабуля, а ты таксама сікалася,
калі казала, што дзед Максім
памёр ад сухоткі,
а насамрэч яго ў трыццатыя
расстралялі ў магілеўскіх кар’ерах,
а за дзень да свайго скону
ты гнала ў лазьні самагонку,
хоць афіцыйна пайшла ў маліну;
ты кажаш,
мне ўжо досыць,
але ж гэта ўсяго сухое чырвонае,
а ня твой пяршак,
празрысты, як вада
ў сьвятой Ільлюцінай крыніцы,
і, відаць, гэткі самы карысны
для арганізму;
калі ты загаварыла адтуль,
скажы мне,
ці ёсьць там Беларусь
і ці разумеюць там
па-беларуску
і як я пазнаю цябе,
хоць, магчыма, я заслужыў
іншае месца, дзе мы
ніколі не сустрэнемся;
а хочаш, я пакажу табе
сваю кватэру:
вось лазенка, а вось прыбіральня,
а гаўбца няма,
і ты можаш не хвалявацца,
што я грымнуся з высачыні,
а тут, забагацеўшы,
зраблю камін
з такой самай «Пагоняй»,
якую некалі зьеў
разам з профілем
Жыгімонта Аўгуста;
на камінную дошку
буду ставіць зялёную пляшку і
піць за той дзень,
калі ты не пусьціла ў свой ложак
п’янага бальшавічка з раёну і
засталася вечнай удавой;
а хочаш, я ўключу тэлевізар,
і ты ўбачыш,
як расейскія бомбы
забіваюць чачэнскіх дзяцей, —
пэўна, дзеля таго,
каб яны ня сікаліся ад страху;
а тваіх улюбёных «падушачак»
сёньня няма,
я прынясу іх табе пад бярэзіну,
дзе ты бываеш на Сёмуху
ў абліччы заўсёднае пчолкі;
чаму ты так рана
адляцела ў Вечны вырай,
назаўсёды пакінуўшы мяне
трохі інфантыльным полацкім мальцам,
які пачаў пісаць верш
і адразу зблытаўся.
 

Прадзіва Сьвятой Дзевы

 
Адкрываю канвэрт
з страхам:
а раптам твой ліст
станецца
лубянай старонкаю
палімпсэсту
альбо
глінянай таблічкаю
з вусенямі
няўцямных герогліфаў,
але папера разгортваецца
ў тонкі лісток
срэбра
і зьвініць
крышталёвым рэхам
твайго наструнена-адданага
цела,
а гаўбец
мякка адрываецца ад сьцяны
і плыве праз грызайль
імжыстага гораду
ў трымклівую верасовую
вусьціш,
навылёт прашытую
срэбнымі ніткамі,
якія ты называла
прадзівам
Сьвятое Дзевы.
 

Партыя ў більярд

 
У тую ноч
мы гулялі ў більярд.
Дагаралі ў каміне
рэшткі мінулага дня;
дымок ня пахнуў нічым —
напэўна таму,
што ад раніцы да вечару
мы так і не сустрэліся.
Я засяродзіўся на карамболях,
а ты
з грацыяй марцовае коткі
раптам выцягнулася
на зялёным сукне
ўва ўсёй раскошы
юнага
віялянчэльнага
цела і,
узмахнуўшы вейкамі,
прапанавала лічыць,
што гэта – поплаў
з матылькамі і смолкамі.
Мілавіца
зазірала ў вакно,
пазіруючы астраномам
і не здагадваючыся,
што тваё ўлоньне
пахне слуцкімі бэрамі.
А калі стаміўся камін,
калі адсьпявала віялянчэль,
і сьцішыліся ў люзах
блакітныя мятлушкі,
ты санліва сказала,
што твая душа
заначуе ў маёй...
Мы прачнуліся
ў розных ложках,
каб здрыгануцца
ад холаду,
каб выпіць ранішнюю каву
з тваёй срэбнай сьлязінкаю,
каб праз стагодзьдзе
ўспомніць наш більярд
у вандроўцы
па іншым часе.
 
 
Хто прыдумаў,
што ўсё праходзіць,
нават тое,
што праходзіць
праз сэрца?